Borsa İstanbul’da 2023 yılını geçtiğimiz hafta tamamlamış olmamızla “şirketler nasıl bir performans izledi?” muhasebelerinin yapılmaya devam edildiği görülüyor. Bu çalışmada piyasa değeri yüksek olup BİST100 ortalama getirisinden aşağıda düşük performans gösteren şirketleri belirli kıstaslar ile tespit ederek negatif ayrışmasına neden olabilecek gelişmeler var mıydı? Eğer varsa bunlar nelerdi? Sorularına cevap aramaya çalışacağız.
👉🏻 Endekslerde 2023 Yılı Getiri Oranları
- BİST 100 (XU100) → 35,60%
- BİST 30 (XU030) → 34,92%
- BİST TÜM (BISTTUM) → 39,69%
Resmi verilere göre yıllık TÜFE’nin 64,77%’ye ulaştığı izlenirken, endeks bazında getirilerin enflasyonun aşağısında gerçekleşmesi borsaya olan ilgi ve iştahın azalmasına neden oldu denebilir. Nitekim resmi verilere göre yakın zamanda yatırımcı sayısında yaşanan düşüş ve borsada hacmin genel anlamda düşüş eğiliminde olması bu çıkarımı destekler nitelikte.
👉🏻 Yerinde sayanlardan kastımız ne?
Referans aldığımız BİST100 endeksi 2023 yılında yıllık getirisi 35,60% iken, BİST100’de 1 yıldan kısa bir zamanda halka arz edilen 11 şirketin getirileri arındırılarak ortalama getirisine bakıldığında; 89 şirketin ortalama olarak 47,36% getiri sağladığı görülüyor.
Aşağıda belirlediğimiz kriterlere uyan şirketleri “BİST100’de Ortalama Getiri Altında Kalan Büyük Şirketler” olarak tanımladık.
İşte o kriterler;
- BİST100 endeksinde yer alan
- BİST100 47,36% ortalama getirinin aşağısında kalan
- Piyasa Değeri > 100 milyar TL olan (İlk 5 şirket)
👉🏻 Buradan çıkan sonuçla;
🛡️ Aselsan (ASELS)
🏙️ Enka İnşaat (ENKAI)
💈 Sasa Polyester (SASA)
🛠️ Ereğli Demir Çelik (EREGL)
🫙 Şişe Cam (SISE)
Yukarıda yer alan 5 şirketin “BİST100’de Ortalama Getiri Altında Kalan Büyük Şirketler” olduğunu tespit ettik.
👉🏻 Neden negatif ayrışmış olabilirler? Son durum nasıl seyrediyor?
Bu sorunun bir çok farklı cevabı olabilir. Çünkü canlı bir varlık olan piyasada fiyatlama mekanizmasının bir çok farklı unsurdan oluştuğunu biliyoruz ve bir sonucu kesin olarak yalnızca bir nedene bağlayamıyoruz. Ancak veriler ışığında şirketlerin genel gidişatı ve performansı üzerine bazı notlar derledik. Haydi beraber inceleyelim!
🛡️ Aselsan (ASELS):
- Kümülatif net kâr büyümesi yıllık enflasyonun biraz üzerinde 69,22% artış göstermiştir.
- Getiri oranına yıllık bazda baktığımızda geride kalmış olsa da, 3 Ekimden bugüne yaşanan düşüş döneminde alfa yaratan şirketlerde yer almaktadır. Burada yakın zamanda pozitif algıların iyileştiğini gerek enflasyon üzeri net kâr büyümesinden gerekse son dönemde fiyatlama adına alfa yaratmasından anlıyoruz. Borsa Düşerken Yükselen BİST100 Şirketleri raporuna, okuman tamamlanınca buradan ulaşabilirsin.
- 2022/09 döneminde 35,47% olan yıllık net kâr marjı 2023/09 döneminde 32,09%’a gerilemiştir.
- Son çeyrekte yaşanan toparlanmada satışların güçlü seyri, net finansman giderinin 76% kadar ciddi oranda azalması, sınırlı olarakta ertelenmiş vergi gelirinin etkili olduğu izlenmiştir. Kâr marjlarında önemli bir toparlanmaya henüz rastlanmamıştır.
- Globalde ve yakın coğrafyada savaşların ve gerilimin tırmanmaya devam etmesiyle ülkelerin savunma sanayi tarafında bütçelerinin artırmaya devam ettiği görülüyor. Bakiye sözleşme ve yeni siparişlerin ivmeli şekilde artmaya devam ettiği ASELS gelecek dönemde de bu gidişattan pozitif anlamda etkilenebilecek şirketler arasında yer alıyor.
- Ayrıca tarihsel anlamda geçmiş verilere bakıldığında ağırlıkla kamu/devlet ihaleleri ile ilerleyen şirkette tahsilatların yıl sonunda yapılmasının sonucu olarak en güçlü sonuçlarını yıl sonu bilançosunda açıkladığı görülmektedir.
🏙️ Enka İnşaat (ENKAI):
- Kümülatif net kâr büyümesi zarardan henüz yeni kâra geçtiği için anlamlı bir değişim oranı oluşmamış olup, olumlu olsa da toparlanma sürecinin henüz yeni başladığı görülmüştür.
- 2022/09 döneminde -4,22% olan yıllık net kâr marjı 2023/09 döneminde 20,61%’e yükselmiştir.
- Son çeyrekte net kâr tarafında yaşanan toparlanmada ağırlıkla yatırım faaliyetlerinden sağlanan gelirler ve cirodaki iyileşmenin etkili olduğu izlendi. Şirket ana faaliyetlerindeki operasyonlarında karlılık adına negatif seyrin devam ettiği izlendi. Ana faaliyeti olan inşaat maliyetlerinin artmış olması baskı yaratan unsurlar arasında yer aldı.
- Şirketin yoğun olarak faaliyet gösterdiği coğrafya olan Rusya – Ukrayna bölgesinde savaşın hâlâ devam ediyor olması, uzun dönemdir baskı yaratan ve baskı yaratmaya devam eden bir diğer unsur olarak gözümüze çarpıyor. Şirketin son olarak yayınladığı faaliyet raporunda da belirttiği üzere burada belirsizlik halen devam ediyor. Ancak gelecek süreçte varsayım olarak bölgede gerilimin azalıp, savaşın sonlanacağı senaryoda pozitif anlamda önemli bir denge değişimi olabileceğini hatırlamakta fayda var.
- Diğer yandan 2023 Eylül ayında yayınlanan OVP metninde afet ve risk yönetimine verilen önem dikkat çekiyor. 16 Ekim 2023 tarihinde resmi gazetede duyurulduğu üzere Türkiye Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde “Kentsel Dönüşüm Başkanlığı” kurulduğu duyuruldu.
- Bu gelişmenin inşaat ve taahhüt tarafının ana faaliyet konusu olduğu ENKAİ’de pozitif anlamda yeni işlere ve hareketliliğe neden olabileceği düşünülebilir.
- Bir diğer önemli ve dikkat çeken başlık ise ENKAİ’nin sahip olduğu yüksek net nakit pozisyonun oluşturduğu konjonktürel avantaj olarak karşımıza çıkıyor. Borsa İstanbul şirketleri arasında en yüksek net nakit pozisyona sahip olan şirket, kasasında toplam 71 milyar 457 milyon TL bulunduruyor.
- Sıkılaşma politikası ve yüksek faiz ortamında nakdin çok daha değerli olduğu mevcut ortamda korunaklı bir mali yapı sunuyor. Nakdin büyük kısmını ABD tahvilleri ve mevduatta değerlendiren değerlendiren şirkette yatırım faaliyetlerinden kayda değer kârlar oluşturabilme potansiyeli göze çarpıyor.
- Uzun zaman sonra şirkette hisse alımlarının görülmesi de üzerinde durulması gereken başlıklar arasında yer alıyor.
💈 Sasa Polyester (SASA):
- Kümülatif net kâr büyümesi gerçekleştirememek ile beraber, -41,99% gibi oldukça yüksek bir oranda düşüş göstermiştir.
- 2022/09 döneminde 35,47% olan yıllık net kâr marjı 2023/09 döneminde 32,09%’a gerilemiştir.
- Son çeyrekte önceki dönem zarar açıklayan şirketin kâr üretmeye başlamasında satışlarda sağlanan güçlenme, önceki çeyreğe göre marjlarda toparlanma izlenmiş olsa da geçtiğimiz yıllara görece tarihsel anlamda düşük kâr marjının devam ettiği izlendi.
- GES yatırımının tamamlanmış olması ile devreye alınması halinde şirketin yıllık elektrik tüketiminin tamamının yaklaşık 4% ile 5% kadarını buradan temin edeceği paylaşıldı. Gelecek adına maliyet düşürücü etki ile pozitif karşılanabilir.
- Önceki yıllarda hisse fiyatında agresif yükseliş ve geleceğin oldukça önceden fiyatlanmış olması da realizasyonları beraberinde getirerek baskı yaşanmasına sebep olan başlıca unsurlar arasında yer aldı.
- Net finansman giderinin de baskı oluşturan bir diğer unsur olarak negatif anlamda finansalları olumsuz etkilediği, net kârı baskıladığı görülüyor.
🛠️ Ereğli Demir Çelik (EREGL):
- Kümülatif net kâr büyümesi gerçekleştirememek ile beraber, 2022 yılının 9 aylık sonuçlarında kâr eden şirket 2023’te zarara geçmiştir.
- 2022/09 döneminde 15,56% olan yıllık net kâr marjı 2023/09 döneminde -0,54%’e kadar ciddi oranda gerilemiştir.
- Döngüsel bir şirket olan EREGL, döngünün negatif dönemini yaşıyor. Kâr marjlarının düşmesi, talebin zayıflaması, çelik satış fiyatlarının düşmesi, ton başına FAVÖK üretiminin 111 USD/ton’a gerilemesi negatif sürecin devam ettiği konusunda önemli göstergeler olarak karşımıza çıkıyor.
- Son çeyrekte net kâr marjında önceki döneme göre toparlanmaların izlenmesi faaliyetsel anlamda toparlanma olmasından kaynaklı değil, tek seferlik deprem zararlarının karşılanması için sigortadan alınan tazminatın net kâra yansımasından kaynaklı oluşmuştur.
🫙 Şişe Cam (SISE):
- Kümülatif net kâr büyümesi gerçekleştirememek ile beraber, -2,12% oranında düşüş göstermiştir.
- 2022/09 döneminde 24,05% olan yıllık net kâr marjı 2023/09 döneminde 15,38%’e gerilemiştir.
- Son çeyrekte oluşan net kâr rakamında; faaliyetlerin, küresel piyasalarda sıkılaşma ve resesyon gölgesinde devam etmesine karşın satışlarda güçlenme ve etkin maliyet yönetimi ile 1. çeyrekten bu yana artan brüt kâr marjının artmasının etkili olduğu söylenebilir.
- Özellikle hammadde fiyatları başta olmak üzere tarihsel ortalamaların oldukça üzerinde seyreden enflasyonun sınırlı toparlanmalar olsa da hâlâ oldukça yüksek seyretmesine karşın brüt kâr marjında zirve değerlere yaklaşılması yönetimsel anlamda sağlıklı ve başarılı bir yönetime işaret ediyor.
- Gelecek dönem adına Lüleburgaz’da 190 milyon dolar değerindeki oto cama özel ilk float hattı ile diğer devreye alınan ve alınacak olan yatırımların kârlılığa katkısı ile daha pozitif bir süreç geçirmesi de beklenebilir.
- Uzun zamandır istikrarla devam eden hisse geri alım programı dikkat çeken önemli hususlar arasında yer alıyor.
Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.
Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynaklar: KAP, Finnet2000
