Bedelsiz sermaye artırımı, borsada düzenli şekilde yatırım yapan kişilerin karşılaştığı bir durumdur. Piyasaları yakından takip eden yatırımcılar için “Bedelsiz sermaye artırımı nedir?” sorusu merak konusudur. Bu konuyu açıklığa kavuşturmadan önce bilanço konusuna değinmek gerekir. 

Bilanço, bir şirketin belirli tarih aralıklarındaki durumunu açıklayan mali tablolar olarak tanımlanır. Şirketin finansal kaynaklarına ilişkin olan bu kavram, kurumun varlıklarının net bir şekilde anlaşılması açısından önemlidir. Bedelsiz sermaye ise şirketin kaynaklarına nakit giriş ve çıkış işlemi yapılmadan anamalın yükseltilmesi anlamına gelir. Şirket, bu durumda kendi iç kaynaklarını veya elde ettiği kârı kullanarak sermaye artışına gider. Özsermaye kalemi altındaki hesaplar arasında bir değişiklik gerçekleşir. Bu işlem şirketin daha fazla hisseye bölünmesini de beraberinde getirir.

Bedelsiz sermaye artırımı için ne yapmalı sorusunun cevabı ise oldukça basittir. Şirket, iç kaynaklarını kullanarak hisse senetlerini ortaklara dağıtır. Emisyon primi, temettü, iştirak, yeniden değerleme artışı ve yedekler, sermaye artırımında kullanılır. Dışarıdan finansal bir kaynak arayışı olmadığı için ortaklar hisse dağıtımında herhangi bir bedel ödemez.

Hangi şirket bedelsiz sermaye artırımı kararı aldı? Kaç TL’ye yükseltildi? Şirketlerle alakalı merak ettiğin tüm haberleri Midas Podcast’te dinleyerek takip edebilirsin.

Borsada Bedelsiz Sermaye Artırımı Neden Yapılır?

Sermayenin yükseltilmesi sırasında şirket varlıklarına nakit giriş ve çıkışı yapılmaması “Bedelsiz sermaye artırımı neden yapılır?” sorusunu akıllara getirir. Bu soru iki şekilde cevaplanır. İlki; şirketlerin ödenmiş sermayesinin ekonomik koşullar karşısında reel bir erime yaşamasıdır. Yıllara bağlı olarak değişen enflasyon, şirket sermayesinin belirli bir süre sonra düşük görünmesine neden olur. Şirketler, değer düşüklüğü yaşamamak için bedelsiz sermaye artırımı yapar.

Bedelsiz sermaye artırımının ikinci nedeni ise şirketin daha fazla hisseye bölünmesinin piyasalar tarafından olumlu karşılanmasıdır. Bir şirketin hisse fiyatının belirli bir seviyenin üzerine çıkması alış ve satış işlemlerinin yavaşlamasına neden olur. Bedelsiz sermaye artırımı ile hisselerin bölünmesi, senetlerin likiditesine katkı sağlar. 

Ayrıca daha sonra Sermaye Artırımı Nedir içeriğimize de göz atabilirsiniz.

Bedelsiz Sermaye Artırımının Avantajları Nelerdir?

“Bedelsiz sermaye artırımı avantajlı mı?” sorusu hem şirketler hem de yatırımcılar tarafından merak edilir. Bu sorunun cevabı şirketin finansal kaynaklarına göre değişiklik gösterir. Bu işlem sonucunda şirket ortaklarına karşılıksız bir şekilde hisse devri yapılır. Hisse devri şirketin esas sermayesini değiştirmediği gibi piyasadaki konumunu da etkilemez. Hisse senetlerinin değerini değiştirmek için likiditeyi yükseltme yolu tercih edilir. 

Pek çok kişi tarafından araştırılan “Bedelsiz sermaye artırımı iyi midir?” sorusu ise enflasyondan ve değer kaybından korunmak için faydalıdır şeklinde cevaplanabilir. Ayrıca bedelsiz sermaye artırımına giden şirketler, vergi noktasında da çeşitli avantajlara sahip olur. Bu şirketler daha düşük oranlı vergi öder. 

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nasıl Hesaplanır?

Yatırımcılar için “Borsada bedelsiz sermaye artırımı hisseyi nasıl etkiler?” sorusu merak konusudur. Burada şirketin özsermayesinde herhangi bir artış veya azalma olmaz. Yalnızca hisse başı defter değerinde bir düşüş gözlemlenir. Ayrıca hisse ortaklara dağıtıldığı için fiyat noktasında bedelsiz artış oranında bir düşüşe uğrar. Bu düşük ise şirketin toplam piyasa değerinde herhangi bir farklılık yaratmaz.

Bedelsiz sermaye artırımı hesaplama işlemi mevcut lot sayısı üzerinden yapılır. Mevcut lot sayısı, sermaye artırımına giden şirket hisselerinin adedini ifade eder. Ayrıca hisselerin bölünme oranı ve fiyatı da hesaplama işlemi sırasında kullanılır. Bölünme oranı, rüçhan hakkının kullanıldığı değeri ifade eder. Bu oran şirket tarafından doğrudan açıklanır. Hisse fiyatı ise payın ortaklara dağıtılmadan önceki ortalama değeridir. Hesaplama formülünde mevcut lot oranı ile kazanılacak lot sayısı çarpıldıktan sonra çıkan sonuç 100’e bölünür. Örneğin; hem mevcut lot hem de bölünme oranı 100 ise kazanılacak hissenin de 100 lot olduğu sonucu ortaya çıkar. 

Son olarak ise “Hisse senedi Bölünmesi Nedir” içeriğimize göz atabilirsiniz.

Borsa İstanbul; yatırımcıları bir araya getiren ve alım-satım işlemlerinin güvenli, adil ve rekabetçi bir zeminde yapılmasını sağlayan kuruluştur. Türkiye’de borsa işlemleri, kısa adı BİST olan Borsa İstanbul’da gerçekleştirilir. Bu kurum, ülkemizde faaliyet yürüten tek borsa organizasyonu olma özelliği taşır.

İlk kez İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) ismiyle faaliyete geçen kuruluş, Borsa İstanbul adını 5 Nisan 2013 tarihinde almıştır. Türkiye’de hisse senedi alım satım işlemlerini gerçekleştiren her birey, Borsa İstanbul (BİST) bünyesinde faaliyet gösterir. İstanbul Borsası 9 üyeden oluşan bir kurul tarafından yönetilir. Borsa İstanbul ne kadar başarılı ve geniş hacimli olursa ekonomiye de o denli likidite ve kaynak sağlanır. 

Borsa İstanbul’un Faaliyet Amacı Nedir?

BİST, borsada işlem görmeye uygun olan değerlerin rekabetçi, güvenilir ve istikrarlı bir ortamda alınıp satılması için uygun bir zemin oluşturmayı hedefler. Bu kapsamda çeşitli kıymetlerin alım satım emirlerinin amaçlanan çerçevede bir araya gelmesi için faaliyet yürütür. BİST, borsada ortaya çıkan fiyatları tespit ve ilan etmekle yükümlüdür. Ayrıca bu fiyatları ilan etmek suretiyle yeni piyasalar, pazar yerleri ve platformlar oluşturabilir. Borsa İstanbul piyasaları yönetmek ve işletmek gibi vazifeleri yerine getirir. BİST faaliyetlerinin amacı doğrultusunda gerçekleşip gerçekleşmediği Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından denetlenir.

Ayrıca bakınız; Canlı Borsa Takip Ekranı

Borsa İstanbul’un İşlem Saatleri Kaçtır?

BİST işlem saatleri söz konusu kurumun bünyesinde bulunan piyasaların türüne göre farklılık gösterir. Örneğin tam gün işlem gören Pay Piyasası’nın açılışı 09.40’ta, kapanışı ise 18.10’da gerçekleşir. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) 09.30 – 18.10, diğer türev pazarlarında ise 09.30 – 18.15 saatleri arasında aktiftir.

Kıymetli Madenler Piyasası’nda 24 saat kesintisiz işlem yapabilmek mümkündür. Ödünç işlemleri ile elmas ve kıymetli taş piyasalarının da faaliyet saatleri 09.45- 17.30 arasındadır. BİST bünyesindeki Borçlanma Araçları Piyasası ise 09.30’da işlem yapmaya başlar. Bu piyasa tam günlerde 17.30’da, yarım günlerde 11.50’de kapanır. Borsa İstanbul’un son durumu anlık olarak veya kapanış saatlerinin ardından izlenebilir. 

Borsa İstanbul’da İşlemler Nasıl Yapılır?

İstanbul Borsası hisselerine yatırım yapmak isteyen bireyler öncelikle kendilerine bu platforma özel bir hesap oluşturmalıdır. Hesap açan yatırımcılar, işlem yapmak istedikleri ürünleri belirleyebilir. Söz konusu ürüne ilişkin alım – satım emirlerini yazılı, sözlü, internet üzerinden ya da telefon yoluyla iletebilirler. Yatırımcıların pay piyasasındaki bu emirleri Takasbank tarafından kesinleştirilir. Yatırımcılar hem kendi hesaplarından hem de Merkezi Kayıt Kuruluşu’nda müşteri adına açılan hesaptan portföylerini izleyebilir.

5 Nisan 2013 tarihine kadar Menkul Kıymetler Borsası ismiyle anılan Borsa İstanbul, kısaca BİST olarak da ifade edilmektedir. 1985 yılından itibaren sermaye piyasası bünyesinde faaliyette bulunan yabancı ve Türk bankaları başta olmak üzere; aracı kurumlara takas hizmeti ile birlikte saklama hizmeti de verir. Borsa İstanbul’da işlem gören menkul kıymetlerin bulunduğu piyasalar şu şekildedir: 

• Borçlanma Araçları Piyasası,
• Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası,
• Pay Piyasası,
• Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası,
• Gelişen İşletmeler Piyasası.

Borçlanma araçları piyasası, borçlanma araçlarının alınıp satıldığı piyasa olarak tanımlanır. Sabit getirili menkul kıymetler olarak da adlandırılan borçlanma araçlarına örnek vermek gerekirse; devlet iç borçlanma senetleri, banka ve finansman bonoları, özel sektör tahvilleri ve gelir ortaklığı senetleri bunlardan bazıları içerisinde bulunur. Borsa İstanbul bünyesinde yer alan piyasalardan bir diğeri de Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’dır. 

İlgili piyasa, adından da anlaşılacağı üzere kıymetli madenlere ve kıymetli taşlara yönelik işlemler yürütülür, Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren bir başka piyasa da pay piyasası olarak öne çıkar. Pay piyasası bünyesinde; paylar, borsa yatırım fonları, kira sertifikaları, gayrimenkullerin sertifikaları, varantlar, gayrimenkul yatırım fonları ve girişim sermayesi yatırım fonlarına ilişkin katılım payları işlem görmektedir. Sermaye piyasası araçlarına ilişkin düzenlenen vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ve diğer türev araçların işlem gördüğü piyasa ise vadeli işlemler ve opsiyon piyasası olarak adlandırılmakta. 

Yapı itibariyle vadeli işlemler ve opsiyon piyasası kaldıraçlıdır. Vadeli işlem sözleşmesinde yer alan taraflara standart miktarda malı veya finansal nitelik taşıyan göstergeyi, belirlenmiş olan ileri tarih için bugün üzerinde anlaşılan fiyat üzerinden alıp satma sorumluluğu verilir. Borsa İstanbul’da bulunan son piyasa ise gelişen işletmeler piyasası adıyla anılmaktadır, pay piyasasının ayrı bir alt pazarı olarak öne çıkan Gelişen İşletmeler Piyasası, gelişme göstermeyi vadeden şirketlerin sermaye piyasaları bünyesinden fon sağlayabilmeleri için ihraç edecekleri ilgili payların alınıp satıldığı piyasalardır. 

Gelişen İşletmeler Piyasası’nın amacı; gelişme ve büyüme potansiyeli bulunan şirketlerin fon sağlamalarına yönelik pay ihraç etmeleri için hem düzenli hem de şeffaf bir ortam sağlamaktır. Gelişen İşletmeler Piyasasının kafanızda daha da netleşmesi adına yukarıda bahsedilen payların işlem görebilmesi için gereken kriterler bulunur.  Borsa İstanbul’a borsa üyesi sıfatıyla katılabilen dört farklı tip üye bulunmaktadır. Borsa İstanbul’a üye olabilecek dört farklı borsa üyesi tipi de şöyle sıralanır: 

• Şirketler ve Şirketlerin Ortakları,
• Yatırımcılar,
• Servis Sağlayıcılar,
• Aracılar.

Borsa Üyeleri Hangi Kategorilerde İncelenir? 

Borsaya üye olabilen 4 üye tipi kendi içerisinde farklı kategorilerde incelenmektedir. Peki borsa üyeliği oluşturabilecek 4 farklı tip üye nasıl kategorilendirilir?: 

• Şirket ve şirket ortakları bağlamındaki sınıflandırmada iki farklı kategoriden üyelik oluşturulabilmektedir. Yeni girişimlerin borsa İstanbul bünyesinde üyelik için başvuru aşamasında kurmuş oldukları şirketin kuruluş tarihinin üzerinden minimum 6 ay maksimum ise 5 yıl geçmesi beklenmektedir. Şirket ve şirketlerin ortakları sınıflamasındaki ikinci kategoride ise yükselen girişimler yerini alır. Yükselen girişimlerin yeni girişimlerden farkı sizin de tahmin edeceğiniz üzere yeni girişimlere kıyasla daha yenilikçi ve büyümeye meyilli yapılarda olmalıdır.

• Borsa üyesi olabilecek bir başka kategori de yatırımcılardır. Yatırımcılar borsa üyesi olma  aşamasında iki farklı kategoride olabilir. Bireysel Katılım Yatırımcısı olarak da isimlendirilen Lisanslı Melek Yatırımcılar ve Nitelikli Yatırımcılar olarak ayrılmaktadır, dolayısıyla her iki kategoriden kişilerin sağlaması gereken koşullar farklılaşır. Melek yatırımcıların sertifikalarının bulunması birçok vergisel avantajı da beraberinde getirecektir. Nitelikli Yatırımcılar denildiğinde aklınıza hem tüzel kişi hem de gerçek kişi yatırımcılar gelmelidir. Yatırımcılar hem tüzel hem de gerçek kişi özelliğine sahip ise, borsaya üye olma hususunda Nitelikli Yatırımcı olarak statüye sahip olacaktır. 

• Borsa üyesi olabilen dört farklı tip üyeden üçüncüsü ise, servis sağlayıcılardır. Diğer üyelerde de olduğu gibi üyeliğin oluşturulması için gereken koşullar ve belgeler bulunmaktadır. Servis sağlayıcılar borsada gerçekleşen işlemlere yönelik ilgili şirket ve yatırımcılara danışmanlık hizmeti, bağımsız denetim ve hukuki ek hizmetler sunar. Servis Sağlayıcıların önemli özelliklerinden birisi de yalnızca tüzel kişiliğe sahip olmaları. 

• Aracılar borsaya üye olabilen dört farklı tip üyeden sonuncusudur, ayrıca sıfatları itibariyle vekil konumundadır. Alıcıların ya da satıcıların adına veya hesabına yönelik gerçekleştirilecek işlemleri yönetmektedir. Aracılar; alıcı ve satıcı adına ya da hesabına işlem yapabilen danışmanlar olabildiği gibi; hukuk firması, fon ve finansal kuruluşlar, aracı kurumlar ve bankalar da olabilmektedir. Diğer bir ifade ile sıralı ikililere ek olarak; aracı olarak nitelendirilen ilgili tüzel kişileri de içerir. Aracıların sahip oldukları yetki ve sorumluluklar ise şöyledir: 
• Vekil konumunda olmalarından dolayı, şirket ya da yatırımcıların adına veya hesabına borsada işlem yapabilme hakkı, sorumluluğu ve yetkisine sahiptir. Aracılar arasında yerini almak isteyenlerin elektronik olarak başvuru yapabilmeleri de mümkündür. 

• 1
• 2
• 3
• 4