BIST 100 endeksi, Borsa İstanbul’da işlem gören en yüksek piyasa değerine sahip hisseleri gösterir. Borsadaki aşağı ve yukarı yönlü hareketler, söz konusu endeks üzerinden izlenir. Aynı zamanda bu liste, yatırımcıların borsanın genel performansı hakkında gözlem yapmasını da sağlar. Dolayısıyla BIST 100, küçük ve büyük ölçekli tüm yatırımcılar tarafından düzenli olarak takip edilir. XU100 koduna sahip olan bu endeksin belirlenmesinde ise hisselerin işlem hacmi ve piyasa değeri gibi etkenler göz önünde bulundurulur.
Endekse Dâhil Edilecek Paylar Nasıl Belirlenir?
BIST 100 endeksi hesaplama yöntemi, piyasalar ile yakından ilgilenenlerin merak konuları arasında yer alır. Endeksin hesaplanması için öncelikle listede yer alacak payların belirlenmesi gerekir. BIST 100 hesaplamasında endekse dâhil edilecek paylar, A ve B grubu hisselerin arasından seçilir. A grubunda Borsa İstanbul’da en çok işlem gören hisse senetleri yer alır. Fiili dolaşım miktarı nispeten daha az olan hisseler ise B grubunda değerlendirilir. Bu endeksin hesaplanmasında Yıldız ve Ana Pazar paylarına yer verilir. Ayrıca Kolektif Yatırım Ürünleri ve Yapılandırılmış Ürünler Pazarı’nda işlem gören gayrimenkul ve girişim sermayesi yatırım ortaklıkları da dikkate alınır.
BIST 100 Endeksi Nasıl Hesaplanır?
BIST 100 hesaplama işleminde endekse dâhil edilen paylar, zaman ve piyasa değeri gibi etkenlerle beraber değerlendirilir. Bu borsa endeks hesaplamasında Et= Σ (Fit x Hit x Nit) / Bt formülü kullanılır. Aşağıdaki listeden söz konusu formülde yer alan değişkenlerin hangi anlamlara geldiğini öğrenebilirsiniz.
- Et: Endeksin t zamandaki değeri
- Fit:”i”inci payın t zamandaki fiyatı
- Nit: ”i”inci payın t zamandaki toplam miktarı
- Hit: ”i”inci payın t zamandaki fiili dolaşım oranı
- Bt: Endeksin t zamandaki baz değeri
Formülde yer alan “t zamandaki” ifadesi, önceden belirlenen bir tarihi ifade eder. Ayrıca ilgili formül incelendiğinde piyasa değeri diğerlerine göre nispeten yüksek olan bir payın, endeksi daha çok etkileyeceği görülebilir. Bu nedenle BIST endeks hesaplamasındaki hisse senetlerinin ağırlığı %10 ile sınırlandırılmıştır.
Ayrıca “Endeks nedir?” içeriğimize de göz atabilirsiniz..
Getiri Endeksi ve Fiyat Endeksi Arasındaki Fark Nedir?
Endeks hesaplaması yaparken bu işlemin iki farklı yönteminin olduğunu bilmekte fayda vardır. Getiri ve fiyat endeksi olarak birbirinden ayrılan bu yöntemlerin arasındaki fark temettü ödemelerinden kaynaklanır. Fiyat endeksinde temettü ödemeleri, portföy dışında değerlendirilir ve formülün bölen değerinde düzeltme yapılmaz. Bunun aksine getiri endeksinde, ödenen temettülerin yeniden borsaya yatırıldığı kabul edilir ve bölen değeri payların ağırlığı oranında yeniden düzenlenir.
Dolar Bazında BIST 100 Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Dolar bazında BIST 100 endeksi hesaplaması, basit bir formül üzerinden yapılabilir. Bu hesaplamanın yapılabilmesi için işlemin gerçekleştirildiği tarihteki en düşük kur kullanılır. Bunun için öncelikle Türk lirası bazında endeksin ulaştığı değer, sabit katsayı olarak belirlenen 10.000’e bölünür. Ardından çıkan sonucu, doların ilgili gündeki en düşük seviyesine bölmek gerekir. Çıkan sonuç, hesaplamanın yapıldığı tarihte endeksin dolar karşısında kazandığı veya kaybettiği değeri gösterir.
