Günümüzde Amerikan borsalarında kaydedilen rekor seviyeler, belirli birkaç dev şirketin sağladığı muazzam piyasa değeriyle yakından ilişkili. Bu dev şirketlerin özellikle teknoloji sektöründen gelen büyüme ve yenilik konusundaki başarıları, endeksleri zirvelere taşımaya devam ediyor. 

Ancak, bu rallinin S&P 500’de dengesizliğe ve aşırı yoğunlaşmaya neden olduğu söylenebilir. Bu durum ise piyasada yer alan diğer şirketlerin de endeksteki yükselişin gölgesinde kaldığını düşündürüyor.

Peki, piyasa yoğunlaşması ne anlama geliyor? Yapay zekâ rallisi, tıpkı 2000’lerde yaşanan teknoloji balonunun bir tekrarı olabilir mi? 

Şaşırtıcı bir şekilde; endekslerde yoğunlaşmanın zirveleri gördüğü dönemleri takip eden yılın devamında, yükselişin gerisinde kalan hisselerin de ralliye katıldığı gözlemleniyor.

Birlikte S&P 500 endeksindeki aşırı yoğunlaşmanın etkilerini inceleyelim.

Piyasa Yoğunlaşması Nedir?

Bu yıl yatırımcıların dikkatini çeken Muhteşem 7’li hisseleri öncülüğünde, ABD’nin en büyük hisselerindeki piyasa değeri yoğunlaşması, onlarca yıldır görülmemiş bir seviyeye ulaşarak rekor kırdı. Goldman Sachs analistlerinin belirttiğine göre S&P 500’ün piyasa değerine göre en büyük on şirketi, güncelde endeksin piyasa değerinin üçte birini (33%) oluşturuyor. 

Önceki rekor seviyenin ise 2000 yılında yaşanan teknoloji balonu olduğu belirtilebilir. Teknoloji balonu sırasında endeksteki en değerli 10 şirketin payı 27% seviyesindeydi. 

Piyasada bunun bir risk taşıyıp taşımadığı tartışılırken Goldman Sachs analistleri, yüksek yoğunlaşmanın yaşandığı dönemlerin ardından piyasanın genellikle toparlandığını raporladı.

Mevcuttaki yoğunlaşmanın ABD endekslerinde ralliye neden olduğu inkar edilemez bir gerçek. Son beş yılda S&P 500, yıllık bazda ortalama 16% toplam getiri sağlarken, 10 büyük hisse senedi bu getirinin üçte birinden fazlasını oluşturdu. Diğer yandan, günümüzde öne çıkan hisseler, teknoloji balonu zamanındaki en büyük hisselerin aksine, daha düşük değerlemeyle işlem görüyor.

Piyasa Yoğunlaşması Her Zaman Olumlu mu?

Goldman Sachs analistleri, yatırımcıların genellikle yüksek yoğunlaşmanın aşağı yönlü bir risk işareti olarak düşündüklerini, ancak geçmişte izlenen yoğunlaşma dönemlerinin ardından S&P 500’ün 12 ay içinde daha sık ralli yaptığının gözlemlendiğini belirtiyor.

Endeksin geçmişteki performansı incelendiğinde piyasanın yüksek yoğunlaşmaya ulaştığı 7 dönemin olduğu takip ediliyor. Bu dönemlerin çoğunda, endekste zirve yoğunlaşmaya ulaşılsa bile hisseler ralliye devam ettiği belirtiliyor. 

Bu durumun en son örnekleri 2009 ve 2020’de izlenirken endeksteki rallilerin makroekonomik görünümdeki iyileşmelerle de desteklendiği söylenebilir. 1932’de izlenen yüksek yoğunlaşma, büyük bir ekonomik durgunluğun sonuna gelindiğine işaret ederek S&P 500’ün sonraki aylarda keskin bir şekilde yükselmesini sağladı.

Endeksteki güncel görünümün 1973 ve 2000’deki yoğunlaşmalarla benzerlikleri olduğu ifade edilebilir. İşgücü piyasasının sıkı kaldığı bu dönemlerde endeksteki yoğunlaşma da güçlü hisse getirileriyle birlikte artmış. Analistlerin raporladığına göre 1973 ve 2000 yıllarında endekste yaşanan yüksek yoğunlaşma, boğa piyasasının sonuna gelindiğini işaret etti ve ülke ekonomisi yüksek yoğunlaşmayı takip eden yıl içinde resesyona girdi.

Öte yandan 1964’te yaşanan durumda ise endeksteki yoğunlaşma azalırken bile boğa piyasasının devam ederek endeksi daha yüksek seviyelere çıkarabileceğini gösteriyor. Piyasa yoğunlaşması o yıl zirve yaptıktan sonra, hem hisse fiyatlarının hem de ABD ekonomisinin uzun bir süre sağlıklı kaldığı takip ediliyor.

ABD Hisseleri Aşırı mı Değerlendi?

Endekste işlem gören en büyük 10 hissenin değerlemeleri önceki zirvelerin oldukça altında kalmaya devam ediyor. Günümüzde S&P 500’de işlem gören piyasa değerine göre en büyük 10 hissenin ileri F/K oranının ortalama 25 olduğu izleniyor. Bu oran 2000, 2020 ve 2023’te izlenen zirve değerlemelerin çok altında.

Değerlemelere bakıldığında S&P 500’ün en büyük hisselerinin endeksin geri kalanına göre yaptığı primin de geçmişteki yüksek yoğunlaşmanın yaşandığı dönemlere göre daha düşük olduğu belirtilebilir. Günümüzde değerleme primi 35% civarında olurken bu oran 2023’te 80% ve 2000’de 100% seviyesinde bulunuyordu.

Yüksek Yoğunlaşma Dönemlerinde Momentum

Piyasa yoğunlaşması dönemlerindeki ortak nokta momentumun etkisi olarak öne çıkıyor. Momentum, trend gösteren hisselerin aynı yönde hareket etmeye devam etme eğilimini ifade eder. Geçmiş yoğunlaşma dönemleri incelendiğinde momentumun arttığı dikkat çekiyor. Diğer yandan piyasa yoğunlaşmasının zirveye ulaşıp geri çekilmesiyle de momentumun azaldığı izleniyor.

Günümüzde de momentumun nispeten yüksek olduğu söylenebilir. S&P 500, yılın başından bu yana 10% son 12 ayda ise 31% getiri sağladı. Bu getiri oranlarının geçmiş yoğunlaşma dönemlerinden öncesi ile kıyaslandığında momentum rallisinin zayıf olduğu söylenebilir. İki yıllık geriye dönük momentum rallisi de diğer dönemlerin öncesindeki rallilerin gerisinde kalıyor.

Tarihsel olarak incelendiğinde yatırımcılar piyasanın durgun olduğu zamanlarda düşük momentumlu hisselere yatırım yaparak iyi sonuçlar elde etmiş. 

Buradaki mantığın piyasalar satış bölgesine geçtiğinde yatırımcıların savunmasız görülen hisselerden kaçıp, güvenli liman olarak algılanan hisselere talep göstermesi olduğu söylenebilir. Görünüm iyileştiğinde ve piyasa toparlandığında, yatırımcılar bu güvenli limanlardan çıkıp geride kalan hisselere geri dönme eğiliminde.

Hisselerin piyasa ile korelasyonunun inceleyen beta katsayısına ilişkin detaylı bir okuma için “Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi” başlıklı içeriğe göz atabilirsin.

İleri F/K Oranına Göre Endeksin Gerisinde Kalmış Hisseler

Güncelde S&P 500’ün ileri F/K oranı 17,1 seviyesinde bulunuyor. İleri F/K oranı endeksin gerisinde kalmış hisseleri piyasa değerine göre sıraladık.

• JPMorgan Chase (JPM) ➡️ 13,0
• UnitedHealth Group (UNH) ➡️ 15,7
• Exxon Mobil (XOM) ➡️ 12,8
• Johnson & Johnson (JNJ) ➡️ 14,1
• Merck & Co. (MRK) ➡️ 12,9
• AbbVie (ABBV) ➡️ 14,7
• Bank of America (BAC) ➡️ 11,6
• Chevron (CVX) ➡️ 11,3
• Shell (SHEL) ➡️ 7,8
• Novartis (NVS) ➡️ 12,1
• AstraZeneca (AZN) ➡️ 15,1
• Cisco Systems (CSCO) ➡️ 14,1
• Wells Fargo (WFC) ➡️ 11,5
• T-Mobile US (TMUS) ➡️ 14,6
• Qualcomm (QCOM) ➡️ 16,8

Sonuç olarak, piyasa yoğunlaşması, bazı yatırımcılar için endişe verici olabilir, ancak geçmişte bu tür dönemler genellikle olumlu sonuçlar doğurmuştur. Yatırımcılar, piyasanın mevcut durumunu bir fırsat olarak görebilir ve dikkatli bir şekilde hareket ederek bu durumdan yararlanabilir.

Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.
Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı

Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Goldman Sachs, JPMorgan, StockRover