Orta Seviye • Ders 7 • 8 dakika
ABD Açılış Öncesi İşlemler ve Kapanış Sonrası (Pre Market / Post Market) Nedir?
Pek çok yatırımcı borsanın açılış/kapanış ziline kendini şartlamıştır. İki zil arasında geçen sürede tüm alım satım işlemlerini gerçekleştirirler. Peki sadece bununla mı sınırlı? Elbette değil. Bugün sana, borsanın açık olduğu zamanın dışında kalan ‘pre market’ ve ‘post market’ yani piyasa öncesi ve piyasa sonrası kavramlarını anlatacağız.
Bu yazıda neler okuyacaksın?
🔔 Tıpkı ders zili gibi, borsada da işlem gününün başlangıcını ve bitişini işaret eden bir sinyal mevcuttur: Borsa açılış ve kapanış zili! Bu iki zil arasında hisse senetleri, borsa yatırım fonları (ETF), altın ve bono gibi borsada işlem gören pek çok yatırım enstrümanı alınıp satılır.
- Örneğin; Türkiye’de 09.40’da emir toplama seansıyla başlanır, 18.00’de işlemler kapanır. ABD borsalarında ise açılış zili Türkiye saati ile 16.30’da, kapanış zili ise Türkiye saati ile 23.00’da çalar. Borsanın tamamen kapalı olduğu resmî tatil günleri hariç düzen hep böyledir.
Ancak Amerikan borsalarında durum bunun biraz daha fazlasından ibarettir.
Yatırım dünyasına yeni adım atanların henüz pek bilmediği şey, ABD borsalarının normal seans saatlerinden önce ve sonra da açık olduğudur. İşte biz buna açılış öncesi işlemler işlemler (pre market) ile kapanış sonrası işlemler (post market) diyoruz.
Alım satım talebinin artması, Elektronik İletişim Ağı (ECN) gibi yeni teknolojilerin benimsenmesi, normal piyasa seanslarını da öncesi ve sonrası olacak şekilde genişletti. Gün içinde yapılan milyonlarca işlemle kıyaslandığında, mesai sonrası işlemler nispeten daha küçük hacimlidir. Peki, bu işlemler yatırım yapacaklar için tam olarak neyi ifade ederler?
☀️ “Açılış Öncesi İşlemler” (Pre Market) Nedir?
Piyasa öncesi veya açılış öncesi işlemler, adından da anlaşılacağı üzere borsalar henüz açılmadan önce borsada işlem yapmayı sağlar. Her işlem gününde ABD saatiyle 04.00 ile 09.30 saatleri arasında gerçekleşir. (Türkiye saati ile 12.00 – 17.30) Yatırımcıların alım-satım işlemleri, Elektronik İletişim Ağı (ECN) teknolojisiyle uçtan uca (peer-to-peer) gerçekleşir.
“Normal işlem seansında piyasanın yönü/hacmi nasıl olacak?” gibi sorulara yanıt bulmak isteyen yatırımcılar, piyasa öncesi işlem faaliyetlerini yakından takip eder. Çok sınırlı bir hacme ve düşük bir likiditeye sahip olmasının yanında, alım satım arasındaki fiyat farkları da geniştir.
Fakat açılış öncesi piyasada her emiri tipi verilemez. Yalnızca limit emirler verilebilir. Şirket hisselerini doğrudan etkileyecek pozitif veya negatif bir haber olmadıkça, bu erken saatlerde çoğu hisse senedi için genelde çok az aktivite vardır. Zaten bu seanslarda tüm hisse senetleri görücüye çıkmaz. Mesela sınırlı bir dalgalanmaya sahip, yaygın olarak portföye eklenmeyen, küçük şirketlere ait hisse senetleri, pre market’ı, yani açılış öncesi işlemleri uygulanabilir kılacak yeterli hacme sahip olmayabilirler.
‼️ Peki, “Açılış Öncesi İşlemler” Neden Önemlidir?
Hisse senetlerinin fiyatlarına etki eden 4 önemli gelişme vardır. Bunlar:
- ABD ekonomik verilerin açıklanması (Enflasyon, Ekonomik büyüme, işsizlik vb.)
- Kilit isimlerin konuşmaları (ABD başkanı, FED başkanı vb.)
- Şirketlere dair çıkan olumlu / olumsuz haberler
- Şirketlerin çeyreklik kazançları (bilançolar)
Bu açıklamalar çoğu zaman borsalar kapalıyken gerçekleşir. Örneğin; ekonomik verilerin bazıları genellikle saat farkından dolayı Türkiye saati ile 15.30’da, yani borsalar açılmadan bir saat önce açıklanırken, bazı şirketler çeyreklik kazançlarını (bilançolarını) yine borsalar açılmadan önce açıklayabiliyorlar.
Bu haberlerin ya da verilerin hisse senedi fiyatlarına veya borsalara olan etkisini açılış öncesi piyasada görebiliriz. Borsalar kapalı olacağı için bu tarz gelişmelerin hisse senedi fiyatlarını pozitif mi yoksa negatif mi etkilediği açılış öncesi piyasadaki değişimler aracılığıyla anlaşılır.
- Eğer açılış öncesi piyasada neler olduğunu, hangi hisselerin ne kadar yükselip düştüğünü, seni piyasalar açılınca nelerin beklediğini veya sadece bir önceki günün özetini okumak istersen, her gün Midas’ın Kulakları’nda yayınladığımız piyasa öncesi bültenlerimize bir göz atmanı öneririz!
🌒 “Kapanış Sonrası” (Post Market) Nedir?
Kapanış sonrası işlemler, borsa kapandıktan sonra gerçekleşen işlemlerdir. Büyük ABD borsalarının kapanmasının ardından piyasa sonrası işlemler ABD saatiyle 16.00’da başlar, 20.00’ye kadar devam edebilir. (TSİ 23.00 – 03.00 arası)
Bu piyasada geleneksel borsa araçları mesai dışı kaldığından ECN’ler (Elektronik İletişim Ağları) sayesinde potansiyel alıcılar ve satıcılar eşleştirilir.
İşlem hacmi genelde zayıf olma eğilimindedir. Çünkü bu süre zarfında çok az yatırımcı aktiftir. Ancak beklenmedik bir gelişme, şirket hisselerini etkileyecek büyük bir haber olması durumunda hacim artışı görülür. Ancak bu da çoğunlukla 18.00’e doğru (yani TSİ 01.00) yavaşlama eğilimindedir. Dolayısıyla likit olmayan (yeterli alıcı veya satıcının olmadığı) hisse senetlerinde işlem yaparken önemli bir risk vardır.
Ayrıca piyasa kapandıktan sonra alım ve satım fiyatları arasında geniş marjlar kaydedilir. Çünkü normal seanslara göre daha az işlem gerçekleşir. Genelde piyasa emri kullanılmaz. Yatırımcıları düşük işlem hacminden ve değer uçurumlarından korumak için daha çok limit emirler tercih edilir.
🤔 Açılış Öncesi ve Kapanış Sonrasında İşlem Yapabilir Miyim?
İsteyen herkes açılış öncesi ve kapanış sonrasında işlem yapabilir. Öte yandan bu işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için kullandığınız aracı kurumun piyasa öncesi ve sonrası işlemlere açık olması, yani izin vermesi gerekmektedir.
Midas’ta açılış öncesi ve kapanış sonrası işlemler yapabilirsin.
🔬 Tercih zamanı: Artıları ve Eksileri Neler?
Açılış öncesi ve kapanış sonrası gibi genişletilmiş seanslar bazı avantaj ve riskleri paylaşır. Şöyle özetleyelim:
1) Şirketin hisse değerlerini etkileyecek gelişmelere (olumlu/olumsuz son dakika haberleri, kazanç raporlarının açıklanması vb.) anında ya da erken tepki verme şansı sunar. Ancak bu avantaj beraberinde bir handikap da getirir. Anlık tepkiler normal seansta tersine dönebilir.
- Çünkü yatırımcıların anlık heyecanlarla yaptıkları işlemler, kimi zaman gereğinden çok daha büyük tepkiler olabilir ve hisse senetlerinde büyük dalgalanmalar oluşabilir. Dolayısıyla, ilgili hisse senedi normal seansta günü daha yüksek veya düşük seviyede bitirebilir.
2) Sahip olduğun hisse pozisyonlarını etkilemesi muhtemel bir gelişme yaşandıysa, riskten korunmak için pozisyonunu kapatabilir ve böylece zararını en aza indirebilirsin.
3) Ana piyasa seansına göre likidite daha düşüktür. Birçok yatırımcı, genellikle daha istikrarlı olduğu için ana seansta işlem yapmayı tercih eder. Dolayısıyla piyasa öncesi ve sonrasında aktif alıcı/satıcı sayısı daha azdır.
- Borsada daha düşük bir likidite olması, yani alıcı ve satıcı sayısının az olması, hisse senetleri için daha az işlem hacmi anlamına gelir. Pozisyonlarını nakit paraya çevirmen zorlaşabilir.
4) Düşük likidite nedeniyle hisse senedi fiyatlarında volatilite (hareketlilik, oynaklık) yaygındır. Normal seanstaki işlemlere kıyasla ciddi fiyat dalgalanmaları yaşanması daha olasıdır. Yani çok sert yükselişler ve düşüşler yaşanabilir. Ancak bu bir risk olsa da aynı zamanda normal seanslarda rastlanmayacak bazı cazip fiyatlar sunabilir.
5) Düşük likidite, düşük işlem hacmi ve yüksek volatilite, hisse senetlerinin alım-satım fiyatları arasında ciddi farklarla sonuçlanabilir. Bu, bir yatırımcının emrini uygun bir fiyattan gerçekleştirmesini zorlaştırabilir.
- Bu ise hisse senedi fiyatları konusunda bir belirsizlik oluşturabilir. Çünkü normal seanslarda farklı fiyat seviyelerindeki alıcı ve satıcı sayısı yüksek olduğu için, yüzlerce farklı fiyat seviyesinde çok fazla alıcı veya satıcı bulunur.
- Piyasa öncesi/sonrasında ise, hisse senedi fiyatları yalnızca ECN’den (Elektronik İletişim Ağları) gelen bir veya birkaç değeri yansıtabilir. Bu nedenle fiyat seviyeleri önemli ölçüde farklılık gösterebilir.
6) Bireysel yatırımcılar için zorlu bir rekabet olabilir. Mali açıdan rahat, çok daha fazla kaynağa sahip, kritik bilgilere haberlere düşmeden önce erişebilen, ticaret avantajı olan kurumsal yatırımcılar karşısında küçük yatırımcının eli daha zayıf kalabilir.
Evet, bir sonraki borsa zili çalana kadar karar senin! Yatırımın için en doğru adımı atmaya çalışırken bu yazıda neler öğrendiğimizi şöyle bir gözden geçirelim:
- Açılış öncesi işlemler yani pre market nedir?
- Kapanış sonrası yani post market nedir?
- Bunların işlem saati ve işlem hacmi nedir?
- Ne gibi avantajlar ve riskler vardır?
Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.
Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı