Kuantum bilgisayarların geleceğin teknolojisini şekillendireceği artık bir sır değil. Ancak bu devrimin öncülerinden biri olmayı hedefleyen Rigetti Computing, halihazırda “kuantumun Nvidia’sı” olarak anılıyor.
Peki bu tanım gerçekten yerinde mi, yoksa hisse fiyatlarını sürükleyen bir balondan mı bahsediyoruz?
Rigetti, bulut üzerinden erişilebilen süperiletken kuantum işlemciler üretiyor. Yani klasik bilgisayarların sınırlarını aşan hesaplamaları, süper soğutulmuş çiplerle gerçekleştiren bir öncü. Ancak bu teknoloji, hâlâ laboratuvar ölçeğinde; ticari getirisi sınırlı.
Buna rağmen hisse fiyatı yıl içinde yaklaşık %92 yükseldi. Aynı dönemde S&P 500 endeksi %5,7 değer kazandı. Bu fark, yatırımcıların kuantum vizyonuna ne kadar hızlı kapıldığını gösteriyor.
Ancak bilanço rakamları bu kadar iyimser bir tablo çizmiyor. Dün açıklanan finansallara göre Rigetti üçüncü çeyrekte sadece 1,95 milyon dolar gelir elde etti; bu rakam geçen yıla göre %18 düşüş anlamına geliyor. Brüt kâr marjı %51’den %21’e gerilerken, operasyonel giderler 21 milyon dolara yükseldi. Şirket, faaliyet zararı olarak 20,5 milyon dolar yazdı. Yani teknoloji ilerliyor, ama para hâlâ çıkmıyor.
Üstelik bu zararların önemli bir kısmı operasyonel değil, muhasebe kalemlerinden geliyor. Rigetti, türev varlıkların değerlemesinden kaynaklı 182 milyon dolarlık “kâğıt üzerinde” bir kayıp açıkladı. Bu veriler temizlendiğinde bile, şirketin düzeltilmiş net zararı 10,7 milyon dolar civarında.
Kısacası hikâye hâlâ Ar-Ge’nin finansmanı üzerine kurulu.
Teknoloji tarafında işler hızlanıyor
Olumsuz finansal tabloya rağmen Rigetti’nin teknik ilerleyişi dikkat çekici.
Şirket, “chiplet” adını verdiği modüler mimaride önemli bir eşiği geçti. 9 kübitlik küçük çipleri bir araya getirerek 36 kübitlik “Cepheus-1” sistemini üretti ve %99,5 iki-kübit kapı doğruluğuna ulaştı. Bu oran, kuantum hesaplamada hata payının düşmesi anlamına geliyor.
Bu sistem, Rigetti’nin kendi bulut platformunda erişime açık durumda ve yakında Microsoft Azure üzerinden de kullanılabilecek. Şirketin planı yıl sonuna kadar 100 kübitin üzerine çıkmak, 2026’da 150+, 2027’de ise 1.000+ kübitlik bir sisteme geçmek. Yani hedef büyük.
Bu noktada Nvidia bağlantısı devreye giriyor. Nvidia’nın geçtiğimiz aylarda tanıttığı NVQLink teknolojisi, kuantum işlemcileri GPU’larla doğrudan bağlamayı sağlıyor. Bu sayede, süperiletken kuantum sistemleri klasik yapay zekâ altyapılarına entegre edilebilecek.
Rigetti, NVQLink’i destekleyen birkaç firmadan biri. Bu da şirketin gelecekteki potansiyelini güçlendiriyor çünkü Nvidia ekosistemiyle uyum, büyük süper bilgisayar merkezlerine hızlı erişim anlamına geliyor.
Ama yine de bu “uyum”, bugünden para kazandırmıyor.
Rigetti’nin gelirlerinin çoğu hâlâ devlet destekli projelerden geliyor. ABD Enerji Bakanlığı, 625 milyon dolarlık Ulusal Kuantum Bilimi Merkezleri bütçesini yeniledi. Bu tür fonlar, Rigetti’nin projelerine dolaylı olarak kaynak sağlıyor.
Ayrıca şirket, ABD Hava Kuvvetleri’nden 5,8 milyon dolarlık üç yıllık bir sözleşme aldı. Avrupa tarafında da bir adım atarak İtalya’da yeni bir iştirak kurdu. Ancak tüm bunlar, “kâr” değil, “potansiyel” anlamına geliyor.
Değerleme: Hayalin bedeli
Rigetti’nin asıl tartışma konusu, teknoloji değil değerleme. Çünkü “balon” sinyali veren bu nokta.
Şirketin F/K oranına bakmak anlamsız, çünkü kâr yok.
Kâr olmadığı için satışlara göre değerlersek de tablo şaşırtıcı: RGTI’nin ileri FD/Satış oranı 1.264, sektör ortalaması 3,6.
Yani şirketin piyasa değeri, gelirinin 1.000 katından fazla. Aynı şekilde Fiyat/Satış oranı 1.318, sektörün yaklaşık 360 katı.
Bu oranlar, 2021’deki metaverse hisselerini hatırlatıyor. Değerleme, beklentilerden değil, hikâyeden besleniyor. Kuantumun geleceğine inanan yatırımcılar, “şu anda para kaybediyor ama ileride çok kazanacak” mantığıyla pozisyon alıyor. Ancak geçmiş, bu tür beklentilerin her zaman da gerçekleşmediğini gösterdi.
Rigetti’nin gelirleri son dokuz ayda %39 düşerken, operasyonel giderleri %16 arttı. Yani büyümeden çok, daha fazla harcama var.
Bu tabloyla 1.000x satış çarpanı, sadece “hikâyenin gücü”yle ayakta duruyor.
Yine de piyasa farklı düşünüyor. Wall Street analistlerinin ortalama notu “Güçlü Al”, momentum puanı ise A+.
Kısacası, akıl değil, duygu yönetiyor. Tıpkı 1999’daki dot-com balonunda olduğu gibi, yatırımcılar “kaçırma korkusuyla” hareket ediyor.
Uzun vadede devrim, kısa vadede belirsizlik
Rigetti’nin önünde iki olasılık var: Ya kuantum devriminde gerçekten liderlerden biri olacak, ya da “erken davranan ama kazanamayan” öncüler arasına girecek.
Şirketin geleceğini belirleyecek olan, teknolojik doğruluk değil, ticari ölçeklenme olacak.
Rigetti, 2030’a kadar küresel kuantum donanım pazarının 1–2 milyar dolar büyüklüğe ulaşacağını, 2040’ta ise bunun 15–30 milyar dolara çıkacağını öngörüyor.
Ancak o güne kadar şirketin nakit yakma hızını kontrol etmesi, devlet fonlarına bağımlılığını azaltması ve özel sektörle daha sağlam kontratlar yapması gerekiyor.
Kısacası bu bir “ya hep ya hiç” hikâyesi.
Rigetti’nin başarısı, kuantumun Nvidia’sı olmasını sağlayabilir; ama başarısız olursa, bugünkü değerlemesi yatırımcılara ağır bir fatura çıkarabilir.
Bu yüzden Rigetti hissesi, kısa vadede büyük kazanç arayanlar için değil, uzun vadeli, yüksek risk toleransına sahip yatırımcılar için uygun.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
