Ekonomik sistemin temel taşları arasında yer alan bankalar, tasarruflardan kredilere birçok finansal işlemi kolaylaştırıyor. Bireylerin ve işletmelerin ekonomik hedeflerine ulaşmasında kilit rol oynayan bankalar, ülkelerin ekonomik yapısının gücüne dair de fikir veriyor.
Günümüzde bankalar para, kredi ve sermaye üzerinde her türlü finansal işlemin yapılmasını veya düzenlenmesini sağlayan kurumlar olarak işliyor. Tüzel kişilerin, şirket veya kamunun bu alanlardaki ihtiyaçlarını karşılayan kurumlar, finansal istikrar ve ekonomik güvenlik noktasında da büyük öneme sahip. Bankaların müşterilerine sundukları hizmetler; mevduat hesaplarından kredilere, ödeme ve yatırımlardan sigorta hizmetlerine kadar geniş bir çeşitlilik gösteriyor. Aklındaki “Banka nedir?” ve “Yatırım bankası ne iş yapar?” gibi soruların yanıtlarını tüm detaylarıyla rehberimizde öğrenebilirsin!
Banka Nedir?
Banka nedir sorusuna geçmeden önce ilk olarak banka kelimesinin kökenine ve anlamına bakalım. Birçok dilde birbirine oldukça benzer şekillerde ifade edilen banka kelimesinin kökeninin İtalyanca “banca” ya da Fransızca “banque” kelimelerinden geldiği düşünülüyor. Bu iki kelime de bank, sedir, dar oturak ya da tezgâh anlamına geliyor. Banka kelimesinin günümüzdeki anlamı ise rönesans döneminde yerli ve yabancı paraların değişiminin halka açık alanlarda ve bankların üzerinde yapılmasından geliyor.
Banka, müşterilerine çeşitli finansal ürün ve hizmetler sunan kurumları ifade ediyor. Bankaların faaliyet alanları aşağıdaki gibi sıralanıyor:
- Mevduat hizmetleri
- Yatırım hizmetleri
- Kredi ve finansman
- Ödeme ve transfer
- Döviz ticareti
- Finansal danışmanlık
- Sigorta hizmetleri
Ülke ekonomisinde önemli bir yere sahip bankalar; finansal aracılık, likidite sağlama ve istihdam yaratma hizmetleriyle ekonominin büyüme ve gelişmesini teşvik ediyor. Bununla birlikte ulusal tasarrufların etkili bir şekilde toplanmasını sağlayan bu kurumlar, aynı zamanda finansal kriz dönemlerinde ise piyasaları stabilize ederek ekonominin dayanıklılığını arttırmaya yardımcı oluyor.
Banka Türleri Nelerdir?
Farklı müşteri gruplarına ve işlevsel amaçlara hizmet eden birçok banka türü bulunuyor. İşte finansal sistemdeki çeşitli ihtiyaçlara cevap veren banka türleri:
Merkez Bankaları
Bir ülkenin para politikasını belirleyen ve uygulayan banka türüne merkez bankası deniyor. En üst düzey finansal kurum olan merkez bankası, ekonominin genel sağlığını korumak amacıyla para arzını yönetiyor, faiz oranlarını belirliyor ve düzeni sağlamak için çeşitli girişimlerde bulunuyor. Bağımsız bir yapıya sahip merkez bankaları altın, döviz gibi rezervler üzerinden de politikalarını gerçekleştirerek bunların ülke içerisindeki dolaşımını kontrol altına alıyor.
En temel amacı fiyat istikrarı sağlamak olan T.C. Merkez Bankası, ülke içinde birçok politika uyguluyor. Devletin bankası konumunda yer alan bu kurum, gerektiğinde bankalara finansman kaynağı sağlamak için kredi hizmeti veriyor. T.C. Merkez Bankası ayrıca gerektiğinde para basma işlemi de yapabiliyor.
Mevduat Bankaları
Mevduat ya da diğer adıyla ticaret bankaları, bireyler ve işletmelerin tasarruflarını güvenle saklamasına ve bu fonları farklı bankacılık ürünleriyle yönetmesine olanak tanıyor. Bireysel müşterilerin yanı sıra küçük, orta ve büyük ölçekli ticari işletmelere hizmet veren bu banka türü, hizmetlerini gerçekleştirebilmek için müşterilerinden mevduat topluyor ve ihtiyacı olan diğer müşterilerine belli ücretlendirmelerle finansal kaynak temini sağlıyor.
Mevduat bankalarının hizmet türleri aşağıdaki gibi sıralanıyor:
- Mevduat hesapları
- Para transferleri
- Nakdi ve gayri nakdi kredi işlemleri
- Tahvil ve hisse senedi ihracı
- Kiralık kasa hizmeti
- Sigortacılık ürünleri
- Döviz işlemleri
Katılım Bankaları
Katılım bankaları özellikle İslamiyeti kabul etmiş birçok ülkede önem kazanmış bir banka türü olarak karşımıza çıkıyor. İslam dininin faiz konusundaki hassasiyetini gözeten bu bankalar, aynı konuda hassasiyet sahibi müşteri ve yatırımcılar için cazip hale geliyor. Her türlü bankacılık faaliyetini faizsizlik prensipleri çerçevesinde gerçekleştiren katılım bankaları; alkollü içecek, şans oyunları, silah ve tütün ürünleri gibi toplum için zararlı bulunan konularda bankacılık işlemi yapmıyor.
Faizin geçerli olmadığı sistemde katılım bankaları, belirli bir mal veya projeye katılım sağlayarak işlem gerçekleştiriyor. Bu kurumların kazancı, projenin elde ettiği kar ya da zarardan pay almasıyla mümkün oluyor. Katılım bankaları; para transferi, döviz alım – satım, fatura ve vergi ödemeleri gibi birçok hizmet sunuyor. Bu bankalar ayrıca sağladığı internet bankacılığı, telefon bankacılığı, ATM gibi hizmetlerle de öne çıkıyor.
Kalkınma ve Yatırım Bankaları
Peki en popüler banka türleri arasında yer alan kalkınma ve yatırım bankası nedir? Bu banka türü, kamu kuruluşlarının veya özel kurumların yüklü miktardaki fon isteklerine karşılık vererek işlemlerini sürdürüyor. Ekonomik büyümeyi destekleyen kalkınma bankacılığı, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde büyük öneme sahip.
Kalkınma bankaları esas olarak endüstriyel ticaret içindeki tüm firmalara uzun vadeli kaynak temini sağlamayı amaçlıyor. Küçük ve büyük ölçekli girişimcilik projelerini destekleyen bu banka türü, ayrıca kar amacı güderek şirketlerin hisse senetlerini ve tahvillerini piyasaya sunuyor. Kalkınma bankalarının diğer faaliyet alanları ise aşağıdaki şekilde sıralanıyor:
- Şirket satın almak
- Döviz almak ve satmak
- Özelleştirme
- Menkul değerlere yatırım
Kıyı Bankacılığı
Off-shore bankacılık olarak da adlandırılan kıyı bankacılığı Türkiye’de bulunmuyor. Özellikle ticari kurumların işlemlerini gerçekleştirmek için kullandığı bu banka türü, birçok avantaj sunuyor. Kıyı bankalarının işlemleri arasında para transferleri, nakdi kredi, yatırım, mevduat, tahviller, forfaiting, leasing ve factoring birçok hizmeti yer alıyor.
Kıyı bankacılığı genellikle vergi, yasa ve hukuksal düzenlemeler gibi kuralların gevşek olduğu yerlerde faaliyet gösteriyor. Kıyı bankacılığının en aktif olduğu ülkeler aşağıdaki gibi sıralanıyor:
- Bahreyn
- Bahama Adaları
- Cayman Adaları
- Aruba
- Dublin
- Malta
- Singapur
- Uruguay
Bu tarz serbest bölgelerde gümrük uygulamaları ve vergiler olmadığı için kıyı bankaları hizmetlerini daha kolay sürdürme imkanı yakalıyor. Kıyı bankaları, vergi avantajlarının yanı sıra varlık koruma, dünya çapında finansal hizmetlere erişim ve çeşitli döviz hesapları sebebiyle de birçok birey ve şirket tarafından sıkça tercih ediliyor.
Yatırımlar, fonlar ve çok daha fazlası için hemen App Store veya Play Store üzerinden Midas uygulamasını indir!
Hisse senetleri riskli yatırım ürünleridir. Şirketlere ortaklık, hem kârlarına hemde zararlarına ortaklık anlamına gelir. Ana paranızdan kâr etme ihtimaliniz olduğu gibi, zarar etme ihtimalinizde bulunmaktadır.
