80/20 Kuralı: Pareto İlkesi Nedir?

Pareto İlkesi, iş dünyasından kişisel gelişime kadar pek çok alanda karşılaştığımız bir yaklaşım. Peki, bu ilkeyi bu denli kullanışlı kılan acaba ne? Verimliliğin adeta özel isim karşılığı olan Pareto Kuralı’nı daha önce duymadıysan, bu içeriğimiz aklında yepyeni pencereler açabilir!

Küçük dokunuşların büyük değişimler doğurma gücü, hayatın pek çok alanında rastladığımız bir olgu. Bazı kaynakta sadece 80/20 Kuralı olarak da geçen Pareto İlkesi, işte tam olarak bu gücün dinamiğine ışık tutuyor! İş planlamalarından demografiye, yazılımdan finansa hemen her alanda etkisini gösteren Pareto İlkesi, asıl çıkış noktası olarak özellikle de kaynak yönetiminde stratejik bir rol üstleniyor. Daha fazla detay için hiç zaman kaybetmeden bir alt başlığa geçebilirsin!

Pareto İlkesi Nedir?

Pareto İlkesi, yani 80/20 Kuralı; sonuçların yüzde 80’lik kısmının, nedenlerin yüzde 20’sinden kaynaklandığına dayanan bir yaklaşım. Ancak tabii ki her zaman yüzde 80’e 20 olarak çalışmıyor. Çünkü oranlar, bazı durumlarda yüzde 90’a 10 veya yüzde 70’e 30 gibi değişiklik gösterebiliyor. Her halükarda Pareto Kuralı, hayatın pek çok alanında varlığını gösteren dengesizlik ve orantısızlık faktörleri ile doğrudan ilişki kuruyor.

Pareto İlkesi Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

80-20 Kuralı, 1896 yılında İtalyan iktisatçı Vilfredo Pareto tarafından ortaya atılmış ve bundan dolayı da kendi adıyla anılmaya başlanmış bir ilke. Ünlü iktisatçı, yaptığı çalışmalar esnasında İtalya’daki gelir dağılımı incelerken toprakların yüzde 80’inin nüfusun yalnızca yüzde 20’sine ait olduğunu fark etmiş. Bunun üzerine kendi bahçesindeki bezelye bitkilerini de inceleyince söz konusu modelin daha geniş bir doğa yasasını yansıttığını fark etmiş. Öyle ki Pareto’nun bahçesindeki bitkilerin sadece yüzde 20’si, toplam mahsulün yüzde 80’ini tek başına veriyormuş. Mevcut ilişkiyi matematiksel bir şekilde ifade eden Vilfredo Pareto, hayatın pek çok alanında uygulanan 80/20 Kuralı’nı işte bu şekilde ortaya atmış.

Pareto Kuralı Ne İşe Yarar?

Minimum çabayla maksimum verimliliğin elde edilmesine imkân tanıyan Pareto Kuralı, iş yaşamı ve ekonominin yanı sıra rutin hayatın pek çok noktasında da uygulanabiliyor. Zaman ve enerji tasarrufu konusunda şaşırtıcı ölçüde fark yaratmayı başaran bu ilke, pratiğe döküldüğünde daha az ile daha fazlasını başarmaya odaklanıyor.  

Örneğin; cirosunun yüzde 80’inin müşterilerin yüzde 20’sinden geldiğini tespit eden bir şirket, önemli müşterilere yoğunlaşarak maksimum kazançlar elde edebiliyor. Günlük yaşamda ise en fazla keyif alınan ya da başarılı olunabilen aktivitelerin oranı yüzde 20 olsa bile, bunlar mutluluk hissinin yüzde 80 kadar büyük bir kısmını oluşturuyor. Başarı demişken, Mentor Nedir? Ne Yapar? başlıklı içeriğimizi de şöyle bırakalım. Sekmesini şimdiden hazır edip, bu yazıdan sonra okuyabilirsin. 🙂 

Pareto Analizi Hangi Alanlarda Kullanılır?

Pareto Analizi günümüzde özellikle de şirketlerin başarısını artırma noktasında önemli bir rol üstleniyor. Üretim ve müşteri memnuniyeti odaklı faaliyet gösteren iş alanlarında 80-20 kuralı, müşterilerin küçük bir kısmının büyük bir kazanç getirdiğini ortaya koyuyor. Ya da kazancın yüzde 80’i, ürünlerin yüzde 20’sinden geliyor. Neticede, işletmeler en kârlı müşterilere ve ürünlere odaklanabiliyor, böylece sahip oldukları kaynakları daha verimli bir şekilde kullanabiliyorlar. Örneklere doyamadık, o yüzden bu kez de gider odaklı bir tane daha geliyor: İş yönetiminde zaman ve kaynakların yüzde 80’i, projelerin yüzde 20’sine harcanıyor. 

Bir başka alan olan insan kaynakları departmanlarında da yine 80/20 Kuralı’ndan faydalanmak mümkün. Örneğin; yapılan işlerin yüzde 80’inin çalışanların yüzde 20’si tarafından yapıldığı gerçeği de bu kuralla tespit edilebiliyor. Ve bu Pareto Analizi neticesinde çalışan bireylerin motivasyonunu maksimize etmek üzere stratejiler geliştirilebiliyor. İş dünyasında tıpkı Pareto İlkesi gibi önemli bir yer tutan 5S Kuralı hakkında da bilgi edinmek istersen, İş Verimliliğinde 5S Kuralı Nedir? başlıklı içeriğimiz sırada bekliyor. 

Pareto Analizi Nasıl Yapılır?

Pareto Analizi herhangi bir sorun ya da iş performansını etkileyen kritik hususları belirleme ve kaynakları verimli şekilde değerlendirme konusunda çözüm sağlıyor.  Bu analiz sürecini ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Sorunlara ya da minimum performansa etki eden faktörlerin belirlenmesi
• Konu ile alakalı tüm verilerin toplanması ve kaydedilmesi
• Kaydedilen verilerin kategorize edilmesi ve analiz süreci 
• Verilerin grafiksel temsili olan Pareto diyagramının oluşturulması 
• Diyagramı kullanarak maksimum etki yaratan faktörlerin belirlenmesi ve önceliklerin listelenmesi

Pareto Grafiğinde Neler Olmalıdır?

Pareto grafiğinin içerisinde, önce incelenen faktörlerin sayısını ve sebep oldukları etkiyi ifade eden dikey sütunlar oluşturuluyor. Grafiğe eklenecek bu dikey sütunlar, genellikle yüksekten düşüğe doğru sıralanıyor. Buna ek olarak, 80-20 Kuralı için grafik oluşturma aşamasında kümülatif yüzdeyi temsil eden bir çizgi grafiğinin de olması gerekiyor. Doğru bir Pareto grafiği ile hangi faktörlerin en büyük etkiye sahip olduğunu tespit etmek ve ilgili noktaları öncelik sırasına göre listelemek mümkün oluyor. 

Pareto Analizine Örnekler

Pareto analizi, iş dünyasında kaynakları etkin şekilde kullanarak daha fazla verim elde etmeyi sağlıyor. Söz konusu amaçla pek çok endüstride uygulanan analize şu örnekleri verebiliriz:

• Şirket içi çalışanların yüzde 20’sinin, toplam çıktının yüzde 80’ini sağladığını düşünelim. İlgili durum, hangi çalışanların en yüksek katkıyı sağladığını belirleyebiliyor ve o çalışanların ödüllendirilmesi, beraberinde de daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğine karar verilebiliyor.
• Yazılım geliştirme sürecinde kod hatalarının yüzde 80’inin, kodun yüzde 20’sindeki özelliklerden kaynaklandığı tespit ediliyor. Bu bilgi neticesinde, kalite kontrol süreçlerinde hangi özelliklere odaklanılması gerektiği belirlenebiliyor.
• Firma müşterilerinin yüzde 20’si, şikâyetlerin toplam yüzde 80’ini ileten kişilerden oluşuyor. Söz konusu analiz, müşteri hizmetleri departmanında çalışan bireylerin hangi müşterilere daha özenli yaklaşması gerektiğini anlamalarına yardımcı olabiliyor. 

Dilersen Midas uygulamasını App Store ya da Play Store üzerinden telefonuna indirebilir, Pareto ilkesi gibi faydalı konulara değindiğimiz içeriklerin tümüne her an her yerde erişebilirsin.

Hisse senetleri riskli yatırım ürünleridir. Şirketlere ortaklık, hem kârlarına hemde zararlarına ortaklık anlamına gelir. Ana paranızdan kâr etme ihtimaliniz olduğu gibi, zarar etme ihtimalinizde bulunmaktadır.