Küresel piyasalarda önemli bir yeri olan doların değeri nasıl belirleniyor hiç düşündün mü? Dolar endeksi ya da kısalmış haliyle DXY hakkında bilgi sahibi olarak doların en önemli para birimleri karşısındaki gücünü değerlendirebilirsin. Yazımızı okuyarak “Dolar endeksi nedir?” , “DXY artarsa ne olur?” , “DXY düşerse ne olur?” , “Dolar endeksi nasıl hesaplanır?” gibi soruların yanıtlarını öğrenebilirsin.
Dolar Endeksi Nedir?
Dolar endeksi ile ilgili detaylı bilgiler vermeden önce “DXY nedir?” kısaca açıklayalım. Dolar endeksi, ABD dolarının diğer önemli para birimleri karşısındaki değerini ölçen bir göstergedir. Kısaca DXY ya da USDX olarak da bilinir. 1973 yılında, Bretton Woods sisteminin sona ermesinden sonra ABD Merkez Bankası tarafından tanıtılmıştır.
Dolar endeksi ile ABD dolarının aşağıda yer alan diğer altı büyük para birimine karşı olan değeri hesaplanır:
- Euro (EUR) – %57,6
- Japon Yeni (JPY) – %13,6
- İngiliz Sterlini (GBP) – %11,9
- Kanada Doları (CAD) – %9,1
- İsveç Kronu (SEK) – %4,2
- İsviçre Frangı (CHF) – %3,6
Yukarıdaki para birimleri ABD’nin başlıca ticaret ortaklarına aittir ve endeksteki oranlar da ilgili ülkelerle olan ticaret hacmine göre belirlenmiştir. Euro, endekste en yüksek ağırlığa sahip olduğu için Avrupa’daki ekonomik gelişmeler, DXY üzerinde belirgin bir etki yaratır.
DXY’nin temel değeri 100’dür. Endeksin 100’ün üzerine çıkması ya da 100’ün altına inmesi ile doların değer kazanıp kaybetmediği de belirlenir. Eğer döviz kurlarını sadece TL karşısında değil, daha geniş bir bakış açısıyla yorumlamak istiyorsan Dolar endeksini dikkate alman gerekir.
Dolar Endeksi Düşerse Ne Olur?
Dolar endeksi 100’ün altına düştüğünde bu durum doların diğer büyük para birimleri karşısında değer kaybettiği anlamına gelir. Doların değer kaybetmesi döviz yatırımcılarından küresel ticarete kadar pek çok alanda yeni gelişmelere neden olabilir. Dolar endeksinin düşmesi aşağıdaki durumlara yol açabilir:
- ABD’den ithal edilen ürünlerin fiyatı artabilir. Dolayısıyla dolar bazında alışveriş yapan ülkelerde maliyetler artabilir.
- Altın ve petrol gibi emtialar yükselebilir.
- Gelişmekte olan ülke para birimleri güçlenebilir.
- ABD ihracatı için avantajlı bir ortam oluşabilir. Çünkü ABD’de üretilen ürünler diğer ülkeler için daha ucuz hale gelir.
Dolar Endeksi Yükselirse Ne Olur?
ABD dolar endeksi yükseldiğinde diğer önemli para birimlerine karşı güç kazanır. DXY’nin artması, yatırımcıların doları güvenli liman olarak tercih etmeye başladığı, küresel risk iştahının azaldığı ya da ABD ekonomisinin diğer ülkelere kıyasla daha güçlü algılandığı anlamına gelebilir.
DXY endeksi yükseldiğinde aşağıdaki durumlar meydana gelebilir:
- Doların değerlenmesi, ABD menşeli ürünlerin diğer ülkeler için daha pahalı hale gelmesine neden olur.
- Altın, petrol gibi ürünler dolar cinsinden fiyatlandığı için doların güçlenmesi, bu ürünleri diğer para birimleriyle satın almak daha maliyetli hale gelir.
- Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, doların güçlenmesi yerel para birimlerinin değer kaybetmesine yol açabilir.
- Doların değer kazanması, ABD’nin ithal ürünleri daha ucuza almasını sağlar.
Dolar Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Dolar endeksi yorum ve analiz süreçlerinde yatırımcılar için önemli göstergelerden biridir. Hesaplaması ise 6 büyük para biriminin dolara karşı ağırlıklı geometrik ortalaması alınarak hesaplanır.
Dolar endeksi hesaplamak için kullanılan formül aşağıdaki gibidir:
USDX = 50.14348112 × EUR^(-0.576) × JPY^(0.136) × GBP^(-0.119) × CAD^(0.091) × SEK^(0.042) × CHF^(0.036)
Dolar endeksi hesaplamasında her bir döviz kuru, karşılık geldiği ağırlık oranında etkili olur. Formülde kullanılan katsayılar sabittir ve zaman içinde sadece baz yıl revizyonlarında güncellenmiştir.
Hisse senetleri riskli yatırım ürünleridir. Şirketlere ortaklık, hem kârlarına hemde zararlarına ortaklık anlamına gelir. Ana paranızdan kâr etme ihtimaliniz olduğu gibi, zarar etme ihtimalinizde bulunmaktadır.
