Arbitraj

Arbitraj, piyasalar arasındaki fiyat farklılıklarından yararlanarak döviz, hisse senedi ya da kıymetli madenleri alıp satmak suretiyle kâr etme mantığına dayanan bir finansal işlemdir. Bu tür işlemlerin en büyük avantajı, çok küçük risklerle ya da tamamen risksiz şekilde kazanç sağlamayı mümkün kılmasıdır.

Dövizlerin ya da birden fazla piyasalarda işlem gören değerli maden ve menkul kıymetlerin değerlerleri, piyasadan piyasa farklılık gösterebilir. Bu bilgi üzerinden “Arbitraj nedir?” sorusu gündeme gelir. Bu işlem dövizlerin, hisse senetlerinin ya da altın gibi madenlerin düşük fiyatla işlem gördüğü piyasalardan alınarak diğer piyasalarda daha yüksek fiyattan satılmasıyla kâr edilmesidir.

Arbitraj yapmak, teorikte risksiz bir işlem olmasa da pratiğe dökülmesi göründüğü kadar kolay değildir. Zira bilgi akışının yoğun bir hıza eriştiği günümüzde fiyat farklılıklarını tespit etmek ve bunları değerlendirmek son derece güçleşmiştir. Dolayısıyla arbitraj uygulaması, artık daha çok bu işlemler için özel olarak geliştirilmiş yazılım ve algoritmalar yardımıyla yapılır hâle gelmiştir.

external link icon
growth (1)

En Yüksek Yıllık Kâr Büyümesi Açıklaması Beklenen Şirketler

Arbitraj Nasıl Yapılır?

Arbitraj işlemlerinde alım ve satım işlemleri eş zamanlı olarak yapılır. Bu sayede iki fiyat arasındaki farkın değişmemesi sağlanır. Bu tür işlemler için spot fiyat ve vadeli fiyat arasında bir farklılık oluşması gerekir. Bu fiyatlar arasındaki farklılık bir oran üzerinden ele alınır. Arbitraj oranı olarak da bilinen bu rakam aşağıdaki formülle hesaplanır.

[Spot Fiyat – Vadeli Fiyat] / Vadeli Fiyat = Dolaylı Kotasyon Para Birimi Faizi – Dolaysız Kotasyon Faizi

Arbitraj hesaplama olarak da isimlendirilebilecek bu yöntem, işlemi yapan kişi ya da kurumun elde edeceği kârın öngörülmesi açısından son derece kullanışlıdır. Arbitraj örnekleri, bu tür işlemlerin daha kolay anlaşılmasına yardımcı olur. Döviz kurları üzerinden bir örnek verelim:

1 doların Türkiye’de 10,60 TL’ye, ABD piyasasında ise 10,75 TL’ye satıldığını varsayalım. Bakıldığı zaman doların Türkiye piyasasında daha ucuz olduğu rahatlıkla görülebilir. O hâlde Türkiye’den dolar alıp, aldığımız bu dolarları ABD piyasasında yeniden Türk lirasına çevirelim. Bu işlem sayesinde her 1 dolardan 0,15 TL kâr edilir.

Arbitraj Türleri Nelerdir?

Bu tür işlemler kendi içlerinde üç farklı gruba ayrılır. Arbitraj çeşitleri şunlardır:

Döviz Arbitrajı

İki ayrı piyasalardaki kur farklılıklardan yararlanılarak yapılır. Özellikle volatilitenin arttığı dönemler, bu tür işlemler için idealdir. Yukarıda bahsettiğimiz örnek, bu gruba dâhil edilebilecek işlemlerin tipik bir uygulamasıdır. 

Çapraz Kur Farklılıklarına Bağlı Arbitraj

Bu tür işlemlerde üç farklı para birimi sürece dâhil olur. Para birimleri arasındaki çapraz kur farklılıkları, kârlı bir işlem için uygun şartları oluşturur. Yani burada değerlendirilen, farklı  piyasalarda arasındaki fiyatların arasında makasın açılması değil, çapraz kur farklılıklarıdır. Dolayısıyla böyle uygulamalarda iki yerine üç farklı işlem yapılır. 

Üç Uçlu Arbitraj

Bu işlemlerde de üç para birimi ele alınır. İkisi arasında, üçüncü birime göre bir denge olması gerekir. Söz konusu dengenin oluşmaması kâr fırsatı doğurur.

Çok Görüntülenen Başlıklar

Borsa Terimleri Sözlüğü

Türev Piyasası Nedir?

En basit hâliyle türev piyasaları, ileri bir vade için hem şartları hem de fiyatı önceden belirlenmiş ürünlerin alım satımlarının gerçekleştiği pazarlara verilen isim olarak...

Borsa Terimleri Sözlüğü

Açığa Satış Nedir? Açığa Satış Nasıl Yapılır?

Makaleyi sesli dinle Açık pozisyon, yatırımcıların düşmekte olan bir finansal varlıktan kâr etmek üzere başvurdukları bir alım-satım stratejisidir. “Short position” olarak da...

Borsa Terimleri Sözlüğü

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelsiz sermaye artırımı, borsada düzenli şekilde yatırım yapan kişilerin karşılaştığı bir durumdur. Piyasaları yakından takip eden yatırımcılar için “Bedelsiz sermaye...

Borsa Terimleri Sözlüğü

Broker Nedir? Kimlere Broker Denir?

Makaleyi sesli dinle Broker tanım olarak, ilgili işlemlerin tarafları arasında aracı niteliği taşıyan, başta emlak anlaşmaları olmak üzere birçok ticari işlemi de kolaylaştıran...

Borsa Terimleri Sözlüğü

BIST 100 Nedir? XU100 Ne Demek?

Borsa İstanbul’da işlem gören en değerli 100 hissenin belirlendiği endeks BIST 100 olarak tanımlanır. Bu endekse dâhil olan hisseler piyasa ve işlem hacmi gibi kriterlere göre belirlenir....