-
Uygulamayı İndir
-
Midas’ı indirmek için QR kodu taratın
-
Menkul kıymetlere ilişkin alım satım süreçleri, fiyat belirleme ve emir toplama gibi hususlarda ihtisas sahibi olan kişiler, borsa eksperleri olarak bilinir. Peki borsa eksperleri kimlerdir? İşletme, iktisat ve ekonometri gibi bölümlerin birinden mezun veya denkliği olan bir branş sahibi olma gibi şartları yerine getiren kişiler, borsa eksperi olarak faaliyet göstermeye hak kazanır. Eksperlik sınavını başarıyla geçen bireyler, mesleki yeterlilik kazanmak adına firmalar tarafından düzenlenen eğitimlere katılmalıdır.
Borsa eksperi nedir sorusuna tam manasıyla cevap vermek adına değinilmesi gereken birkaç husus mevcuttur. Borsa eksperleri, serbest piyasaya yönelik alım satım emirlerini iç yönetmelikte yer alan esasları referans alarak karşılaştırır. Söz konusu fiyatları izleme ve alım satım işlemlerinin sonuçlandırılmasını sağlamakla yükümlü bireylerdir. Borsa yönetim kurulunca atanan bu uzman kişiler, rekabet koşullarını gözeterek peşin işlem türlerini denetler.
Borsa eksperleri, büyük ölçekli yatırımlar yapan banka ve şirketlerde görev alan ihtisas sahibi bireylerdir. Bu kişilerin orta ölçekte yatırım yapan şirketlerde veya bireysel olarak da çalışmaları imkân dâhilindedir. Genel borsa kurallarının ve yönetmeliklerin tamamına hâkim olan eksperler, yasal süreçlere ilişkin bilgi birikimine ve vizyona sahiptir. Yatırımcıların borsadaki faaliyetlerini etik ve hukuki kurallara uygun bir şekilde gerçekleştirmeleri adına büyük önem arz eden bir mevkide yer alırlar.
Net Nakit Pozisyonu En Güçlü 10 Şirket
Borsa eksperleri hakkında bilgi sahibi olmak, mesleki yeterlilik kazanmak isteyen bireyler açısından bir hayli faydalı olacaktır. Borsa eksperi olmak için belirlenen şartlara uygun olmak, bireysel niteliklerle desteklenmediği takdirde bu mesleği icra etmek için yetersiz kalabilir. Borsa eksperi olmak için lisans veya ön lisans mezuniyetinin olması gerekir. Mesleği icra etmek isteyen kişiler; iktisat, işletme, finans, bankacılık ve ekonometri gibi branşlardan birini başarıyla tamamlamış olmalıdır. Mezuniyet sonrasında borsaya ilişkin temel kabiliyet eğitimlerini başarıyla tamamlamak da oldukça önemlidir.
Borsa eksperi olabilmek için son olarak ilgili uzmanlık sınavını başarıyla tamamlamak gerekir. Sınavın ardından firmalar tarafından düzenlenen kurslara katılarak mesleki yeterlilik edinmek mümkündür. Bu süreçleri başarıyla tamamlamak için gereken nitelikler; analitik düşünme ve problem çözme becerisi, borsa, ticaret ve hukuk alanlarına hâkim olmak gibi edinimlerdir. Banka ve özel şirketlerde çalışma imkânı bulan borsa eksperleri, düşünme becerileri gelişmiş meslek erbapları olarak bilinir.
Bağımsız olarak mevzuatta yer almayan Borsa Eksperleri Hukuku, Menkul Kıymetler Borsası Hukuku’nda yer alan yönetmelikle güvence altına alınmıştır. Eksperler, menkul kıymetler borsalarının iç teşkilatında borsa organ ve komiteleri ile beraber yer alır. Borsa eksperliği ile ilgili yönetmelikte yer alan hususlara hâkim olmak bir hayli önemlidir. Örneğin ticaret açısından hükmen yasaklanmış kişilerin bu mesleği icra etmesi mümkün değildir. İki yıldan fazla hapis cezasına çarptırılmamış olmak da bir gerekliliktir.
Oda ve borsa yönetim kurulu üyelerinin görevleri süresince eksper olarak faaliyet göstermesi mümkün değildir. Bu husus, bağımsız ve etik bir görev paylaşımı açısından büyük önem arz eder. Eksper listelerinde yer alan 30 ila 70 yaş arasındaki bireyler, bilirkişi olarak da görev alma hakkına sahiptir. Borsa alanında istihdam edilen eksperlerin yönetmelikte öngörülen vasıflara uygun olması ve yükümlülüklere uyması zorunludur. Aksi takdirde mevzuat hükümlerine göre işlem yapılabilir.
Şirketler, yeni hisse senedi ihraç ederek finansman ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlar. Bu yöntem, şirketin yeni bir yatırım yapması ya da mevcut borçlarını hafifletmesi için tercih edilebilir. Hisse senedi ihracı, genellikle halka arz ile kolayca gerçekleştirilebilir. Halka arz, hisse senetlerini satışa çıkardığını ilan eden bir şirketin çok sayıda yatırımcıya kuruluşa ortak olmaları için yaptığı çağrıdır. Hisse senedi ihracı bazı durumlarda ise halka arz edilmeden de yapılır.
Halka arz edilmeksizin yapılan satışlarda kişiler, aracılık hususunda yatırımcı kuruluşlardan yardım alır. Halka arza aracılık faaliyetleri, bakiyeyi yüklenim belgesine sahip olan kurumlar veya yatırım bankaları tarafından gerçekleştirilir. Bu faaliyetlerde ise bakiyeyi yüklenim terimiyle sıkça karşılaşılır. Bakiyeyi yüklenimde aracı kurum, halka arz sürecinde satılmayan finansal enstrümanların tümünü satın almayı garanti eder. Bakiyeyi yüklenim nedir sorusunun cevabı bu şekilde açıklanabilir.
Güçlü Sektörlerin Rasyolarına Göre Cazip Hisseleri
Bakiyeyi yüklenimde aracı kurum, sermaye piyasası araçlarının halka arz yoluyla satılmayan kısımlarının tamamını satın alacağını beyan eder. Süreç, bir aracılık sözleşmesi ile resmî hâle getirilir. Sözleşme ise hisse senedi ihraç eden kişiler ve yatırımcı kuruluşlar arasında gerçekleşir.
Yatırımcı kuruluş, satın alma beyanını belirli bir ücret ya da komisyon karşılığında verir. Bu durumda yatırımcı kuruluş, söz konusu olan sermaye aracının satılmaması için çaba sarf etmiş olur. Aynı zamanda bu riski, bekleme ücreti adı verilen belirli bir miktar karşılığında üstlenir.
Halka arz, pek çok firmaya ve kişiye önemli bir finans kaynağı sunar. Bunun yanı sıra şirketlerin yönetimlerinin, prestijlerinin ve itibarlarının gelişmesine de katkı sağlar. Şirketlerin halka açılması, sermaye piyasalarının derinleşmesine yardımcı olur. Özellikle aracı finansal kuruluşların faaliyetleri de halka arz süreçlerinin başarılı bir şekilde sürdürülmesinde rol oynar. Aracılık faaliyetinde bulunan kurumlar, halka arz sürecinin tümünde aktif bir şekilde çalışır. Bir kurumun danışmanlık yaptığı şirkete, halka arz fiyatlarının ve miktarının belirlenmesi konusunda bilgi vermesi gerekir. Güvenilir aracı kurumlar hem halka arz edilen şirketlerin hem de yatırımcıların ihtiyaçlarını kolayca karşılar.
Aracılık yüklenimi, halka arz faaliyetlerini yürütmesinin yanı sıra şirketlere pek çok fayda da sağlar. Aracılık yüklenimi türleri, piyasada çok fazla tanınmayan şirketlerin ilk pay satışında oluşabilecek talep eksikliğini ortadan kaldırır. Bunun yanı sıra işlem geçmişi bulunmayan ve bilgileri halk tarafından özümsenmemiş olan ortaklıklara da fayda sağlar. Böylece pek çok yeni şirket, büyüme konusunda daha özgüvenli bir şekilde hareket eder.
Finansal piyasalarda öngörü sahibi olmak için çeşitli yöntemlere başvurulur. Bu yöntemlerden bazıları, kullanışlı ve kolay yapıları sayesinde ön plana çıkar. Hareketli ortalamalar, piyasa analizinde sıkça kullanılan bir gösterge türüdür. Hareketli ortalama, bir finansal enstrümanın belirli zaman aralığındaki fiyatlarının averajının hesaplanmasında kullanılır. Ayrıca trend yönünü gösteren önemli indikatörlerden bir tanesidir.
Hareketli ortalamanın yaygın olarak kullanılan bir çeşidi ise basit hareketli ortalama (SMA) olarak bilinir. Basit ortalama yöntemi, adından da anlaşılacağı üzere, son derece kolay bir biçimde hesaplama yapılmasını sağlar. İngilizce’de ”Simple Moving Average” olarak bilinir. Basit ortalama nedir sorusunun cevabı ise veri toplamının veri sayısına bölünmesi şeklinde özetlenebilir. Örneğin 7 günlük SMA hesaplamasında, finansal ürünün son bir hafta içindeki kapanış fiyatlarının ele alınması gerekir.
| 7 gün önce | 2.50 |
| 6 gün önce | 2.00 |
| 5 gün önce | 2.90 |
| 4 gün önce | 1.75 |
| 3 gün önce | 2.15 |
| 2 gün önce | 2.40 |
| 1 gün önce | 2.70 |
7 günlük SMA değerini hesaplamak için tablodaki fiyatları toplayıp gün sayısına bölebilirsiniz.
2.50 + 2.00 + 2.90 + 1.75 + 2.15 + 2.40 + 2.70 = 16.4
16.4 / 7 (gün sayısı) = 2.34
İşlemin sonucunda ulaşılan 2.34 sayısı, 7 günlük SMA değerini ifade eder.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte bilgisayar çeşitlerinin ve işlemci gücünün de arttığı gözlenir. Basit ortalama (SMA), hesaplanması kolay olduğundan bilgisayarın fazla kullanılmadığı dönemlerde de tercih edilmiştir. Teknik analizdeki temel göstergelerden biri olan bu terim, grafik üzerinden de hesaplanabilir.
Basit ortalama, bir finansal ürünün kapanış fiyatlarındaki değişimi görmenizi sağlar. Grafikteki SMA çizgisinin yükselmesi, trendin yükselmesiyle doğru orantılıdır. Genellikle 200 barlık bir SMA’da uzun vadeli trendler yer alır. 50 barlık SMA’da ise ara trendler ölçülür.
Basit ortalama, fiyat verilerini ve teknik göstergeleri izlemenin en kolay yollarından bir tanesidir. Bu sayede piyasa trendlerini analiz etmeniz oldukça rahat olur. Aynı zamanda karşınıza çıkan tüm yatırım fırsatlarını da kolayca yakalamanızı sağlar.
Basit ortalama (SMA), oldukça kolay bir işlem olması sebebiyle pek çok kişinin başvurabileceği bir yöntemdir. Piyasa trendlerini görebilmek için tercih edebileceğiniz yollardan bir tanesidir. Basit ortalama, belirli bir dönemdeki fiyat hareketlerini ifade eder. Bu sayede yatırımcının aklındaki tüm soru işaretleri giderilmiş olur. Piyasadaki fiyat dalgalanmalarını gören kişiler, olası eğilimleri kolayca analiz edebilir. Bu yöntem, yatırımcıların fırsatları zamanında görebilmesini de kolaylaşır.
Başlangıç sermayesi, en kısa tanımıyla bir kişinin yeni bir şirket kurmak için ihtiyaç duyduğu para veya meblağdır. Kişi, şirketin kuruluş sürecinde ve sonrasında gelir elde edene kadar bu başlangıç sermayesini kullanır. “Başlangıç sermayesi nedir?” sorusuna daha geniş kapsamlı cevap vermek de mümkündür.
Başlangıç sermayesi; işin başında ekipman almak, çalışanlara ödeme yapmak, kira/fatura vb. giderleri karşılamak için gerekli olan kaynaktır. Bu kaynak, farklı yollardan elde edilebilir. Bu nedenle birkaç alt türe ayrılır. Bu türlerden ilki, kitle fonlamasıdır. Bu sermaye türünde işletme sahibi, geniş bir fon sağlama havuzundan yararlanır. Hisse bazlı ve ödüle/bağışa bağlı kitle fonlaması olarak ikiye ayrılan bu yöntem, düşük risklidir.
Bir diğer sermaye bulma yolu, iş kredisi çekmektir. Ticari girişimler için çeşitli kredi seçenekleri mevcuttur. Yeni işletmelerin faaliyetlerini bu kredilerle finanse etmeleri mümkündür. Son olarak risk sermayesi de tercih edilebilecek bir başka seçenektir. Gelecek vaat eden girişimlerin faydalanabileceği bu sermaye türündeki finansman, melek yatırımcılar tarafından sağlanır. Öz sermaye veya hisse karşılığında yapılan yatırımlar da bu kategoriye girer.
Yeni girişimcilerin bütçelerini doğru kullanabilmeleri için başlangıç sermayesini hesaplamaları önemlidir. Bu hesaplama için öncelikle sektöre göre fazla değişiklik göstermeyen genel harcamaları göz önüne almak gerekir. Bu harcamalar şu şekilde sıralanabilir:
İşinizin dâhil olduğu sektöre göre bu harcamaların artma ihtimali oldukça yüksektir. Örneğin; iş kurma sürecinde isim hakkı bedeli, dijitalde var olmak için web sitesi ve SEO uzmanı ücreti gibi farklı harcamalarla karşılaşmanız mümkündür. Yapmanız gereken, tüm bu harcamaların ne kadar tutacağını hesapladıktan sonra bulduğunuz rakama %15 eklemektir. Çünkü genellikle girişimciler, planladıkları sermayenin %15 daha fazlasına ihtiyaç duyar. Zira hesaplama sırasında atladığınız detaylar olabilir veya işler planladığınız gibi gitmeyebilir.
İş kurma sermayesinin ardından 1 yıllık bütçenizi de hesaplamanızda fayda vardır. İşletmelerin ilk 1 yılı zorlu geçebilir. Dolayısıyla kâra geçene kadar ayakta kalabilmek için de ayrı bir sermaye hazırlamanız iyi olur.
Güçlü Sektörlerin Rasyolarına Göre Cazip Hisseleri
T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, girişimcilere farklı destek programları sunar. Bu programlardan ilki, geleneksel girişimcilere verilen başlangıç sermayesi desteğidir. Üstelik geri ödemesiz olan bu desteği almanın tek şartı, geleneksel girişimci eğitimini tamamlamış olmaktır.
İleri girişimci destek programı, stratejik öncelikler doğrultusunda belirlenen sektörler için geçerlidir. Bu destekten de ilgili eğitimi tamamlamış olanlar ve KOSGEB’in belirlediği İleri Girişimci Programı Faaliyet Konuları Tablosu’nda yer alan sektörlere dâhil işletme sahipleri yararlanabilir.
Bu iki programın yanı sıra yarışa ve ödüle dayalı destekler de mevcuttur. Ayrıca KOBİ finansmanları, mikro ve küçük işletmelere sunulan hızlı destek programları ve AR-GE alanında faaliyet gösteren şirketlere yapılan yardımlar da mevcuttu. Tüm bu destekler arasından en avantajlı programı seçerek işletmenizi kurmanız ve büyütmeniz mümkündür.
Bir yatırım menkul kıymetinin yani hisse senedinin betası (β), tüm piyasaya göre getiri oynaklığının ölçümüdür. Beta katsayısı, risk ölçüsü olarak kullanılır. Beta katsayısı yüksek olan bir şirketin riski ve beklenen getirisi daha fazladır.
Beta, bir bütün olarak piyasaya kıyasla bir menkul kıymetin ya da portföyün sistematik riskinin ölçüsüdür. Sistematik risk ile varlıklar için beklenen getiri arasındaki ilişkiyi tanımlayan sermaye varlık fiyatlandırma modelinde (CAPM) kullanılır. CAPM hem bu varlıkların riskini hem de sermaye maliyetini göz önünde bulundurarak menkul kıymetleri fiyatlandırmak ve varlıkların beklenen getirilerine ilişkin tahminler oluşturmak için tercih edilen bir yöntemdir.
Bir menkul kıymetin veya yatırım portföyünün genel piyasadaki hareketlere duyarlılığının ya da korelasyonunun ölçüsü, “Borsada Beta katsayısı nedir?” sorusunun cevabıdır. Bireysel menkul kıymetin/portföyün getirilerini genel piyasanın kazançları ile karşılaştırarak istatistiksel bir risk ölçümü elde edilebilir. Bu sayede piyasaya atfedilebilecek risk oranı belirlenebilir.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Borsada Beta’nın anlam taşıması için hisse senedinin hesaplamasında kullanılan kıyaslama ile ilgili olması gerekir. Peki beta katsayısı nasıl hesaplanır? Beta katsayısı hesaplanırken incelenecek alanların verilerinin farklı olmasının sebebi, tahmin seçeneğinin fazlalığından kaynaklanır. Dikkate alınan dönemin süresi gibi faktörler, farklı bir tablo çizebilecek ve çeşitli sonuçlar doğurabilecek olan beta hesaplamasına dâhil edilir.
Hesaplama işlemi için MS Excel programı tercih edilebilir. Bu işlem, son derece kolaydır. Katsayının bulunabilmesi için analiz edilen şirketin geçmişe dayalı art arda gelen hisse fiyatlarının bilinmesi gerekir. Üç Beta formülü vardır. Bunlar; varyans/kovaryans yöntemi, MS Excel’de eğim işlevi ve regresyon formülü olarak sıralanabilir. “β = Piyasa Getirisinin Hisse Senedi Getirisi ile Kovaryansı/Piyasa Getirisinin Varyansı” formülü sayesinde hesaplama yapılabilir.
Beta katsayısı yorumlama birçok değişkene bağlıdır. Beta katsayıları negatif ya da pozitif olabilir. Bu katsayı, yordayıcı değişkendeki her 1 birimlik değişim için sonuç değişkenindeki değişimin derecesidir. T testi ise beta katsayısının sıfırdan önemli ölçüde farklı olup olmadığını değerlendirir. Söz konusu katsayı istatistiksel olarak anlamlı değilse değişken sonucu önemli ölçüde tahmin etmez.
Beta katsayısı anlamlıysa bu değerin işaretini incelemek gerekir. Beta katsayısı pozitif ise yorum ve yordayıcı değişkendeki her 1 birimlik artış, sonuç değişkeninin ilgili katsayı kadar artacağını ifade eder. Beta katsayısının negatif olması ise yorum ve yordayıcı değişkendeki her 1 birimlik artış için sonuç değişkeninin katsayının değeri kadar azalacağını belirtir.
Blok satış, borsa alanında sıklıkla karşılaşılan bir terimdir. Terim, şirket sermayesinde mevcut olan hisse senetlerinin satılması ile ilgilidir. Blok satış nedir sorusuna detaylı bir biçimde cevap vermeden önce yapılan işlemin bu ad altında yer edinebilmesi için bazı niteliklere sahip olması gerektiğini bilmek gerekir.
Blok satış; şirketin, sermayesinin %10’undan fazlasına tekabül eden hisse senetlerini satışa çıkarması durumudur. Terim, aynı zamanda toplu satış olarak da bilinir. Payların, alıcı belli olsun ya da olmasın, borsada veya organize bir piyasada güven ve şeffaflık içerisinde satışının gerçekleşmesi anlamına da gelir.
Borsa hakkında fikir edinmek isteyenler için blok satış yöntemi nedir sorusunun cevabı büyük önem arz eder. Yöntem, bir çeşit özelleştirme metodu olarak kullanılabilir. Bu satış türü, devlet şirketi olarak tabir edilen Kamu İktisadi Teşebbüsleri’nde (KİT) tercih edilen bir yöntemdir. KİT kategorisi altında kalan herhangi bir şirketin mülkiyetinin tamamının ya da belirli bir miktarının üzerindeki kısmının kişiye veya firmaya tek seansta satılmasına blok satış denir. Böylelikle şirket, özelleştirme yoluna girmiş olur.
Net Nakit Pozisyonu En Güçlü 10 Şirket
Bu satış yöntemi, yeteri kadar derinliği bulunmayan ve gelişmemiş olan sermaye piyasasında bir alternatif olarak tercih edilebilir. Devlet şirketlerinin arasında özelleştirilmesine karar verilen kurumun belirli bir yatırımcı tipine satışı gerçekleştirilmek istendiğinde de bu yönteme başvurulabilir. Uygulamanın başarıya ulaşabilmesi ve kamuoyu desteğinin sağlanabilmesi için bazı standartlar ve kriterler, blok satış işlemlerinde bağlayıcı olmalıdır. Bu satış sürecinin şeffaf bir biçimde açıklanması da önem arz eder.
Blok satış yöntemi, sahip olduğu nitelik ve amacı gereği özelleştirmeden yararlanmak isteyenler tarafından sıkça tercih edilir. Türkiye, blok satış yöntemini çokça kullanan ülkelerden biridir. Bu metot, devlet çoğu zaman avantaj sağladığı için eskimeyen bir kullanıma sahiptir. İhale ile gerçekleştirilen özelleştirme sırasında alınan tekliflerde fiyat rekabeti bulunur. Bu yöntem sayesinde söz konusu rekabet, devletin yüksek gelir elde etmesini sağlar. Blok satış sayesinde doğrudan yabancı yatırımcıların ilgisi çekilebilir.
Özelleştirme adı altında blok satış yöntemi ile gelir sağlamak, verimliliği artırmak, kıt kaynakları toplumda etkin şekilde bölüştürmek ve fiyatları düşürmek gibi kazanımlar amaçlanır. Bu amaçları gerçekleştirmek isteyen kişi ve kurumlar, blok satış yöntemini tercih edebilir. Blok satış işlemleri ile şirketlerin halka açıklık oranları artırılır. Artış gösteren oranlar, payların derinlik kazanmasına olanak tanır. Ayrıca yurt içinde ve yurt dışında yapılan tanıtım toplantılarının neticesinde şirketin yatırımcıların gözünde bilinirliği de artış gösterir. Bu yöntem, yatırımcı ilişki faaliyetlerini de canlandırır. Özelleştirme yoluna başvurmak isteyen her kurum ve kişi, bu yöntemden faydalanabilir.
Borsa payı, taraflardan alım satım işlemi sırasında alınan belirli orandaki ödemedir. Söz konusu ödemenin oranı, Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. “Borsa payı nedir?” sorusuna detaylı bir cevap vermeden önce bu oranın, piyasa koşullarına göre değiştiği ve belirli aralıklarla güncellendiğini aktarmakta fayda vardır. Tarafların her birinden alınan bu ödemenin güncel oranlarını düzenli olarak incelemek, borsa işlemlerinden kâr elde etmek noktasında önem taşır.
Bahsi geçen bu ödeme; Pay Piyasası’na dayalı işlemlerde ve Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı (TLREF) ile birlikte Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sözleşmelerinde belirli aralıklarla değişen oranlar üzerinden talep edilir. Bunlar dışında yapılan işlemler için vadeli opsiyon sözleşmelerine göre tarafların her birinden borsa payı alınır. Söz konusu olan paya ek olarak işlem için tercih edilen aracı kuruluşlar da yetkili kurumlar tarafından belirlenen oranlar üzerinden komisyon talep eder. Borsada işlem gören hisselerden kâr elde etmek isteyen yatırımcılar, ilgili payı ve aracı kuruluşun komisyon ödemesini yaptıktan sonra alım ve satım yapmaya devam edebilir.
Borsa payı hesaplamasında hisse senedinin türü belirleyici olur. Vadeli ve opsiyon sözleşmelerinde bu oran, işlem hacmi üzerinden hesaplanır. Menkul kıymetin işlem miktarı ve fiyatının çarpımı sonucunda elde edilen rakam hacim değerini verir. İşlem hacmine konu olan hisselerin el değiştirme sıklığı, değerde değişimler meydana getirir. Piyasada oluşan negatif beklentiler ise işlem hacminin düşüş göstermesinde önemli rol oynar. Buna bağlı olarak hisseden elde edilen kâr miktarında da azalma meydana gelir.
TLREF ve DİBS vadeli sözleşmelerinde ise nominal değer üzerinden pay hesaplanması yapılır. Nominal değer; şirket hisse senetleri üzerinde yer alan pay miktarını gösterir. İlgili değerin alt sınırı, Türk Ticaret Kurumu tarafından belirlenir. Piyasa hareketlerinden etkilenmeyen bu değer, alım ve satım sırasında değişiklik gösterebilir. Bu değere, ödenmiş sermaye miktarını hisse sayısına bölerek ulaşılır. Nominal değerin şirketler tarafından kolay bölünebilir rakamlar üzerinden belirlendiği gözlemlenir. Bu sayede pay ve değer hesaplaması hissedarlar için son derece pratik bir hâle gelir.
Yabancı Yatırımcının İlgisini Çekebilecek Cazip Hisseler
Mevzuatta belirlenen oranlar dâhilinde Sermaye Piyasası’nda işlem gören araçlar üzerinden komisyon alınır. Alım ve satım sırasında ödenen bu oranın belirlenmesinde tercih edilen aracı kuruluş önem arz eder. Borsa payı komisyon oranı, aracı kuruluşlara göre değişiklik gösterir.
Yetkili kurumlar tarafından belirlenen alt ve üst limitler de bahsi geçen oranın belirlenmesinde önemli bir etkendir. Hisse senedi alım satım işlemlerinde uygulanan bu orana yasal BSMV ve borsa payı da eklenir. Dolayısıyla işlem sırasında elde edilen kâr oranında ilgili komisyonla birlikte ödenen diğer paylar da göz önünde tutulur.
Ticari hayattaki işleyişi kolaylaştırmak adına çeşitli uygulamalar bulunur. Bonolar da bu amaçla ortaya çıkan kavramlardan biridir. “Banka bonoları nedir?” sorusunu yanıtlayabilmek için öncelikle genel olarak bono kelimesinin anlamını ve kullanım yerlerini gözden geçirmek gerekir.
Finansman bonoları, bir şirket veya devlet kurumu tarafından çıkarılan borç senetleridir. Bu belge genellikle yatırımcılara verilmek için oluşturulur. Bono sayesinde kişiler yapmış oldukları yatırımların belli bir tarihte geri ödeneceğine dair güvence almış olur. Finansman bonolarının farklı türleri bulunur. Banka bonoları da bu türlerden biridir ve kişilere maddi güvence verir.
Söz konusu belgeler bankalar tarafından oluşturuldukları için bu şekilde isimlendirilir. Burada banka garantili bonolar ile isim benzerlikleri dikkat çekse de iki kavram birbirinden farklı konulara işaret eder. Banka garantili bu kıymetli evrak, yatırım ve kalkınma kuruluşlarından kredi kullanan ortaklar tarafından teminat olarak verilir.
Banka bonolarının özellikleri incelendiğinde sıkı kuralların var olduğu rahatlıkla görülür. Öncelikle bonoların vadesi hususunda net sınırlar belirlenmiştir. Şöyle ki; bir banka bonosunda vade en az 60, en fazla 360 gün olarak çıkarılabilir. Tahsilli olarak satılacak banka bonolarında ise bu değerler biraz daha değişir. Burada kıymetli evrakın vadesinin en az 15, en fazla 360 gün olması gerektiği belirtilir.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Banka bonoları, kullanıldıkları finans ve ticaret dünyasında işleyişi kolaylaştırmak adına çıkarılmış belgelerdir. Bu belgeler TTK kapsamında kıymetli evrak türü olarak kabul edilmeleriyle önemli bir noktaya getirilmiştir. Banka bonoları sayesinde yatırımcıların özellikle yüksek meblağlarla girdikleri anlaşmalarda alacaklarını güvence altına alması sağlanır. Aynı zamanda bankalar için güvenli bir borçlanma yöntemi olarak son derece avantajlıdır.
Banka bonoları kişilere sabit getiri imkânı sağlaması ile de oldukça yararlıdır. Ayrıca bu kıymetli evrakın paraya çevrilmesi için her zaman vade sonunu bekleme zorunluluğu da bulunmaz. Bu kıymetli evrak türünün, hazine bonolarına kıyasla her zaman daha yüksek getiri sunması da bir diğer yararlı özelliğidir.
Banka bonosu hesaplama işlemlerinde eldeki kıymetli evrak üzerinde yapılan düzenlemeler büyük önem arz eder. Banka ile yatırımcı arasında alışverişine karar verilen anapara, hesaplamanın yapımında ilk olarak tespit edilmesi gereken değerdir. Bu rakam yatırımcının cebinden çıkan ilk meblağı gösterir. Bono üzerinde açık bir şekilde rakam veya yazı ile belirtilmelidir.
İkinci aşamada vadenin belirlenmesi gerekir. Vade de banka bonoları üzerinde bulunması gereken zorunlu unsurlar arasında yer alır. Yani bir banka bonosunun geçerliliği için bir meblağ ve vadesinin açık bir şekilde belirlenmiş olması gerekir. Banka bonosu faiz oranları da hesaplama yapmak için zorunlu bir unsurdur. Verilen ana para üzerine tespit edilen değere göre faiz işletilerek doğru bir getiri hesaplaması yapmak mümkün olur.
Ekonomi ve bankacılık alanlarında terimlerden sıklıkla yararlanılır. Borç ödeyememezlik riski de bu terimlerden biridir. Bu ifade kimi zaman default risk olarak da kullanılır. İsminden de anlaşılacağı gibi bu terim, verilen bir borcun geri ödenmemesi ihtimalini ifade eder. Geri ödeyememezlik riskinin daha iyi anlaşılabilmesi için ise borç kavramının incelenmesi gerekir.
Borç, en dar anlamı ile bir kişinin ödemekle yükümlü olduğu parasal değerdir. Kimi durumlarda borcun ödenmesi için belirlenmiş bir süre bulunurken kimi durumlarda ise tarih belirsizdir. Ancak her iki durumda da verilen paranın geri ödenmesi beklentisi mevcuttur.
Çeşitli sebepler, verilen borcun geri alınamamasına neden olabilir. Borç veren kişinin parasını kaybetmesi ile sonuçlanan bu durum, özellikle ekonomik faaliyetleri risk üzerine kurulu banka ve sigortacılık gibi iş kolları için büyük öneme sahiptir. Bu sebeple verilen paranın alınamaması ihtimali, ekonomide geri ödenmeme riski olarak ifade edilir ve hesaplanır. Borcun ödenmemesi durumu, “temerrüt” kavramı ile de ifade edilir. Bu sebeple temerrüt olasılığı da borcun ödenmemesi riskini ifade etmek için kullanılan bir diğer tabirdir.
Borçları ödeyememezlik riski, özellikle bankacılık alanında büyük bir öneme sahiptir. Bu sektör, borç verilen paranın belirli bir vadenin sonunda faiziyle geri alınması üzerine kuruludur. Her durumda olduğu gibi bankacılıkta da verilen borcun yani kredinin geri ödenmeme riski mevcuttur. Borçları ödeyememezlik riski, bankacılık alanında kredi riski şeklinde de ifade edilebilir.
Kredi riskinin hesaplanması bankalar için oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu risk analizi ile borcun ödenmeme ihtimali hesaplanarak kişilere kredi verilip verilemeyeceğine karar verilir. Bu riskin yüzdesi arttıkça bankalar farklı önlemlere başvurarak kendilerini koruma altına almaya çalışır ya da kredi vermekten kaçınır.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Temerrüt olasılığının özellikle borç veren üzerinde birtakım etkileri bulunur. Bu riskin hesaplanması borç verenin kendini koruması açısından son derece büyük bir öneme sahiptir. Eğer borç veren için ödenmeme riski yüksekse buna karşılık olarak çeşitli önlemler alınabilir. Örneğin, bankalar için kredinin ödenmeme ihtimali yüksek ise risk azaltım tekniklerine başvurulabilir. Bu teknikler, çeşitli kanun ve mevzuatlar ile belirlenir. Bu kurallara uygun olarak bankalar, borca karşılık teminat ya da sigortalama gibi işlemlere başvurarak riski azaltmaya çalışır.
Farklı yüzde oranları anlamına gelen baz puan, tanım olarak faiz oranları ile ilişkilidir. Baz puan, faiz oranları üzerinde yaşanan değişimi ifade edilmesini sağlayan ölçüm birimi olarak ifade edilmektedir. Merkez Bankası tarafından açıklanan aylık faiz kararlarının hareketine göre her yüzde oranı farklı bir baz puanı ifade etmektedir. Diğer bir ifade ile, bireyleri yakından etkileyen faiz oranları yıl boyunca 12 defa Merkez Bankası tarafından açıklanmaktadır.
Kısaltması “BP” olan baz puan, Merkez Bankası tarafından açıklanan faiz oranını gösteren ölçü birimi olarak öne çıkmaktadır. Açıklanan faiz kararı neticesinde döviz piyasası üzerinde belirli hareketlenmeler meydana gelmektedir. Döviz piyasasında hareketlenme de aynı şekilde tüketim, tasarruf ve yatırımları yakından etkilemektedir. Baz puan tanımından hareketle bakıldığında, baz puanın virgülden sonra gelen dördüncü haneye denk geldiği de anlaşılmaktadır.
Farklı bir açıdan bakıldığında ise, değişimin 100 baz puan olması yüzdesel cinsten %1 oranında bir değişimi ifade etmektedir. İki farklı getiri oranının karşılaştırılmasında kullanılan bu puan, hem üreticileri hem de tüketicileri yakından etkilemektedir. Tüketici açısından bakıldığında her bir baz puan değişimi döviz kurunu etkilediği için fiyatlar üzerinde değişim meydana gelecektir. Bu sayede de tüketicilerin daha önce bir mal sepetini satın almak için ödedikleri tutar kur değişimi birlikte farklılaşacaktır. Baz puan değişiminden etkilenen bir diğer grup ise, üreticilerdir. Üreticiler açısından bakıldığında, bir malın ya da hizmetin üretilmesi için dışarıdan sağlanan hammadde ve girdilerin fiyatı değişecektir. Bu yüzden de üreticilerin ilgili mal ya da hizmet için talep ettikleri fiyat yükselecek ya da azalacaktır. Fiyatlarda yaşanan değişim ise üreticilerin kazançlarını etkileyecektir.
Baz puan değişimlerinin karşılık geldiği yüzdesel faiz oranları şöyledir: İlgili faiz %5,25 orandan %6,75’e çıkması durumunda karşılık geldiği baz puan değişimi 150 baz puan olarak anlaşılmaktadır. Çünkü faiz oranlarındaki %1’lik değişim baz puan olarak 100’dür. Farklı bir örnekle açıklamak gerekirse; faiz oranının %20 iken %18’e düşmesi demek 200 baz puan azalma ya da 200 baz puan indirim anlamına gelmektedir.
Faiz oranlarında meydana gelen %2,5 değişim ile baz puan olarak 250 baz puan değişim anlaşılmaktadır. %5 faiz oranı değişimi 500 baz puan; %4,5 faiz oranı değişimi 450 baz puan; %4 faiz oranı değişimi 400 baz puan; %3,5 faiz oranı değişimi 350 baz puan; %3 faiz oranı değişimi ise, 300 baz puan değişimine denk gelmektedir.
Net Nakit Pozisyonu En Güçlü 10 Şirket
Merkez Bankası resmi faiz oranlarını kullanarak para arzını ve vade yapısı itibariyle kısa vadeli olan faiz oranlarını kontrol edebilmektedir. Bankaların ilgili durumlarda likiditeye ihtiyacı olduğunda Merkez Bankası bankalara kısa vadeli olarak borç vermektedir. Piyasada bulunan fazla likidite konusunda da Merkez Bankası piyasadaki fazla likidi azaltmak için borçlanmaktadır. Her iki durumda da faiz oranı söz konusu olmasından dolayı; Merkez Bankası belirleyici rol oynamaktadır. Merkez Bankası tarafından belirlenen ilgili faiz oranı ise politika faizi olarak adlandırılmaktadır. Politika faizini belirleyen Merkez Bankası faiz oranı sayesinde hem iktisadi olayları hem de fiyatlar genel düzeyini etkilemektedir. Fiyatlar genel düzeyinde yaşanacak değişimler de aynı şekilde hem üretici hem de tüketiciyi olumlu ya da olumsuz etkilemektedir.
Fiyatlar genel düzeyinin yükselmesi tüketicilerin önceden daha uygun fiyata almış oldukları mal ve hizmetleri yükseliş ile birlikte daha yüksek fiyatlardan satın alacaklarını göstermektedir. Üreticiler açısından bakıldığında da, döviz kurunun da etkilenmesiyle dışarıdan satın alınacak olan hammaddeler önceye kıyasla daha pahalıdır. Hammadde ve girdilerin daha pahalı bir hale gelmesi mal ve/veya hizmet fiyatlarında yükselişe neden olacağı için üreticilerin satışları da azalışa geçecektir.
İki farklı getiri oranı ya da faiz oranı değişimlerinin kıyaslanmasında kullanılan baz puan üzerinden değişimler ifade edilmektedir. İlgili değişimlerin baz puan değişimi olarak açıklanması hem yatırımcıların hem de finansçıların işini kolaylaştırmaktadır. Daha açık anlatmak gerekirse; faiz oranlarındaki değişimlerin baz puan cinsinden dile getirilmesi hem finans kuruluşlarınca hem de yatırımcılar tarafından kolaylık olarak algılanmaktadır.
Bir ölçüm birimi olması ile bilinen baz puan, ondalık gösterimde virgül sonrasındaki dördüncü haneyi ifade etmektedir. Örnek vermek gerekirse; 100 baz puan değişimi yüzdesel cinsten faiz oranları üzerindeki %1’lik değişim anlamına gelmektedir. Haberlerde sıklıkla duyduğumuz Amerikan Merkez Bankası olan FED’in faiz oranları üzerinde 25 baz puan değişime gittiği açıklama faiz oranı üzerindeki %0,25 değişime denk gelmektedir.
Düşük faiz oranlarının uygulandığı ülkelerde faiz oranı %0,25 değişti demek yerine faiz oranı üzerinde 25 baz puanlık değişim meydana geldi olarak ifade edilmektedir. Merkez Bankasının temel amaçlarından birisi olan fiyat istikrarı ülke ekonomisini yakından etkilemektedir. Merkez Bankası fiyat istikrarı amacından dolayı faiz oranlarını düşürebileceği gibi; faiz oranlarını yükseltedebilmektedir. Faiz oranlarının kendi içerisinde nominal faiz oranı ve reel faiz oranı olarak ayrıldığı bilinmektedir. Nominal faiz oranı bankalar tarafından açıklandığı gibi; reel faiz oranı ise, enflasyon ile ilişkilidir. Reel faiz oranı tanım olarak, enflasyondan arındırılmış olan faiz şeklinde ifade edilmektedir.
Bu sitede size daha iyi hizmet sunabilmek için çerezleri kullanıyoruz.