Herkese selamlar.
Sıfırdan finansal bağımsızlığa ulaşarak hayatlarının kontrolünü ellerine almış yatırımcıların hikayelerini anlatmaya devam ediyoruz.
Finansal bağımsızlık birçok kişi için bir hayal olabilir, ancak bu hedef sadece para biriktirip yatırım yaparak elde edilemez; bir zihniyet ve yaşam tarzı değişikliği gerektiriyor.
Bu yazımda, gerekli değişikliği yapma cesaretine sahip yatırımcılardan biri olan Jim ve ailesinin hikayesini anlatacağım. Route to Retire blogunun yazarı Jim, bu yolculuğu tasarruf, stratejik yatırım ve alışılmadık seçimler yaparak başarıyla tamamladı. Bu seçimlerden belki de en önemlisi coğrafi arbitraj yaparak eşi ve kızıyla birlikte Panama’ya taşınmaktı. Ayrıca kızları Faith’i evden eğitimle yetiştirme kararı da finansal bağımsızlıklarına giden yolda önemli bir yer tutuyor.
Öyleyse başlayalım.
İş Hayatı ve Tasarruf Mentalitesi
Jim çalışmaya 1999 yılında IT sektöründe sistem mühendisi olarak başladı. Üniversiteden mezun olurken öğrenim kredisi ve 30 bin dolarlık kredi kartı borcu vardı. Bu nedenle kariyerinin ilk yıllarından itibaren tasarrufu bir yaşam biçimi haline getirdi. İlk olarak önceliğini yüksek faizli kredi kartı borçlarını ödemeye vererek bunları kapattı. Tasarruf ve birikim mentalitesine sahip olmasında ilerde eşi olacak Lisa’nın büyük etkisi vardı. Lisa, üniversitede ailesinden bir miktar yardım alsa da kredisinin çoğunu kendisi ödemişti.
Jim kariyerinin başlarında tasarruf ve birikim konusunda iyiydi fakat finansal bağımsızlık kavramından haberdar olmadığı için bu yıllarını boşa geçmiş olarak görüyor. Ta ki 30 yaşında gelen erken bir orta yaş krizine kadar…
Erken Orta Yaş Krizi ve Farkındalık
2005 yılında henüz kariyerinin başlarındayken Jim bir şeylerin ters gittiğini fark etti. Kendi ağzından o günleri şöyle anlatıyor.
“Çok iyi bir işim var, iyi maaş alıyorum, standart 9-5 mesai yapıyorum ve gerektiğinde evden çalışma gibi esnekliklere de sahibim. Ama sorun şu ki, kendimi tuzağa düşmüş gibi hissediyorum ve hayatımın geçip gitmesine seyirci kalıyormuşum gibi. Bence, normal bir işte çalışıp hayatı böylece tüketmek zorunda olduğumuzu söyleyen bir yasa yok, peki o zaman ne yapabilirim?”
Jim bu soruları annesine sorduğunda annesi ona Robert Kiyosaki’nin kitaplarını okumasını önerdi. Başlangıçta Robert, Jim’e çabuk zengin olmayı öğrettiğini vaadeden ponzi şemalarından birisi gibi gelmişti. Fakat kitaplarını okumaya ve detaylı araştırmaya başlayınca fikirleri kafasına adeta kazındı ve yapmak istediğinin bu olduğuna karar verdi. Para için çalışmak yerine parayı kendisi için çalıştıracaktı. Çünkü zengin insanlar belli ki böyle yapıyorlardı.
Sayılar-Sayılar-Sayılar
Jim, bu noktadan sonra klasik anlamda 4% kuralına göre finansal bağımsızlık için ne kadarlık bir portföye ihtiyacı olduğunu hesaplamaya başladı. İlk etapta kendisi ve ailesi için 1 milyon dolar civarında bir rakamın yeterli olduğunu ve muhafazakar bir yaklaşımla bu rakama en geç 50 yaşında ulaşabileceğini hesaplamıştı. İlk etapta biraz da Kiyosaki’nin etkisiyle gayrimenkul sektöründe şanslarını denediler. Birkaç ev alıp kiraya verip sonra satma denemesinin ardından Jim, bu işin kendisine göre olmadığını anladı ve hisse senetlerine yöneldi.
Yıl 2010’u gösterdiğinde Jim ve eşi Lisa’nın kızları Faith dünyaya geldi. Bu, Jim için annesiyle konuşmasının ardından ikinci büyük dönüm noktasıydı. Her gün işe gidip gelmek ve kızını sadece akşamları görebilmek onu daha da motive etmişti. Böylece tasarruf oranlarını 60%’ın üzerine çıkardılar. 2008 krizi sonrasında piyasa da güçlü bir yükseliş dönemine girmişti. Sonunda 2018 yılında yaklaşık 1,2 milyon dolar değerinde bir portföyle erken emekli oldular. İşi bıraktığında kızı Faith 8 yaşındaydı.
Coğrafi Arbitraj ve Panama Hayatı
Jim ve ailesi 2017 yılında turistik amaçlarla Panama’ya gitmişler ve özelikle doğasına hayran kalmışlardı. Ayrıca Panama, yaşam maliyetlerinin Amerika’ya göre çok daha düşük olduğu bir yerdi. En basitinden kiralar neredeyse 50% daha aşağıdaydı ve bu onlara büyük bir esneklik sağlayacaktı. Jim, yıllık giderlerinin Amerika’da 45 bin dolarken Panama’da 30 bin dolar civarında olacağını hesaplamıştı. Bu da onlara erken emekliliğin ilk yıllarında daha az harcama yapma imkanı vererek sequence of return riskini(not1) azaltacaktı.
Böylece 2019 yazında tüm herşeylerini satarak Boquete-Panama’ya taşındılar. Ben de bu yıllarda finansal bağımsızlık yolculuğuna yeni başlamış birisi olarak blog yazılarını ve günlük hayatlarını yakından takip ediyordum. O sırada 8 yaşında olan Faith’i ilk etapta evden eğitme kararı almışlardı. Faith hala küçük olduğu için yeni bir ülkenin onun da dünya görüşünü ve perspektifini geliştireceğini düşünmüşlerdi.
Panama’daki Evleri
Panama’da geçirdikleri harika 3 yılın ardından ABD’ye geri dönmeye karar verdiler. Jim bu kararı şöyle açıklıyor.
“Geri dönme kararımıza Faith çok üzüldü çünkü burayı en çok o sevmişti. Ama yakında 12 yaşına girecek ve bu da onu ergenlik yıllarının başlaması demek. Bu yıllar, genellikle daha güçlü arkadaşlıklar kurmaya başladığınız, ilk aşkınızı ve onunla gelen kalp kırıklıklarını deneyimlediğiniz, lise yıllarında daha derin bir eğitim aldığınız, belki yarı zamanlı bir işte çalışmaya başladığınız, hobiler ya da sporlara daha derin bir ilgi geliştirdiğiniz ve daha pek çok şeyin yaşandığı yıllar. Burada yaşayan dostlarımız genelde yaşlı expat aileler olduğu için Faith yaşında çocukları yok. Bu yüzden derin ilişkiler kurması zor olacak. Bu yüzden sağlam bir gelecek kurması ABD’de buraya göre çok daha kolay olacak.”
ABD’ye Dönüş ve Karavanda Yaşam
Böylece 2022’de ABD’ye geri döndüler. Döndükten sonra hemen bir ev bulup yerleşmek yerine 20 bin dolara devasa bir karavan ve 7.500 dolara bir pikap satın aldılar ve 9 aylık bir road trip gerçekleştirdiler. Aradan geçen 9 ay ve 21.500 kilometrenin ardından karavanlarını sattılar ve eski yaşadıkları şehir olan Ohio’da kiralık bir eve taşındılar.
Jay Flight SLX
Ziyaret Ettikleri Eyaletler
Jim’in Yatırım Tarzı ve Portföy Durumu
Jim finansal bağımsızlık yolculuğunun başlangıcından beri 4% kuralını benimsemiş ve buna göre bir portföy dizayn etmişti. Ayrıca Fritz Gilbert’ın oluşturmuş olduğu ve benim de kullandığım kova (bucket) stratejisini kullanıyordu. Buna göre 60-65% civarında hisse senedinden oluşan büyüme kovası, 25-30% civarında tahvilden oluşan nakit akışı kovası ve 5-6% civarında günlük harcamalar için nakit portföyünün temelini oluşturuyor. Güncel portföy büyüklüğü 1 Aralık 2024 itibariyle 1,9 milyon dolar civarına ulaşmış durumda. Rakamlar piyasanın genel durumuna göre değişse de ortalamada ben de 75%-20%-5% gibi bir oran kullanıyorum. Yaşım daha genç olduğu için hisse senedi oranım daha fazla.
Sonuç
Jim ve ailesinin finansal bağımsızlık yolculuğu, sadece para biriktirmenin ve yatırım yapmanın ötesine geçiyor. Tasarruf, coğrafi arbitraj ve evden eğitim, onların hayatını şekillendiren ve onlara özgürlük sağlayan temel unsurlardı. Jim, Panama’ya taşınarak coğrafi arbitrajı kullanarak yaşam maliyetlerini düşürdü ve bu sayede yatırım yapmaya daha fazla odaklanabildi. Ayrıca, kızları Faith’i evden eğiterek, aile olarak birlikte daha fazla vakit geçirme fırsatına sahip oldular. Jim’in hikayesi, finansal bağımsızlık hedeflerine ulaşmanın sadece para biriktirmekle değil, aynı zamanda doğru seçimler yaparak ve yaşam tarzınızı belirleyerek mümkün olduğunu gösteriyor. Onlar için finansal bağımsızlık, sadece erken emeklilik değil, aynı zamanda değerli zamanlar yaratmak için de bir fırsat oldu. Son olarak yazıyı Jim’in sözleriyle bitirmek istiyorum.
“Finansal bağımsızlık, bazı insanların “oyunun sonu” olarak adlandırabileceği bir kavram, ancak ben bunun gerçekten yaşamaya başlama zamanı olduğunu düşünüyorum. Size hayalinizdeki hayatı yaratmak ve daha önce zamanınızın olmadığı farklı şeyleri denemek için zaman veriyor. Bundan dolayı işini sevsin veya sevmesin herkesin bu hedef için çabalaması gerektiğini düşünüyorum.”
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.
Bay Tutumlu
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Sequence of return risk: Yatırımlarınızı bozdurduğunuz tarihlerin yüksek borsa performansına denk gelerek toplam getirinizi azaltma riski*
Bu içerik hazırlanırken kullanılan kaynaklar: Route to Retire1, 2, 3, 4, 5, Retire by 40, The Retirement Manifesto, JayCo
