ABD Başkanı Donald Trump dün yaptığı açıklamada ABD’ye ithal edilen tüm çelik ve alüminyum ürünlerine, mevcut metal vergilerine ilaveten 25% yeni gümrük vergileri getireceğini söyledi.
New Orleans’taki NFL Super Bowl etkinliğine giderken Air Force One’da gazetecilere konuşan Trump, yeni metal vergilerini bugün açıklayacağını söyledi.
Ayrıca yarın ya da çarşamba günü, anında yürürlüğe girecek, tüm ülkelere uygulanacak ve her ülke tarafından uygulanan vergi oranlarını eşleştirecek karşılıklı vergiler açıklayacağını belirtti.
Trump karşılıklı gümrük vergisi planıyla ilgili olarak “Çok basit bir şekilde, onlar bizden ücret alırsa biz de onlardan alırız.” dedi.
Hükümet ve Amerikan Demir Çelik Enstitüsü verilerine göre, ABD çelik ithalatının en büyük kaynakları Kanada, Brezilya ve Meksika. Bu ülkeleri de bunları Güney Kore ve Vietnam takip ediyor.
Büyük bir farkla, hidroelektrik zengini Kanada, 2024 yılının ilk 11 ayında toplam ithalatın 79%’unu oluşturarak ABD’nin en büyük birincil alüminyum metal tedarikçisi konumunda.
Kanada İnovasyon Bakanı Francois-Philippe Champagne, “Kanada çeliği ve alüminyumu ABD’de savunma, gemi yapımı ve otomotiv gibi kilit sektörleri destekliyor. Kanada’yı, çalışanlarımızı ve sektörlerimizi savunmaya devam edeceğiz.” dedi.
Trump ayrıca ABD hükümetinin Japon Nippon Steel’in U.S. Steel’e (X) yatırım yapmasına izin vereceğini ancak bunun çoğunluk hissesi olmasına izin vermeyeceğini söyledi.
Trump U.S. Steel için “Vergiler, şirketi yeniden çok başarılı kılacak ve bence iyi bir yönetimi var” ifadelerini kullandı.
Karşılıklı vergiler
Karşılıklı gümrük vergisi planıyla ilgili ayrıntılı bilgi vermek üzere yarın ya da çarşamba günü bir basın toplantısı düzenleyeceğini söyleyen Trump, “(ABD’nin) diğer ülkelerle eşit muamele görmesini” sağlamak üzere karşılıklı gümrük vergileri planladığını ilk kez cuma günü açıklamıştı.
Yeni ABD Başkanı, uzun zamandır AB’nin otomobil ithalatına uyguladığı 10%’luk gümrük vergisinin, ABD’nin 2,5%’lik otomobil vergisinden çok daha yüksek olmasından şikayet ediyor. Sık sık Avrupa’nın “arabalarımızı almadığını” ancak her yıl milyonlarca arabayı Atlantik üzerinden batıya gönderdiğini belirtiyor.
Ancak ABD, Detroitli otomobil üreticileri General Motors (GM), Ford (F) ve Stellantis’in (STLA) ABD operasyonları için hayati bir kâr kaynağı olan kamyonetlere 25% gümrük vergisi uyguluyor.
Dünya Ticaret Örgütü verilerine göre ABD’nin ticaret ağırlıklı ortalama gümrük vergisi oranı yaklaşık 2,2% seviyesindeyken, bu oran Hindistan için 12%, Brezilya için 6,7%, Vietnam için 5,1% ve Avrupa Birliği ülkeleri için 2,7% seviyesinde.
Distilled Spirits Council of the United States CEO’su Chris Swonger, Trump’ın yeni çelik vergilerinin AB’nin Amerikan viskisine misilleme vergileri uygulamasına ve bunları 50%’ye yükseltmesine yol açmasından duyduğu endişeyi dile getirdi:
“ABD ve AB’nin bir çözüm bulmak için hızla harekete geçmesi çağrısında bulunuyoruz. Büyük Amerikan viski endüstrimiz tehlikede. Amerika’nın yerel içkisine 50% gümrük vergisi uygulanması, ABD’deki 3.000 küçük damıtma tesisi için felaketle sonuçlanacaktır.”
Analistler ne diyor?
Oanda kıdemli piyasa analisti Kelvin Wong: “Ticaret Savaşı 2.0, 2018’deki Ticaret Savaşı 1.0’dan kapsam ve uygulama açısından farklı çünkü daha fazla ülkeyi içeriyor ve ABD ile önemli ticaret fazlaları olan ABD’nin tüm büyük ticaret ortaklarını kapsıyor. Sonuç olarak, Ticaret Savaşı 2.0 küresel ticaret akışlarını altüst edebilir ve bu da küresel ekonomik büyüme beklentilerini azaltarak stagflasyon ortamına yol açabilir.”
Capital kıdemli analisti Kyle Rodda: “(Yeni vergileri) Trump’ın ticaret politikasından kaynaklanan potansiyel fiyat şokuna katkıda bulunuyor. Kısa vadede bu enflasyonist, uzun vadede ve toplamda ise büyüme üzerinde bir engel oluşturacaktır. Ayrıca Çin gibi rakiplerin karşı önlemlerle cevap vermesiyle küresel ekonomide kısasa kısas dinamiği ortaya çıkıyor. Şu anda piyasalar çoğunlukla belirsizliğe tepki veriyor. Ancak topyekûn bir ticaret savaşı olasılığı arttıkça, marjinal olarak zayıflayan ekonomik faaliyeti giderek daha fazla göz ardı etmek zorunda kalacaklar.”
ANZ kıdemli emtia analisti Daniel Hynes: “ABD’li üreticilerin bu 25%’lik gümrük vergileri nedeniyle daha yüksek fiyatlar ödemek zorunda kalacağından şüpheleniyorum. İthalat bağımlılığı yüksek, alüminyum için 40%-45% ve çelik için 12%-15% civarında. İlk olarak bölgesel fiyatların tepki vereceğini düşünüyorum. Tüccarların gümrük vergileri uygulanmadan önce metali güvence altına almak istemesi nedeniyle ABD fiyatlarının büyük olasılıkla daha yüksek olması bekleniyor.”
Trump vergileri Ereğli ve Kardemir’i etkiler mi?
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, çelik, demir ve demir dışı metallerin ABD’ye ihracatı, ABD’ye yapılan toplam ihracatın 9%’unu oluşturuyor. 2024 yılında ABD’ye yapılan toplam ihracat tutarı 13,44 milyar dolar olurken, çelik, demir ve demir dışı metallerin ihracatı ise 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Yerli üreticilerin ihracat oranlarına bakıldığında ise, Ereğli’nin ihracat oranı 18% seviyesinde iken, Kardemir Demir-Çelik’in ihracat oranı ise 3% seviyesinde. Genel olarak değerlendirildiğinde, gelen gümrük vergilerinin şirketlerin kârlılığına doğrudan büyük bir etkisi olmayabilir.
Ancak ABD’ye yoğun bir şekilde demir-çelik ve alüminyum ihracatı yapan şirketlerin, stoklarını Türkiye’nin içinde bulunduğu pazarlarda değerlendirme olasılığı, yerli üreticiler için dolaylı yoldan olumsuz etkiler yaratabilir.
Sıcak demir (HRC) fiyatları, 2021 yılında 1900 dolar seviyelerinden günümüzde 750 dolar seviyelerine gerileyerek, demir-çelik şirketlerinin kârlılığı üzerinde baskı oluşturdu. Yeni gelen gümrük vergileri sonrasında Kanadalı ve Çinli şirketlerin demir-çelik stoklarını küresel piyasaya sunması, HRC fiyatları üzerinde baskı oluşturabilir. Bu durum, demir-çelik sektöründeki şirketlerin tamamı için marjlarda azalmaya yol açabilir.
Geçtiğimiz hafta sektörle ilgili açıklamalarda bulunan Göktürk Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve Yükselen Çelik Genel Müdürü Barış Göktürk, “2024 yılını, 2008-2009 krizleri sonrasında yaşadığımız en zor dönemlerden biri olarak görüyorum” diyerek, mevcut zorlukların ardından 2025 yılında bir iyileşme beklediğini dile getirdi. Ayrıca yüksek fiyatla alınan hammaddenin, düşen çelik fiyatlarıyla satılmasının kârlılık üzerinde olumsuz bir etki yarattığını belirtti.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
