Şirketler, ticari faaliyette bulunmak üzere kurulmuş tüzel kişiliklerdir. Şirketlerin ana amacı ise sürdürülebilir olmak ve kâr elde etmektir.
Bu şirketlerin hem sürdürülebilirliğini korumak hem de kârlarını artırmak amacıyla ortaya bir rekabet avantajı koyması gerekir.
Kimi şirket ucuz kimisi ise kaliteli ürünlerini piyasaya sunarak kârlılığını sürdürmeye çalışır.
Günümüz dünyasında ise şirketler vergi engelleri, dampingler, inovasyon ve ar-ge çalışmaları ile işletme gelişimini ayrıştırıcı özellikler kullanarak rekabet avantajını sağlamaya çalışıyorlar.
Fakat Dünya’da öyle şirketler var ki geliştirdiği ürün veya hizmet sayesinde rekabet ettiği şirketler karşısında öne çıkıyor.
Bir örnek verecek olursak Coca Cola ve PepsiCo gazlı içecek sektörünün baş oyuncuları şeklinde sıralanıyor. Bu şirketler yatırım harcaması ve ar-ge giderleriyle ürünlerini ve markalarını o kadar çok geliştirdiler ki dünyada alternatif olarak gazlı içecek sektöründe birbirleriyle olan rekabeti ölçüsünde başka rakipleri bulunmuyor.
Aynı şekilde Microsoft, Google (Alphabet) gibi büyük şirketleri incelediğimizde de geliştirmiş oldukları teknolojiler ve inovatif hamleler sayesinde bu şirketlerin kendileriyle yarışabilecek rakipleri bile çok zor bulunuyor.
Diğer taraftan Dünyanın otomotiv devlerinden Ford Motor Co.’yi incelediğimizde Çin tarafından fiyat rekabeti baskısı ve Avrupalı firmalar tarafından ürün rekabetleri sürerken elektrikli batarya tarafında bile rekabet üstünlüğü sağlayamıyor.
Bazı şirketler piyasa ve marka değeriyle bir dev olmasına rağmen rekabet ettiği şirketlere karşı güçlü ve kesin sonuçlarla rekabet avantajı sağlayamıyor.
Fakat kendini rekabet avantajı ile donatmış şirketler ekonomik hendekleri sayesinde daha istikrarlı bir yol seyredebiliyor.
Ünlü milyarder yatırımcı Warren Buffett’ın da hisse seçerken bahsettiği ‘’ekonomik hendek’’ terimi bir işletmenin uzun vadeli kârlarını ve pazar payını korumak için rakiplerine karşı rekabet avantajlarını sürdürme becerisini ifade ediyor.
Biz de bu terimden yola çıkarak rakiplerine göre daha çok rekabet avantajı bulunan, marka değeriyle yurt içinde ve yurt dışında farklılaşmış BIST 100 şirketlerini piyasa değerine göre sıralayarak senin için inceledik.🔍
Not: Bu şirketler rakiplerine kıyasla marka değeri ve rekabet avantajıyla ön plana çıkmış, katma değerli üretimleriyle fark yaratabilmiş şirketlerdir.
Türk Hava Yolları (THYAO)
Dünyanın en çok ülkesine uçan havayolu aynı zamanda 2024 yılında 21 milyon kişinin anketine göre Avrupa’nın 9. kez en iyi Dünyanın ise en iyi 7. havayolu şirketi ünvanı bulunuyor.
Havayolu ile yolcu ve kargo taşımacılığı yapan THYAO 2012 yılından beri bileşik olarak her yıl 7,33% filo büyümesi ile filosunu ve yolcu sayısını 12 yılda 100%’ün üzerinde büyütmeyi başardı.
Kamu sermayeli olmasıyla beraber Türkiye Cumhuriyeti’nin en önemli markalarından biri haline gelen THYAO, devletimizin havayolu taşımacılığına verdiği önemle birlikte Dünyanın en güçlü markalarından birine sahip konumda yer alıyor.
Hem marka ismi hem de kamu sermayeli olmasıyla birlikte rakiplerine karşı önemli bir rekabet avantajı elde etmeyi başaran THYAO ayrıca 2033 hedefleri kapsamında filosunu 80%’in üzerinde daha büyütmeyi planlıyor.
Ayrıca şirket 2033 hedefleri kapsamında hem yolcu sayısını hem de taşınılan kargo sayısını 100%’ün üzerinde artırmayı planlayarak marka ismini kuvvetlendirmeyi amaçlıyor.
Ford Otosan (FROTO)
FROTO, rekabet odaklı otomotiv sektöründe yer almasına karşın daha çok ticari araç segmentiyle kendisine rekabet avantajı sağlıyor. Şirket, 9 yıldır üst üste Avrupa’nın lider ticari araç markası olmasının yanı sıra Türkiye otomotiv üretiminin neredeyse yarısını ticari araç üretimin ise 78%’ini tek başına gerçekleştiriyor.
Avrupa’nın ise ticari araç pazarının 14,6%’sını oluşturan FROTO, 746,500 olan kapasitesini 900 binin üzerine çıkartarak ve üretmekte olduğu araçların elektrikli versiyonlarını geliştirerek pazar payını artırmak istiyor.
Şirket ayrıca ticari araçlardaki rekabet üstünlüğünü artırmak için elektrikli tırlar üreterek artırmak istiyor. 2025 yılında üretmeyi planladıkları bu tırlarla beraber ticari araç pazarındaki büyümesini sürdürülebilir bir şekilde sağlamaya çalışıyor.
Şirket ayrıca son açıkladığı mali tablolarla birlikte Borsa İstanbul’da en yüksek ar-ge harcamasına sahip şirket ünvanını koruyor.
Tüpraş (TUPRS)
Türkiye’nin en büyük sanayi şirketi TUPRS, aynı zamanda yıllık 30 milyon ton ham petrol işleme kapasitesiyle Türkiye’de 1. Avrupa’da ise 7. konumda yer alıyor. Türkiye’nin toplam rafinaj kapasitesinin 75%’ini oluşturan TUPRS aynı zamanda petrol ürünlerinde 60%’ın üzerinde pazar payı bulunuyor.
Aynı zamanda Dünyanın en büyük 30 rafineri şirketi arasında yer alan TUPRS, Türkiye’deki motorin ihracatının 48%’ini, jet yakıtı ihracatının 78%’ini ve benzin ürünlerindeki ihracatın 98%’ini karşılıyor.
Türkiye’deki en büyük sanayi kuruluşu olan TUPRS, ürettiği ürünlerin ve ham petrol işleme kapasitesi bakımından yurt içinde açık ara rakipsiz konumda yer almaya devam ediyor.
Şirket, aynı zamanda iştiraki OPET ile gaz ve benzin dağıtımda yurt içinde 18,6% toplam pazar payıyla marka ismini güçlendirirken şirket 2035’2 kadar 5 milyar doların üzerinde yatırım yaparak Avrupa’daki konumunu güçlendirmek için yatırımlarını sürdürüyor.
Enka İnşaat (ENKAI)
ENKAI’nın mühendislik alanındaki uzmanlığı; geleneksel disiplinleri, mimari, inşaat, elektrik, mekanik ve yapı mühendisliğinin yanı sıra, basınçlı ekipman, borulama mühendisliği, ve enstrümantasyon ve kontrol (I&C) alanlarına yönelik proses ve mekanik tasarımları içerir.
Özellikle enerji santralleri tarafında uzmanlaşan ENKAI’nın projelerine baktığımızda; 6 tane 4.070 MW kurulu güce sahip Termik Elektrik Santrali, 16 tane 15.576 MW kurulu güce sahip, Doğal Gaz Kombine Çevrim Elektrik Santrali, 8 tane 4.157 MW kurulu güce sahip, Basit Çevrim Elektrik Santrali ile birlikte Türkiye’de, kurulu hidrolik tesis harici, enerji üretim tesislerinin 20%’den fazlası ENKA tarafından inşa edilmiştir.
Enerji üretim tesisi tarafında yurt içinde neredeyse rakipsiz diyebileceğimiz ENKAI, aynı zamanda direkt elektrik üretimi tarafında da Türkiye’nin en büyük özel elektrik üretici konumundadır. ENKAI, 32 milyar kwH ile Türkiye’nin elektrik ihtiyacının 10%’unu üretecek kapasiteye sahiptir.
Şirket, sadece enerji santralleri değil aynı zamanda petrokimya tesisleri, petrol rafinerileri, depolama tankları ile yurt içi haricinde uluslararası operasyonlarda da önemli bir role sahiptir.
Aynı zamanda şirket, Türkiye’de nadir rüzgar türbini inşaa eden şirketler konumunda da yer alıyor.
Aselsan Elektronik (ASELS)
Kara, Hava ve Deniz harp teknolojilerinin yanı sıra uzay, siber ve sivil teknolojilerinde Türkiye’nin en büyük şirketlerinden biri olan ASELS, aynı zamanda Defence News dergisinin ‘’Defence News Top 100’’ listesine göre Dünyanın en büyük 42. savunma şirketi olarak yer alıyor.
Kara ve silah sistemleri faaliyet alanında yer alan Leopard 1 tankları için geliştirilen VOLKAN atış kontrol sistemi ve FIRTINA obüsü için geliştirilen atış kontrol sistemlerinin yanı sıra tank sistemleri kapsamında; Türk Ana Muharebe Tankı ALTAY ve farklı tanklara yönelik modernizasyon çözümleri için sunulan atış kontrol sistemleri, elektrikli top ve kule takat sistemi, uzaktan komutalı silah sistemi, aktif koruma sistemleri, komuta kontrol muhabere bilgi sistemi, muharebe sahası tanıma tanıtma sistemi, haberleşme sistemleri, lazer uyarı sistemi, yakın mesafe gözetleme sistemi, sürücü görüş sistemi ve teleskopik görüntüleme sistemi ASELS tarafından sağlanmaktadır.
Şirketin yurt içinde rakipsiz olarak geliştirdiği harp ve siber teknolojiler Dünyanın savunma harcamalarının zirveye ulaştığı bu dönemde şirketin istikrarlı büyümesini korumaya devam ediyor.
Harp teknolojileri dışında enerji alanına da yatırım yapan şirket 4.X MW güce sahip rüzgar türbini platformu geliştirme faaliyetlerine de devam ediyor.
Coca Cola İçecek (CCOLA)
Gazli içecekler, meyve suyu, soğuk çay, enerji içeceği ve içme suyu gibi ürünlerin üretimi, şişelenmesi, dağıtımı ve satışı organizasyonlarını gerçekleştiren CCOLA, bu ürünleri Orta Asya ve Orta Doğu’da da üretim ve satışlarını gerçekleştirerek pazar payını her geçen yıl büyütmeye devam ediyor.
Şirket, özellikle gazlı içecek tarafında üretmiş olduğu cola ve fanta ürünleri sayesinde rekabet avantajını korurken şekerli ürünlerin daha fazla tüketildiği pazarlara açılarak büyümesini sürdürüyor.
Son olarak Bangladeş’teki CCL’nin iştiraki CCBB’yi satın alan CCOLA, toplam satış hacmini yaklaşık olarak yıllık bazda 40% büyütmeyi planlıyor.
Hem yurt içinde hem de uluslararası operasyonlarda CCOLA’nın Pepsi markası dışında gazlı içecekler kategorisinde önemli rakipleri bulunmuyor.
Şişecam Cam Sanayi (SISE)
SISE, Avrupa’nın en büyük düzcam, Dünyanın en büyük 2. cam ev eşyası, Dünyanın 5. en büyük cam ambalajı, camın hammaddesi soda külünde ABD’nin en büyük Dünyanın ise 3. en büyük üretici konumundadır.
Ayrıca otomotiv sektörünün en önde gelen cam üreticilerinden biri olan SISE, küresel olarak rekabet avantajını korumaktadır.
Cam elyaf pazarında ise Türkiye’deki ilk ve tek üreticidir.
Şirket ayrıca rekabet avantajını sürdürebilmek için şirket, Mersin/Tarsus’ta kum hazırlama tesisinin kapasitesini 490 bin tona çıkartmayı planlıyor. Kalker ve dolomit işleme tesisinde ise ek 165 bin tonluk kapasite artışı planlıyor. Mali tablolara etkisinin 2024 yılında başlaması planlanıyor. Tarsus’ta 26,6 milyon m2 enerji camı işleme hattı ve 288 bin ton buzlu cam fırını kapasiteli yatırımı bulunuyor. Yatırımın mali tablolara etkisinin 2025 yılında etki etmesi planlanıyor.
Şirket yine Tarsus’ta düzcam / TR-9 hat yatırımı ile Tarsus düzcam kapasitesinin 432 bin tona çıkmasını hedefliyor. Yatırımın 2025 yılında devreye alınması ve mali tablolara etki edilmesi planlanıyor Türkiye, İtalya ve Bulgaristan’da kaplamalı hat yatırımını 2025 yılında tamamlayarak 19,5 milyon m2 ilave kapasite artırmayı planlıyor. Macaristan’da cam ambalaj yatırımı yaparak kapasitesini 396 bin tona çıkartmayı planlıyor. 2026 yılında Mersin’deki tesisinde soda külü kapasitesini 175 bin tona çıkarmayı planlıyor. 2027 yılında Stockton’da kapasitesini 5 milyona çıkartmayı hedefliyor. Aynı zamanda Kırklareli’nde yaptığı düzcam yatırımı ile 2027 yılında 126 bin ek kapasite artışı planlıyor. Şirket 2028 yılında ABD’de Pacific ve Atlantic madenleri ortaklık payına göre 3 milyon tonluk soda külü yatırımı bulunuyor.
Astor Enerji (ASTOR)
ASTOR, Dünya’daki enerji pazarının hızlı büyümesiyle beraber yurt içinde ve ihracatta güç ve dağıtım transformatörleri ile OG anahtarlama ürünleriyle pazar liderliğini sürdürüyor. Marka ve şirket değerini artırmak için kapasite artışına giden ASTOR, 2024 yılında kendi ihracat oranını da 50% seviyesine çıkartmayı hedefliyor.
Artan enerji üretimi ile beraber Avrupa’daki transformatör talebinin de artmasıyla beraber Türkiye’nin lider üreticisi ASTOR hem uluslararası operasyonlarda hem de yurt içinde transformatör ve anahtarlama ürünlerini bir arada üreterek rakiplerine karşı rekabet üstünlüğü sağlıyor.
Şirket, ayrıca Türkiye Ulusal Enerji Planına göre yükselecek enerji üretimi ve yetersiz altyapı ihtiyaçlarının karşılanması, Ukrayna ve Irak’ta gerçekleşen sıcak gerilimler sonrasında elektrik altyapsının hasar görmesi ile o tarafa yönelik altyapı çalışmaları ile yatırımlarını ve marka ismini geliştirmeye çalışıyor.
Türk Traktör (TTRAK)
New Holland ve CASE IH markalarıyla ülke genelinde son 17 yıldır kesintisiz pazar lideri olan TTRAK, Türkiye’deki traktör ihracatının yaklaşık olarak 80%’ini tek başına sağlıyor. Ayrıca Türkiye’deki toplam traktör pazarının yaklaşık olarak 50%’sini tek başına sağlayan TTRAK’ın Türkiye’de kendisine eş bir rakibi de bulunmuyor.
Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti’nin çiftçiler için sağladığı traktör alımında kredi faizlerinin düşürülmesi uygulaması, şirketin yurt içindeki marka değerini arttırarak ihracat için küresel oyunculara göre rekabet avantajı barındırıyor.
Şirket, 2024 yılı beklentilerinde de Türkiye traktör pazarının 58-64 bin arası gerçekleşeceğini ve TTRAK’ın pazar payının 50%’den fazla olabileceğini tahmin ediyor.
İhracat olarak da 13,5-15 bin arasında ihracat hacmi hedefleyen şirket, marka ve şirket değerini artırmak için 2024 yılı boyunca 90-100 milyon dolar yatırım harcaması planlıyor.
Kocaer Çelik (KCAER)
Kocaer Çelik, portföyüne ilave ettiği katma değerli ürünler ile 12.000’in üzerinde ve 60’a yakın farklı kalitede kimyasal kompozisyon içeren çeşitli cins, ebat ve kalınlıklarda ürünleri ile üretiminin 75%’ten fazlasını 6 kıtada 140 ülkeye ihraç etmektedir.
Kocaer Çelik, yenilenebilir güneş enerjisi alt yapısı, enerji nakil hattı, yapısal çelik, ulaşım, madencilik, tünel, gemi inşa, tarım, makine imalat ve savunma sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren müşterilerine yüksek mukavemetli, özel kalitelerde, farklı ebatlarda, özel boy ve kesitlerde çelik profillerin üretimini yapmakta ve ihracat, yurt dışı ve yurt içi dağıtım kanalları vasıtasıyla satışlarını diğer demir-çelik üreticilerinden farklılaştırmayı başarıyor.
Son yıllarda yenilenebilir enerjiye olan talep patlamasına karşın güneş enerjisi sistemlerinin (GES) çeliklerini üreten KCAER katma değerli çelik üretimi ile hem yurt içinde hem de uluslararası operasyonlarda rekabet avantajı elde etmeye devam ediyor.
GES’lerin profillerinin alimünyumdan oluşması halinde çok hızlı bir şekilde yıpranma gösterebiliyor. Bu yüzden KCAER gibi GES’leri çelik profille yapan katma değerli çelik üreticileri diğer üreticilere karşı rekabet avantajı elde ediyor.
Türkiye ve Dünya’da bu tarz katma değerli profil çelik üreticilerinin sayısının az olması, olanlarında gümrük engellerine takılmasıyla KCAER diğer demir-çelik üreticilerine karşın avantajını sürdürüyor.
Ayrıca diğer demir-çelik sektöründe yer alan firmalara göre yüksek oranla kendi tükettiği enerjiyi karşılama oranı karbon vergisi tarafında avantaj sağlıyor.
Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.
Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak:,KAP, Şişecam,Tüpraş,Türk Traktör, Euronews, Aselsan, Sputnik, Astor Enerji, Türk Hava Yolları, Kocaer Steel, Ford Otosan, Coca Cola İçecek, Enka İnşaat, T.C Enerji Bakanlığı
