Facebook’un ilk çıktığı zamanları hatırlar mısın? Hepimizin mutlaka hesabının olduğu, afili sözler paylaştığımız zamanları? O günlerden bugüne, şirketin hem gelir modeli hem de büyüklüğü o kadar değişti ki, bazen dönüp bakınca neye dönüştüğünü tanıyamıyoruz bile!
Eski Facebook, yeni Meta’nın bir yurt odasından başlayan ve tüm dünyaya yayılan başarı hikayesi her ne kadar göz alıcı olsa da özellikle son bir senedir işler pek de Zuckerberg’ün istediği gibi gitmiyor.
Son birkaç aydır ABD ve Avrupa’nın yüksek enflasyonla mücadele kapsamında yüksek faiz ve düşük büyümeye yönelik söylemleriyle neredeyse tüm teknoloji hisselerinde çok büyük düşüşler yaşandığını gördük.
Büyük küçük demeden düşen Netflix (NFLX), Tesla (TSLA), Coinbase (COIN), Zoom (ZM) ve Adobe (ADBE) gibi teknoloji hisselerinin arasında olan Meta (FB), 2021 zirvesinden ($384,33) bu yana toplamda 41% değer kaybına uğradı. Bu da, şirketin piyasa değerinden yaklaşık 465 milyar dolar buhar oldu demektir.
- Rakamın büyüklüğünü daha rahat hayal edebilmemiz adına; 2021 itibarıyla Mısır ekonomisinin toplam büyüklüğü 396 milyar dolar ve Türkiye ekonomisi 796 milyar dolardır.
Peki Meta?
Birçok yatırımcı, “buy the dip” yaklaşımı ile düştükleri çukurdan bu teknoloji devlerini toplamaya başlarken, Meta için de durum farklı olmadı. Midaslıların büyük düşüşün yaşandığı hafta en çok yatırım yaptıkları 1 numaralı şirket olan Meta’ya dair akıllardaki en önemli sorulardan biri de “Meta şirketinin geleceği ne olacak?”.
1. Yükseliş: Yurt Odasından Tüm Dünyaya
Dünya nüfusunun neredeyse 3’te birinin aylık aktif olarak kullandığı Facebook, dünyanın en büyük sosyal medya platformu olma rekorunu hâlâ elinde tutuyor. 1 milyar aktif kullanıcı seviyesini aşan ilk sosyal medya platformu olan Facebook, aynı zamanda 2021 itibarıyla ABD’de iPhone’lara en çok indirilen sosyal medya platformu olma ünvanına da sahip.
Şirketin gelirlerini ise ağırlıklı olarak dijital reklamlar oluşturuyor. Küresel çapta pazarlamacıların 94%’ünün pazarlama ve reklam aktivitelerinde Facebook’u kullanması, şirketi dijital reklamcılık alanında da dünya lideri haline getiriyor.
Tüm dünya genelindeki dijital reklam sektörünün toplam gelirindeki şirket paylarına baktığımız zaman oldukça ilgi çekici bir manzara ile karşılaşıyoruz. Artık neredeyse internet ile özdeşleşecek bir marka değerine ulaşan Google (GOOGL)’ın pazar gelirlerindeki payı 2016’dan bu yana düşerken, Facebook’un 2016’dan bu yana rakiplerine kıyasla daha yüksek bir ivme ile pazardaki hakimiyetini artırdığını görüyoruz. 2022 ve 2023 öngörüleri de bu ivmenin devam edeceğini gösteriyor.
- 2021 itibarıyla şirket, Google’ın ana şirketi Alphabet’in hemen ardından 870,5 milyar dolar ile dünyanın en değerli 6. şirketi olma sıralamasını da elinde tutuyor.
Sahip olduğu toplam şirket sayısı 92 adet olan Facebook’un en bilindik 3 şirketi ise Instagram, Whatsapp ve Oculus VR. Oculus VR her ne kadar video oyunu sektöründe bir bilinirliğe sahip olsa da, VR teknolojileri henüz emeklemekte olan bir sektör olduğu için, Oculus VR’ın şirketin gelirleri içerisindeki payı çok küçük.
Şirketin ağır topları ise sırasıyla, ebeveyn platform Facebook ve yan uygulaması olan Messenger, 2012’de satın aldığı Instagram ve 2014’de satın aldığı WhatsApp. Şirket tüm bu satın almaları ile birlikte, sosyal medya ve mesajlaşma pazarında neredeyse bir dev olmuş durumda. 2021 itibarıyla en çok aylık aktif kullanıcı sayısına sahip 5 sosyal medya uygulamasına baktığımızda, bunlardan tam 4’ünün de Meta’nın olduğunu görüyoruz!
Peki, tüm bu hakimiyet bir avantaj mı? Yoksa dezavantaj mı?
2. Düşüş: Günlük aktif kullanıcı sayısı (DAU)
Meta’nın en son açıkladığı bilançosunda yatırımcıları korkutan 2 temel nokta vardı. Birincisi, şirketin tarihinde ilk defa günlük aktif kullanıcı sayısında (DAU) düşüş yaşaması oldu. Meta, Facebook olarak kuruluşundan bu yana aralıksız bir şekilde DAU’yu büyütürken, açıklanan son çeyrek bilançosu ile ilk defa bu konuda başarısız olmuş oldu.
❗️ Bu bir sorun mu? Evet, bu kesinlikle büyük bir sorun. Çünkü iş modeli reklam gelirlerine dayalı şirketler, bu reklamları gösterebilecekleri oldukça çeşitli kullanıcı tabanına ihtiyaç duyarlar. Yani bir nevi, giderek büyüyen bir kullanıcı tabanının varlığına “bağımlıdırlar”.
Daha düşük DAU, daha düşük tüketici anlamına gelir ve bu da daha düşük reklam geliri demektir. Meta’nın hemen yukarıdaki grafikte gelir dağılımına baktığımızda ise, gelirlerinin %98’ini reklam gelirlerinden sağladığını düşünürsek, durumun ciddiyetini çok net görebiliriz.
Bir diğer korkutucu nokta ise, şirket Apple cephesinden gelen gizlilik politikasındaki değişiklikler ile savaşırken, Google’ın da aynı değişiklikleri Android cihazlarına getireceğini duyurması oldu. Neredeyse tamamen dijital reklam gelirleriyle yaşayan bir şirket için bu değişiklikler, yatırımcıların gözünde oldukça “karamsar bir gelecek” hayali kurdu.
Peki, gerçekten durum borsaların verdiği tepkiyi haklı çıkaracak kadar kötü mü? Meta, sadece bir ay içerisinde piyasa değerinin 40%’ını kaybetmeyi hak ediyor mu?
Önce DAU’dan başlayalım…
3. Meta: Zuckerberg’in Son Hamlesi
Meta’nın en önemli kaynaklarından birisi DAU olduğuna göre, şirketin geleceğini kontrol altına almak için öncelikle DAU’yu büyütmesi gerektiğini düşünmek, çokta yanlış olmaz.
DAU’yu organik olarak büyütmesinin cevabı belki de geçtiğimiz sene şirketin aldığı Facebook’tan Meta’ya dönüşüm kararında yatıyor.
Facebook neden isim değiştirdi? M. Zuckerberg bundan dört ay önce şirketin yeni isminin “Meta” olacağını duyurduğunda, belki de çoktan hem sektörün hem de DAU metriklerinin büyüme evresinden durağanlaşma evresine geçtiğini görmüştü.
🪐 Süslü Kelime: “Metaverse”
Bu durgunluğu yok etmenin bir yolu olarak yeni bir sosyal medya deneyimi başlatmayı görmüş olacak ki, 2 boyutlu sosyal medya deneyimini 3 boyutlu bir dünyaya taşıyacak “Meta” doğrultusunda markalaşmayı uygun gördü.
Daha yeni bir sosyal medya deneyimi, sayısız sosyal medya uygulamalarıyla dolu mevcut dünyada gerçekten farklı olabilmek için daha yeni bir donanım biçimi gerektirecektir. “Meta” ise bu gerçeğin farkına çok uzun zaman önce varmıştı.
Oculus’u satın almaları ve Meta olarak yeniden markalaşmaları, şirketin AR ve VR konusunda ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Ancak gerçek şu ki akıllı telefonlar veya akıllı saatler gibi cihazların aksine henüz AR/VR cihazlarının geniş kitlelerce kullanımını destekleyecek bir pazar bulunmuyor.
Zaten, bu cihazlar neredeyse 10 senedir piyasada olmalarına rağmen günlük hayatta kullanmamızı gerektirecek ve tamamen işlevsel, geniş kitlelere hitap edecek bir pazara ve kullanım alanına “henüz” sahip değiller.
📈 Kilit Kelime: “Henüz”
Statista verilerine göre 2021 itibarıyla AR/VR pazarının toplam büyüklüğü henüz sadece 30,7 milyar dolar olmasına rağmen, bundan sadece 2 yıl sonra 2024’e kadar tam 10 kat büyüyerek 300 milyar dolar civarına ulaşması bekleniyor.
Zaman aralığını biraz daha genişletip, bundan 8 yıl sonrasına çevirdiğimizde ise 27 trilyon dolarlık mega bir sektör hayal ediliyor! Bu ise tam 113% gibi muazzam bir yıllık bileşik büyüme oranına (CAGR) eşit oluyor. Bu da neredeyse tüm Çin ekonomisinin 2 katına eşit… Kaynak
Tabii öte yandan, 27 trilyon dolarlık pazar bir yana, 300 milyar dolarlık bir pazar oluşmadıkça gerçekten farklı bir sosyal medya deneyimini üretmek de pek mümkün olmayacak gibi gözüküyor. Bize şu anda güncel sosyal medya deneyimini donanım noktasında akıllı telefonlar ve platform noktasında Instagram/TikTok/Twitter zaten sağlıyor. Bu platformların sunduğu her türlü sosyal medya deneyimi de zaten senelerdir tüketiliyor. Yeni bir sosyal medya deneyimi ise ya yeni bir donanım ile yada yeni bir platform ile mümkün olabilir.
- Evet, TikTok’taki içerik kalitesinin ne kadar kötü olduğu malûm. Öte yandan TikTok’un getirdiği (tam ekran, kısa video) içerik formatı tam anlamıyla bir devrim niteliğinde ve hali hazırda milyonlarca kullanıcıyı platformuna bağlamaya devam ediyor.
- Zaten Instagram ve Youtube da bu formatı kopyalayarak hızla platformlarına entegre ettiler.
İkincisi, Facebook kullanıcılarının yaş ortalaması gittikçe büyüyor. Platformun yeni nesille bağ kurma yeteneği her gün yavaşlarken, TikTok ve Snapchat Z kuşağını kendi platformlarına katmaya hızla devam ediyor.
- Sosyal medya platformları her zaman oturacak yer bulabildiğimiz bir kafe gibidir. Her genç, şehirdeki en havalı kafe hangisiyse oraya gitmek ister. Kimse en havalı “ikinci” veya “üçüncü” kafeye gitmek istemez.
- Gerçek şu ki, Facebook, uzun bir süredir internetteki en az havalı kafe olarak görülüyor.
Facebook gençler tarafından neredeyse hiç kullanılmazken, şirketin başarılı markası Instagram ise hala yüksek kullanıcı rakamlarına sahip. Öte yandan Instagram’ın işi çok da kolay değil. Adeta yeniden dirilen Snapchat ve en önemlisi de TikTok ile oldukça zorlu bir rekabet içerisinde.
Uzun lafın kısası: Sosyal medya platformları arasında rekabet günümüzde hiç olmadığı kadar yükselmiş durumda. Facebook, geleceğin tüketicisi şimdinin çocukları olan Z kuşağı ile bağ kuramazken, Instagram’ın gelecekte şu an sahip olduğu konumu Snap ve TikTok’un gücü karşısında koruyup, koruyamayacağı ise meçhul.
Şirketin diğer büyük markalarından biri olan Whatsapp ise büyük bir kullanıcı kitlesine sahip olmasına rağmen, henüz Meta bu alana “paraya dönüştürebilecek” bir iş modeli kurabilmiş değil. Whatsapp, Meta’nın reklam gelirlerinin sadece 6,4%’ünden sorumlu.
4. Etki ve Tepki: İOS 14.5 ve Meta’nın Geliri
Apple’ın iOS 14.5 güncellemesi ilk çıktığında, sıradan bir güncelleme gibi duruyordu. Ancak, kullanıcılara telefonlarındaki uygulamalar tarafından izlenmek isteyip istemedikleri sorulduğunda, güncellemenin gerçek amacı ortaya çıkmış oldu.
Beklendiği gibi, güncellemenin çıktığı ilk birkaç ay içerisinde Amerika’daki tüm iPhone kullanıcılarının yaklaşık 96%’sı “izlenmek istemedikleri” yönünde gizlilik ayarlarını güncellediler.
Zaten, kim üçüncü bir parti kuruluş tarafından sürekli izlenmek ister ki?
- Apple’ın yeni gizlilik politikası şirketin güncel durumundan çok, geleceğine yönelik bir tehdit olarak görülüyor.
Bu durum her ne kadar temel bir insan hakkı olan gizlilik açısından iyi olsa da Meta için pek de iyi olmadı. Neden? Bu güncellemeden önce iPhone’lara yüklenen her uygulama, kullanıcıların verilerini toplayabiliyor ve bu verileri Facebook ile paylaşabiliyordu. Facebook ise bu veriler sayesinde kendi platformlarındaki kullanıcılarının ilgi alanlarına ve arayışlarına yönelik tutarlı reklamlar çıkartabiliyordu.
- Nasıl? Diyelim ki, farklı bir e-ticaret uygulamasında yeni model bir iPhone’a baktınız. Bu veri uygulamadan çıkıp, Facebook’a ulaşıyor ve bir sonraki Facebook ziyaretinizde size iPhone reklamı olarak geri dönüyordu.
Bu şekilde Facebook reklam veren kurumsal müşterilerine yönelik daha nokta atışı bir pazarlama ve satış tecrübesi sunabiliyordu. Üçüncü parti uygulamalar tarafından sağlanan veriler olmadan ise Facebook’un reklam yeteneklerinin son derece sınırlı olacağı varsayılıyor. Böylece şirketin dijital reklam sektöründeki baskın gücünün sona ereceği korkusu başladı.
👉 Fakat bunların hepsi geçen senenin konusuydu… Peki, yeni ne oldu?
Apple’ın gizlilik politikasının ardından Alphabet (GOOGL) de sahneye çıkarak, aynı politikayı Android telefonları için uygulayacağını belirtti. İşin can alıcı noktası ise Android telefonlarının pazar payının 69,7% ile iOS’un 2 katından daha fazla olması.
Peki, hem iOS hem de Android telefonlarının uygulamaların veri takiplerini engellemesi, Meta’yı gerçekten negatif olarak etkiliyor mu?
Bunu anlamanın yollarından biri, iOS 14.5’den sonra Meta’nın reklam gelirlerindeki değişime bakmak:
- 26 Nisan 2021’de iOS 14.5 güncellemesi yayınlandı. Güncellemenin tüm telefonlara indirilmesi için 5 aylık bir etki süresi tanıyalım. Yani; mayıs, haziran, temmuz, ağustos ve eylül ayları iOS 14.5 ile geçtikten sonra, şirketin ekim, kasım ve aralık aylarındaki gelirini gösteren 4. çeyrek bilançosuna bir göz atalım.
- 2021’in 4. çeyreğinde Meta’nın toplam geliri 33,67 milyar dolarla yıllık bazda yaklaşık 20% yükselirken, 2. çeyreğe oranla 15,7% ve 3. çeyreğe göre de 16% büyüdü! Hatta çeyreklik bazda gelirlerinin büyüme hızı 2021’in en yüksek seviyesine ulaştı.
- Peki kârı? Şirketin 4. çeyrek faaliyet kârı 12,5 milyar dolar ile bir önceki çeyreğine oranla 20,19% yükseldi. Hisse başına kârı ise 3,72 dolar ile bir önceki çeyreğe oranla 13,85% yükseldi.
💰 Büyük resimde şirketin gelirleri nasıl?
2009 yılından bu yana şirket dur durak bilmeden kazandığı parayı artırmaya devam etti. 2021 yılında ise toplamda 114,9 milyar dolar değerinde en büyük sıçramalarından birini gerçekleştirdi. Yıllık bazda bu, tam 37%’lik bir gelir büyümesine denk düşüyor.
- İlginç olan nokta ise şu: Tüm bu gizlilik ve veri konularının olmadığı 2020 yılında, Meta’nın gelirleri yıllık bazda sadece 21% yükselmişti.
Yani kısaca, Apple’ın gizlilik politikasının çıktığı sene Meta, finansal açıdan çok daha güzel bir yıl geçirdi diyebiliriz.
Tabii Apple bir yana, hâlâ Android tehlikesi var diye düşünebiliriz. Peki, Android güncellemesi ne zaman yayınlanacak?
Apple’ın aksine, Android cihazlar en az 2 yıl daha kullanıcı verilerinin toplanmasına izin verecek. En az 2024 yılına kadar Meta için işler değişmeden devam edecek.
5. Zamanda Yolculuk: Mega Şirketler, Mega Çöküşler
Raporumuzun en başında, 3 Şubat 2022’de Meta’nın piyasa değerinin 232 milyar dolarlık çöküşle rekor kırdığını belirtmiştik.
Peki, Meta bu çöküşle kimin rekorunu kırdı acaba?
Apple! Evet, daha birkaç ay önce 3 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşan, dünyanın en büyük şirketi olan Apple’ın.
Takvimler 24 Ocak 2013’ü gösterirken, Apple henüz yeni 2012’ye ait 4. çeyrek bilançosunu açıklamış ve piyasalar şirketin performansına dair hayal kırıklığına uğrarken, gelecek büyümesine dair de umutlarını yitirmişlerdi.
Bunun sonucunda Apple sadece bir gün içerisinde 12,3% değer kaybetmişti. Şirket hisseleri 2012 Eylül’de başladığı 8 aylık düşüş trendine, 2013 nisan ayında son verdiğinde 25,08 dolar seviyesinden 44,5% düşerek, 13,92 dolar seviyesine kadar gerilemişti. (Bir alttaki grafik)
Apple’ın bu devasa değer kaybından önceki beş aylık süreçte, hisseleri zaten düzenli olarak düşüş yaşıyordu. Neredeyse tüm analistler ve yatırımcılar şirketten umudunu kesmiş, herkes hisseleri elinden çıkarmaya çalışıyordu.
24 Ocak günü ise şirket hisselerinin en büyük darbeyi yediği gün oldu.
Diğer yandan birkaç adım geriye gidip daha büyük bir grafiğe bakarsak, tüm bu analistlerin, finans uzmanlarının ve portföy yöneticilerinin ne kadar yanıldığını görebiliriz:
O büyük çöküş gününden bugüne Apple hisseleri tam 12 katına çıktı! (Bir üstteki grafik)
📌 Kıssadan Hisse: Her zaman detaylı bir şekilde kendi araştırmanızı yapın. Kalabalığın gittiği yön, her zaman doğru yön olmayabilir. Her “finans uzmanının” dediğini sorgusuz kabul etmeyin ve -tekrar- her zaman kendi araştırmanızı yapın.
Unutmadan: Geçmiş performanslar, gelecek performanslar için bir garanti oluşturmaz.
📁 Bu Yazıyı Hazırlarken Okuduğumuz Kaynaklar
Most popular social networks worldwide as of July 2021, ranked by number of active users
Most popular global mobile messenger apps as of July 2021, based on number of monthly active users
Cumulative number of monthly Facebook product users as of 2nd quarter 2021
Facebook’s average revenue per user (ARPU) from 2012 to 2020
Facebook’s annual revenue from 2009 to 2020
Net Ad Revenue Share Worldwide, by Company, 2016-2023
Amazon Surpasses 10% of U.S. Digital Ad Market Share
Facebook Financials Annual Report
Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.
Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
