Yatırımcılar, finansal piyasalarda gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin edebilmek için çeşitli analiz yöntemleri kullanır. Bu yöntemlerden biri de teknik analizde önemli bir yere sahip olan formasyonlardır. Borsada formasyonlar, hisse senedi veya diğer finansal araçların fiyat grafiklerinde belirli desenlerin oluşmasıyla ortaya çıkan ve piyasa trendleri hakkında ipuçları veren oluşumlardır. Teknik analizin önemli bir parçası olan borsa formasyonları, yatırımcılara alım veya satım kararları almalarında yardımcı olabilir. Borsada teknik analize ilgi duyuyorsan formasyonlarla ilgili temel bilgileri içeriğimizde bulabilirsin.
Borsada Formasyon Nedir?
Borsada formasyon, en yalın ifadeyle fiyat grafiklerinde tekrarlayan belirli desenleri ifade eder. Teknik analizde önemli bir yere sahip olan formasyonlar, piyasanın trend yönü hakkında sinyaller verir. Formasyonlar, piyasadaki arz-talep dengesini ve yatırımcıların psikolojisini de yansıtır. Böylece analistlerin piyasayı derinlemesine yorumlamasına yardımcı olur. Deneyimli yatırımcılara ise alım-satım kararları konusunda yol gösterir. Sen de formasyonları doğru okumayı öğrenerek piyasa hareketlerini yorumlayabilir ve stratejik yatırım kararları alırken daha sağlam adımlar atabilirsin.
Borsa Formasyonları Nasıl Yorumlanır?
Fiyat hareketlerinin belirli bir düzende ilerlemesi sonucu oluşan ve piyasanın gidişatını öngörmeye yardımcı olan formasyonları doğru yorumlamak, yatırımcıların alım-satım kararlarında kritik rol oynar. Formasyonların yorumlanması, deneyim ve bilgi birikimi gerektirir. Formasyonları doğru analiz edilebilmek için aşağıdaki faktörleri dikkate almak önemlidir:
- Formasyonun şekli: Formasyonun yapısı, hangi tür formasyon olduğunu belirlemeye yardımcı olur ve analizde yön göstericidir.
- Trend yönü: Formasyonun mevcut trend içindeki konumu, yönün devam edip etmeyeceğini anlamak açısından önemlidir.
- İşlem hacmi: Formasyon oluşumu sırasında işlem hacmindeki değişimler, formasyonun gücünü ve geçerliliğini gösterir. Özellikle formasyonun tamamlanması sırasında hacim artışı, formasyonun güvenilirliğini artıran önemli bir faktördür.
- Zaman: Formasyonun oluşum süresi, güvenilirlik açısından değerlendirilmelidir. Daha uzun sürede oluşan formasyonlar genellikle daha sağlam sinyaller verebilir.
- Destek ve direnç seviyeleri: Formasyonlar genellikle belirli destek veya direnç seviyelerinin kırılmasıyla tamamlanır. Bu seviyelerin doğru belirlenmesi, fiyat hareketlerini öngörmeye yardımcı olur.
- Teknik indikatörler: Formasyonlar; hareketli ortalamalar, RSI gibi diğer teknik göstergelerle birlikte yorumlandığında daha güvenilir bilgiler sağlar.
Borsada Formasyon Türleri Nelerdir?
Borsa ve kripto para formasyonları, genel olarak trend dönüş ve trend devam formasyonları olarak ikiye ayrılır. Trend dönüş formasyonları, mevcut trendin sona erdiğini ve yeni bir trendin başlayacağını gösterir. Omuz Baş Omuz, Ters Omuz Baş Omuz, İkili Tepe, İkili Dip, Üçlü Tepe, Üçlü Dip, Çanak ve Ters Çanak formasyonları bu gruba girer. Trend devam formasyonları ise mevcut trendin süreceğine işaret eder ve Bayrak, Flama, Üçgen, Kama gibi formasyonları içerir. İşte, en temel borsa formasyon türleri:
Omuz Baş Omuz (OBO) Formasyonu Nedir?
Omuz Baş Omuz (OBO) formasyonu, piyasada yükseliş trendinin sona erdiğini ve düşüş trendinin başlayabileceğini gösterir. Üç zirveden oluşan formasyonda ortadaki zirve (baş) en yüksek seviyededir. Yanlardaki zirveler (omuzlar) ise daha düşüktür ve genellikle eşit seviyededir. Bu zirveleri birleştiren çizgiye ise boyun çizgisi adı verilir. Hacim genellikle başın oluşumunda artar, omuzlar oluşurken azalır. Boyun çizgisi kırıldığında ise satış baskısının artmasıyla hacmin yeniden yükselmesi beklenir. Hedef fiyat, başın en yüksek noktası ile boyun çizgisi arasındaki mesafenin fiyat seviyesinden çıkarılmasıyla hesaplanır.
Ters Omuz Baş Omuz Formasyonu Nedir?
Ters Omuz Baş Omuz (TOBO) formasyonu, piyasada düşüş trendinin sonlandığını ve yükseliş trendinin başlayabileceğini gösteren bir dönüş formasyonudur. OBO formasyonunun tersine, ardışık üç dipten oluşur: ilk ve üçüncü dipler (omuzlar) yaklaşık olarak aynı seviyedeyken ortadaki dip (baş) en düşük noktadadır. Ters Omuz Baş Omuz (TOBO) formasyonunda hedef fiyat, başın en düşük noktası ile boyun çizgisi arasındaki mesafenin, boyun çizgisi kırıldıktan sonra yukarı eklenmesiyle hesaplanır.
Bayrak Formasyonu ve Flama Formasyonu Nedir?
Bayrak ve flama formasyonları, güçlü bir fiyat hareketinin ardından kısa süreli konsolidasyon dönemlerini temsil eden trend devam formasyonlarıdır. Bayrak formasyonu, sert bir yükseliş veya düşüşten sonra fiyatların paralel iki çizgi arasında hareket etmesiyle oluşur. Flama formasyonu ise daralan bir üçgen şeklinde görünür. Her iki formasyon da fiyatın mevcut trend yönünde süreceğine ve piyasanın kısa bir duraksama sonrası aynı yönde hareket edeceğine işaret eder.
Fincan Kulp Formasyonu Nedir?
Fincan kulp formasyonu, genellikle yükseliş trendinin devamını veya düşüş trendinin sona erdiğini gösteren bir teknik analiz formasyonudur. Fiyatların önce “U” şeklinde bir dip yaparak fincan kısmını oluşturması, ardından hafif bir geri çekilme ile kulp kısmının meydana gelmesiyle oluşur. Kulp tamamlandıktan sonra direnç seviyesinin yukarı yönlü kırılması, formasyonun teyit edildiği ve alım sinyali olarak değerlendirilebileceği anlamına gelir. Yuvarlak dip yapısıyla güçlü bir yükseliş potansiyeli sunan formasyonda fiyatın kulp seviyesini aşması, yükseliş trendinin devam edeceğine işaret eder.
İkili Dip Formasyonu Nedir?
İkili dip, diğer ismiyle çift dip formasyonu, düşen trendin sonunda oluşarak yükselişin başlayacağını gösterir. Fiyatın aynı seviyede iki kez dip yapmasıyla meydana gelir ve bu dipleri birleştiren çizgiye boyun çizgisi denir. Fiyat boyun çizgisini aştığında formasyon tamamlanır ve yükseliş trendi başlar. Bu durum, satıcıların dirençle karşılaştığını ve alış baskısının arttığını gösterir.
Üçlü Dip Formasyonu Nedir?
Üçlü dip formasyonu, düşüş trendinin sonunda ortaya çıkan ve yükselişin başlayabileceğini gösteren bir dönüş formasyonudur. Fiyatların aynı destek seviyesini üç kez test etmesiyle oluşur. Üçüncü dipten sonra direnç seviyesinin kırılması, formasyonun tamamlandığını ve yükseliş trendinin başladığını gösterir.
Çanak ve Ters Çanak Formasyonu Nedir?
Çanak ve ters çanak formasyonu, fiyat hareketlerinin dip veya tepe yaparak dönüş sinyali verdiğini gösteren teknik analiz formasyonlarıdır. Çanak formasyonu, uzun süreli bir düşüş trendinin ardından fiyatların yavaşça toparlanarak “U” şeklinde bir yapı oluşturmasıyla ortaya çıkar ve genellikle uzun vadeli bir yükselişin habercisidir. Fiyatların tepe noktasından itibaren yavaşça düşerek ters “U” şeklinde bir yapı oluşturmasıyla meydana gelen ters çanak formasyonu ise yükseliş trendinin zirvesinde oluşur ve düşüş trendinin başlayabileceğini gösterir. Her iki formasyon da trend dönüş formasyonlarıdır. Özetle çanak formasyonu düşüş trendinin sonunda yükselişin başlayacağını, ters çanak formasyonu ise yükseliş trendinin sonunda düşüşün başlayacağını işaret eder.
Düşen ve Yükselen Kama Formasyonu Nedir?
Düşen ve yükselen kama formasyonları, fiyatların daralan bir aralıkta hareket etmesiyle oluşan ve hem trend dönüşü hem de trend devamı sinyali verebilen teknik analiz formasyonlarıdır. Genellikle fiyatların aşağı yönlü daralmasıyla oluşan düşen kama formasyonu, yükseliş trendinin habercisi olabilir. Fiyatların yukarı yönlü daralmasıyla meydana gelen yükselen kama ise düşüş trendinin başlayabileceğini gösterir.
Borsa formasyonları, yatırım kararlarında yol gösterici olabilir. Ancak yatırımcılar, formasyonları diğer analiz yöntemleriyle birlikte değerlendirerek daha bilinçli kararlar almalıdır. Bu nedenle formasyonları yorumlarken olabildiğince detaylı bilgi edinmeye ve kayıplara karşı ek risk yönetimi stratejileri geliştirmeye özen göstermelisin.
Hisse senetleri riskli yatırım ürünleridir. Şirketlere ortaklık, hem kârlarına hemde zararlarına ortaklık anlamına gelir. Ana paranızdan kâr etme ihtimaliniz olduğu gibi, zarar etme ihtimalinizde bulunmaktadır.
