İndikatör nedir? Ne işe yarar?

İndikatör Nedir? 

Yatırım yapma kararı alan her yatırımcı, yatırımlarını emanet etmeyi düşündüğü varlığın hem teknik hem de temel analizine ilişkin bilgiler öğrenmek ister. Nihayetinde bir varlığı doğru zamanda almak ve doğru zamanda satmak borsada zaman geçirenlerin en önem verdiği konuların başında gelir.

İndikatör ne demek sorusuna cevap olarak indikatörlerin, teknik analiz göstergeleri olduğu belirtilebilir. İndikatör ne işe yarar sorusuna cevap olarak ise indikatörlerin söz konusu finansal varlıklar için al ya da sat sinyalleri verdiklerini söyleyebiliriz. Özetle, indikatörleri kullanarak gelecekteki fiyatları daha düşük bir hata payı ile tahmin edebileceğimiz matematiksel verilere ulaşabiliriz.

İndikatörler; genel ekonomik indikatörler ve teknik indikatörler şeklinde iki başlık altında incelenebilir. Ekonomik indikatörler, ekonominin veya spesifik bazı sektörlerin büyümesini veya daralmasını ölçmek için kullanılan istatistiksel göstergelerdir. Özellikle temel analiz yaparken, halka açık şirketlerin hisse senedi performanslarına ilişkin fikir sağlamak için mevcut ekonomik ve endüstri koşullarını ölçen göstergeler kullanılır. Bunlara GSYİH, TÜFE, ÜFE gibi ekonomik göstergeler örnek olarak  verilebilir.

Bir de teknik borsa indikatörleri vardır ki Forex, hisse senedi ve emtia başta olmak üzere tüm finansal piyasalarda yatırımcıların fiyatın yönünü tahmin edebilmek için kullandığı yöntemlerin başında gelmektedir ve bizim de incelemek istediğimiz temel başlıktır.

Varlığın teknik grafikteki hareketleri ve gelecekteki fiyat hareketlerine ilişkin teknik analiz yapanlar fiyat hareketleri hakkında doğru tahminlerde bulunabilmek için bazı indikatörlerden faydalanır.

İndikatörler Ne İşe Yarar?

İndikatörlerin ne işe yaradığını anlamak noktasında dikkat etmemiz gereken önemli kısım, indikatörlerin fiyatın yönü ve trendin devamı hakkında fikir veren matematiksel göstergeler olmasıdır. İndikatörlerin hesaplanmasında fiyat verileri ile hacim verileri kullanılır. İndikatörler grafik üzerine yerleştirildiklerinde belirli “tahmini” sonuçlar oluştururlar ve yine bu sonuçlar grafik üzerinde görülür hale gelir.

Yani geçmişte bazı koşullar altında fiyat hangi yöne gittiyse indikatörler sayesinde “bu tür koşullar altında fiyatlar şu yöne gitti” tahminleri yapabiliriz. Bu tahminler ise bizlere bu tür durumlarda alış yapmak kârlı olduysa “AL” satış yapmak kârlı olduysa “SAT” sinyali verir.

İndikatörün ne demek olduğunu ve ne işe yaradığını anlamış olsan da indikatör kullanırken dikkat etmen gereken bazı detaylar olduğunu da unutma.

• Tek başına kullanılan bir indikatör alım satım için her zaman doğru sonuçlar vermeyebilir. 
• Öte yandan çok fazla indikatör kullanmak da yanlış sonuç doğurabilir.

En Sık Kullanılan Teknik İndikatör Çeşitleri

Teknik analizde kullanılan pek çok borsa indikatörü olmakla birlikte elbette yatırımcılar için olmazsa olmaz sayılan bazı indikatörler de var. Yatırım dünyasının en çok kullanılan borsa indikatörlerinin ilk üçünü aşağıda kısaca inceledik, hangi indikatör ne işe yarar gel birlikte bakalım.

Hareketli Ortalama (MA)

Hareketli Ortalama, bir finansal varlığın belirli bir zaman dilimindeki kapanış fiyatlarının ortalamasının alınması ile hesaplanır. Yani hareketli ortalamalar geçmiş fiyat hareketlerinden oluşur ve trend takibi için önemli ipuçları sağlayabilir. 

Öte yandan destek ve direnç seviyeleri belirlenirken de özellikle 200 günlük hareketli ortalama gibi daha yavaş hareket eden hareketli ortalamalardan faydalanılabilir. 

Destek ve direnç seviyelerine ilişkin detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsin.

Teknik analiz yaparken sıklıkla 20, 50 ve 200 günlük hareketli ortalamaların kullanıldığını belirtebilmekle birlikte kısa yahut uzun vadede bir hareketli ortalama seçmek yatırımcının tercihine kalmıştır. 

Basit, ağırlıklı ve üssel olmak üzere üç tip hareketli ortalama vardır. Üç tipte de bir finansal ürünün belirli bir dönem içerisindeki fiyat hareketlerinin ortalaması alınır. Ağırlıklı ortalama, ağırlıklara göre ortalama alarak hesaplama yaparken ​​üssel ortalama, yakın dönemdeki fiyat hareketlerine daha fazla ağırlık verilerek hesaplanan hareketli ortalamadır. 

Hareketli ortalamalar özellikle birlikte kullanıldığında bazı sinyaller verebilmektedir. Bir örnekle açıklamak gerekirse; 50 günlük hareketli ortalama ile 200 günlük hareketli ortalamanın birbirini kesmesi teknik analiz sinyali üretmektedir. Genellikle, kısa vadeli hareketli ortalama ile uzun vadeli hareketli ortalamaların birlikte kullanılması daha iyi sonuçlar vermektedir.  

Hareketli ortalama indikatörü kullanılırken, kısa vadeli hareketli ortalamanın uzun vadeli hareketli ortalamayı yukarı yönlü kesmesi fiyatların kısa vadede yukarı yönlü hareket edebileceği sinyalini üretmektedir. Yatırım dünyası bu kesişmeye “altın kesişme”, yani “golden cross” da der.

Tam tersi durumda ise yani kısa vadeli hareketli ortalamanın uzun vadeli hareketli ortalamayı aşağı yönlü kesmesi durumunda da fiyatların aşağı yönlü hareket edebileceği sinyalini üretmektedir. Bu durum ise “ölüm kesişmesi”, yani “dead cross” olarak bilinir.

Basit hareketli ortalamalarda Türk Hava Yolları’nda (THYAO) 20 günlük için mor, 50 günlük için sarı ve 200 günlük için mavi çizgi incelenebilir.

Göreceli Güç Endeksi (RSI)

RSI, Türkçede “Göreceli Güç Endeksi” olarak da kullanılan teknik bir momentum göstergesidir. Temel olarak RSI, bir varlık fiyatındaki yüksek değerli veya düşük değerli koşulları değerlendirmek için varlığın son fiyat değişikliklerinin hızını ve büyüklüğünü ölçer. RSI, genel olarak 0 ile 100 arasında bir ölçekte ölçülen 14 günlük bir zaman bandında kullanılır. 

RSI indikatörünün 70’in üzerine çıktığı durumlarda söz konusu varlık aşırı alım bölgesindedir. Aşırı alım bölgesinde olan varlık yakın zamanda satış görebilir o nedenle bu bölge “SAT” sinyali veren bölge olarak da yorumlanabilir. Yani RSI 70’in üstündeyse “SATMAK İÇİN DOĞRU ZAMAN” gelmiş olabilir.

RSI indikatörünün 30’un altına indiği durumlarda ise söz konusu varlık aşırı satış bölgesindedir. Aşırı satış bölgesinde olan bir varlık yakın zamanda satın alınmaya başlanabilir çünkü zaten yeterince ucuzlamıştır. Yani RSI, 30 seviyesinin altına indiyse “ALMAK İÇİN DOĞRU ZAMAN” gelmiş olabilir.

RSI indikatörünü destek ve direnç seviyeleriyle birlikte kullanmak doğru analiz yapmana yardımcı olabilir.

Destek Seviyesi + Aşırı Satış = AL

Direnç Seviyesi + Aşırı Alış = SAT

RSI indikatörü kullanırken dikkat etmemiz gereken en önemli unsurlardan biri de fiyat-gösterge uyuşmazlıklarıdır. Yani, eğer ki fiyat yükselirken veya düşerken indikatör ters yönde hareket ediyorsa ‘Uyumsuzluk’ oluşmuştur.

Pozitif ve negatif uyumsuzluk olmak üzere iki farklı şekilde kullanılabilen bu indikatör ile daha kuvvetli sinyaller almak mümkündür.

Fiyat aşağı, RSI yukarı yönlü ise bu bir pozitif uyumsuzluktur. Düşüş trendinin döneceğine işarettir. Pozitif uyumsuzluklar diplerde oluşur ve pozitif uyumsuzluk olan varlıklarda “AL” sinyali olabilir.

Fiyat yukarı yönlü, RSI aşağı yönlü ise bu bir negatif uyumsuzluktur. Yükseliş trendinin döneceğine işarettir. Negatif uyumsuzluklar tepelerde oluşur. Negatif uyumsuzluk olan varlıkları satın almak riskli olabilir.

Hareketli Ortalama Yakınsaması/Sapması (MACD)

MACD, en kısa tanımıyla hareketli ortalamalara bağlı oluşan ve trendin yönü hakkında ipucu veren bir göstergedir. 12 ve 26 günlük üssel hareketli ortalamaların arasındaki farkın azalması veya artmasından kaynaklanan hesaplamalar standart MACD çizgisini meydana getirir. Aradaki farkın kendi 9 günlük üslü hareketli ortalaması da (trigger seviyesi) sinyal çizgisi olarak kullanılmaktadır.

MACD değeri, sinyal çizgisinin üzerinde kalıyorsa al sinyali üretirken MACD sinyal çizgisinin altına iner ise bu durum sat sinyali olarak yorumlanır. 

MACD indikatörünü üç temel başlık altında değerlendirebiliriz:

1. Kesişmeler

MACD indikatöründe Al Sinyali: “AL” sinyali MACD çizgisinin sinyal çizgisini aşağıdan gelerek yukarı yönlü kesmesi ve sinyal çizgisinin üstüne çıkması durumunda oluşur.

MACD indikatöründe Sat Sinyali: “SAT” sinyali ise MACD çizgisinin sinyal çizgisini yukarıdan gelerek aşağı yönlü kesmesi ve sinyal çizgisinin altına hareket etmesi ile oluşur.

2. Uyumsuzluk

Finansal ürünün fiyat grafiğindeki dip ve tepeler, MADC göstergesindeki dip ve tepelerden farklı olduğunda, buna uyumsuzluk denir.

Pozitif Uyumsuzluk: MACD göstergesi fiyat göstergesinde oluşan iki fiyat düşüşünün dip noktalarından daha yüksekte iki dip seviyesi oluşturduğunda meydana gelir. Bu, uzun vadeli eğilim hala pozitif olduğunda geçerli bir yükseliş sinyalidir.

Negatif Uyumsuzluk: MACD, fiyatta oluşan iki tepe seviyesinin yüksekliğine karşılık gelen iki düşük  tepe dizisi oluşturduğunda, düşüş eğilimi oluşmuştur. Uzun vadeli düşüş trendi sırasında görülen düşüş trendi, trendin devam edebileceğinin doğrulanması olarak kabul edilir.

3. Aşırı Yükselişler

MACD indikatörünün aşırı bir yükseliş kaydetmesi durumunda kısa vadeli hareketli ortalama uzun vadeli ortalamayı yukarı itiyordur. Bu durum ilgili finansal ürünün aşırı alım bölgesinde olduğu ve kısa sürede normal haline döneceğine işaret etmektedir. 

Öte yandan yatırımcılar sıfır çizgisinin altını ve üstünü de sinyal olarak dikkate almaktadırlar. MACD göstergesi sıfır çizgisinin üzerindeyken, kısa vadeli ortalama uzun vadeli ortalamanın üzerindedir ve yukarı yönlü hareketin devam edebileceğini göstermektedir. Sıfır çizgisinin altı ise bunun tam tersini ifade etmektedir.

Bollinger Bantları

Bollinger Bantları, fiyatın oynaklığını, yani volatilitesini ölçen ve fiyatın aşırı alım veya aşırı satım seviyelerinde olup olmadığını anlamaya yardımcı olan bir teknik analiz göstergesidir. 

Bu gösterge, hareketli ortalama çizgisi etrafında üst ve alt bantlardan oluşur. Fiyat dalgalanmaları, bu bantlar arasında hareket ederek piyasanın mevcut durumunu yatırımcılara gösterir.

Bollinger Bantları, genellikle 20 günlük basit hareketli ortalamaya (SMA) dayanır ve standart sapma hesaplamaları ile genişleyip daralan bantlar oluşturur. Bantların genişlemesi piyasanın daha volatil olduğu anlamına gelirken, daralması ise düşük volatiliteye işaret eder.

Bollinger Bantlarının Kullanımı

Fiyat üst banda yaklaşıyorsa: Piyasa aşırı alım bölgesine giriyor olabilir. Yani, fiyatın yükseldiği ancak bantların dışına çıktığı durumlarda, kısa vadede bir geri çekilme ihtimali yüksektir. “Satmak için doğru zaman” olabilir.

Fiyat alt banda yaklaşıyorsa: Piyasa aşırı satış bölgesine giriyor olabilir. Yani, fiyatın düştüğü ancak bantların dışına çıktığı durumlarda, kısa vadede bir toparlanma (alım) beklenebilir. “Almak için doğru zaman” olabilir.

Bollinger Bantlarını destek ve direnç seviyeleri ile birlikte kullanmak daha doğru analiz yapmanı sağlayabilir.

• Destek Seviyesi + Alt Bandın Altına Düşen Fiyat = AL
• Direnç Seviyesi + Üst Bandın Üzerine Çıkan Fiyat = SAT

Bollinger Bandı Sıkışması ve Genişlemesi

Bollinger Bantları daraldığında yani bantlar birbirine yaklaştığında, piyasada düşük volatilite olduğu ve büyük bir fiyat hareketinin yaklaştığı anlamına gelir. Bu durum, “Bollinger Sıkışması” olarak bilinir ve fiyatın sert bir şekilde yukarı veya aşağı yönlü hareket edebileceğine işaret edebilir.

Bantlar genişlediğinde ise piyasa yüksek volatiliteye girmiştir. Güçlü bir trend hareketi olabilir ancak fiyatın aşırı oynaklığı dikkatle takip edilmelidir.

Bollinger Bantlarını trend takibi ve alım-satım stratejilerini geliştirmek için diğer teknik analiz araçlarıyla birlikte kullanmak daha güvenilir sonuçlar verir.

Bollinger Bantları Neye Göre Hesaplanır?

Bantların hesaplanmasında standart sapma ve hareketli ortalamalardan yararlanılır:

• Orta Bant: 20 günlük basit hareketli ortalama
• Üst Bant: Orta bant + (20 günlük standart sapma x 2)
• Alt Bant: Orta bant – (20 günlük standart sapma x 2)

Bir örnek ile açıklayalım. 👇

Diyelim ki Tesla (TSLA) hissesinin günlük fiyatı $217 ve 20 günlük hareketli ortalama (orta bant) $253,67. Üst bant $229,14 ve alt bant $214,25 olarak belirlenmiş.

Trend Belirleme: Orta bant $253,67 olduğu için, hissenin mevcut fiyatı bu ortalamanın oldukça altında. Bu durum, düşüş yönlü bir trendin hâkim olduğunu gösterir.

Volatilite: Üst bant ($229,14) ile alt bant ($214,25) arasındaki fark yaklaşık $14,89. Bu da görece düşük volatilite anlamına gelir; fiyat dar bir aralıkta dalgalanıyor olabilir. Sıkışan bantlar, genellikle yaklaşan bir yön kırılımının habercisi olabilir.

Alım-Satım Sinyalleri: Fiyat ($217), alt bant ($214,25) ile üst bant ($229,14) arasında yer alıyor. Fakat fiyat alt banda çok yakın ve bantların dışına taşma riski var. Eğer fiyat alt bandı aşağı yönlü kırarsa bu teknik olarak aşırı satım sinyali olabilir. Tersine, fiyat tekrar yukarı dönerse bu bölgeden toparlanma ihtimali doğabilir.

Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.

Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı

Sonraki Ders

Omuz baş omuz formasyonu (OBO) nedir?