2024 yılı, acısıyla tatlısıyla sona eriyor.
Geriye dönüp baktığımızda ise “Ne çok şey yaşamışız gerçekten!” dedirten bir yıl olarak aklımıza kazınıyor 2024 yılı.
Borsa İstanbul’da volatilitenin yüksek olduğu, halka arzların gözden düştüğü, yatırımcıların fonlara daha çok ilgi gösterdiği ve bazı yatırımcılar için ise risksiz fırsatların değerlendirildiği bir yıl oldu.
ABD borsalarında faiz oranlarındaki değişimler, teknoloji hisselerindeki yükselişler, yapay zekâ devrimleri, jeopolitik gerilimler ve seçimler yatırımcıları hem heyecanlandırdı hem de düşündürdü. Trump’ın ABD başkanı seçilmesiyle ABD hisselerinde kısa bir Trump Rallisi takip edilirken kripto yatırımcıları ise yıllardır bekledikleri ralliye kavuştu. Trump’ın “Buy Bitcoin” dediği anların gerçek bir ders niteliğinde olduğunu kim bilebilirdi ki?
2024 başında SEC’nin Bitcoin ETF’lerine onay vermesinin ardından kripto varlıklarda kurumsal kabulun etkisiyle yükseliş takip edilirken, yıl sonuna yaklaşırken “ABD’yi gezegenin kripto başkenti ve dünyanın Bitcoin süper gücü yapacağım.” diyen Donald Trump’ın yeniden ABD başkanı seçilmesiyle ralli kuvvetlendi. Öyle ki Bitcoin, 106 bin dolar seviyesini aşarak yeni bir rekora imza attı.
Bu yıl, yalnızca kazanç fırsatları değil, aynı zamanda önemli dersler de sundu. Peki, bu dersler nelerdi ve 2025’e adım atarken hangi stratejilerle daha güçlü bir portföy oluşturabiliriz?
Hazırsan, 2024’ten öğrenilen en önemli 5 yatırım dersine birlikte göz atalım. 👀
Ders 1: “Her planın en önemli kısmı, planın planlandığı gibi gitmeyeceğini planlamaktır.”
2024’te piyasalarda volatilite oldukça yüksekti. Öyle ki, Stratejist Selçuk Gönençler, “2024’ü tek kelime ile nasıl özetlerdin?” sorusuna “Testere!” şeklinde cevap veriyor.
Borsa İstanbul’da ekonomi yönetiminin yeniden ortodoks politikalara geçmesiyle birlikte başta bankacılık hisseleri olmak üzere holding, sigorta ve telekomünikasyon sektörlerinin ön plana çıktığını izledik.
Endeksin yılbaşındaki hikâyesi, faiz artırım sürecine girilmesi ve uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin notunu artırmasıyla para politikasında güvenli duruşu temsil ederken yabancı yatırımcıların borsaya giriş yapabileceğine yönelik beklentiler, BIST 100 endeksinin yılın ilk yarısında dünyanın en fazla getiri sağlayan endekslerinden biri konumunda olmasını sağladı.
Fakat parasal sıkılaşmanın gittikçe daha çok hissedilmesiyle yılın ikinci yarısında endekste yüksek volatilite takip edilirken yatırımcılar hisse senetlerini satarak birikimlerini para piyasası fonları gibi risksiz enstrümanlarda değerlendirdi. BIST 100 endeksi bu yıl yalnız 26% yükselirken para piyasası fonları ortalama 59% getiri sağlamayı başardı.
Ekonomist Emrah Lafçı ise 2024 yılını “TCMB’nin yumruğunu masaya koyduğu bir yıl” olarak tanımlıyor. Emrah Lafçı’ya göre 2024’ten çıkarılacak en önemli ders: “Piyasa hareketini anlamak için ilk bakılması gereken yer reel faiz seviyesidir.”
ABD borsalarında ise teknoloji hisselerinde yapay zekâ rüzgarları eserken enerji sektörü iniş çıkışlar yaşadı. Örneğin, Nvidia gibi yapay zekâ öncüsü hisseler bu yıl da yükselişini sürdürürken Palantir gibi yapay zekâyı faaliyetlerine entegre eden ve devlet ile işbirliği yapan hisseler, Quantum Computing gibi kuantum bilişim hisseleri ve Vistra Energy gibi nükleer enerji hisselerinde de belirgin yükselişler takip edildi. Buna karşılık, yıl sonunda faiz indirimlerine başlanmasına rağmen yüksek oranlardan etkilenen küçük sermayeli büyüme hisseleri ise zaman zaman zayıflık gösterdi.
Bu da bizlere, piyasalarda her zaman dalgalanmaya neden olabilecek risklerin mevcut olduğunu, ancak doğru portföy dağılımı ve stratejik sektör seçimleri ile bu dalgalanmalardan zaferle çıkabileceğimiz konusunda bir ders verdi.
Ders 2: “Tahminlere Fazla Güvenme, Ama Tahminsiz de Kalma.”
2024 yılı, enflasyonla mücadele, merkez bankalarının faiz kararları ve ekonomik büyüme tahminleriyle dolu bir yıl oldu. Ancak bu tahminlerin birçoğu yıl içinde değişiklik gösterdi.
Özellikle Fed ve Avrupa Merkez Bankası’nın faiz kararlarına ilişkin beklentiler sürekli güncellendi ve yatırımcıların planlarını yeniden gözden geçirmelerine neden oldu.
Örneğin, yılın başında hem Fed tarafından hem de TCMB tarafından faiz oranlarının hızla düşeceği düşünülürken yılın ortalarına doğru enflasyonun inatçı seyri nedeniyle daha temkinli adımlar atıldı. Bu da yalnızca ekonomik verilerle hareket etmenin riskli olabileceğini gösterdi.
TCMB 2024’e girerken yıl sonu enflasyonu 36% olarak tahmin ediyordu. Merkez Bankası, ilerleyen toplantılarda bu beklentisini 38%’e revize etse de yılı 45% enflasyon seviyesinde tamamlamaya hazırlanıyoruz. Buna paralel şekilde ekonomistler de TCMB’nin 2024 ortasında faiz indirimlerine başlayacağını ve politika faizinin 35%’li seviyelere çekilebileceğine ilişkin öngörü raporları yayınlıyordu.
Aynı şekilde Fed’in de faiz indirimleri beklenen zamanda gerçekleşse de enflasyon tarafında beklenen soğumanın gerçekleşmemesi ve Fed’in 2025’te 4 sefer olan faiz indirim beklentisini 2 sefere indirmesi de beklentilerin her zaman gerçekleşemeyeceğine bir örnek.
Yani, ekonomik tahminler yol gösterici olabilir, ancak kesin kararlar almak için yeterli değil. Hatırlarsan, geçen yılın sonuna yaklaşırken Wall Street’in önde gelen kurumları 2024 yıl sonu endeks hedeflerini paylaşmış ve S&P 500’de sınırlı yükseliş öngörmüşlerdi. 👇
Şimdi ise yıl boyunca tam 57 kez rekor kırmış bir S&P 500 ile karşı karşıyayız. Öyle ki, endeks yılı 5.900 seviyesinin üstünde tamamlamaya hazırlanıyor. Yıl boyunca Muhteşem 7’li öncülüğündeki ralli genele yayılırken analistler, 2024’ün başlarında teknoloji hisselerine ek olarak Japonya, Hindistan, Meksika ve ABD sağlık hisseleri konusunda da iyimserdi.
Teknoloji hisseleri beklentileri karşılarken, Hindistan ve Japonya yılın ilk yarısında iyi performans gösterdi ancak ikinci yarıda momentum kaybetti. ABD sağlık sektörü ise yıl boyunca sadece 2% artış göstererek en kötü performans sergileyen sektör oldu. Bu da beklentilerin her zaman gerçekleşmediğini, ancak yükseliş trendlerinin daha sürdürülebilir olduğunu ve dolayısıyla gelecek vaadiyle öne çıkan sektörler ile çeşitlendirilmiş bir portföyün ne kadar önemli olduğunu bizlere gösteriyor.
2025 beklentilerine baktığımızda Wall Street beklentilerinin muhafazakâr olduğu belirtilebilir. Piyasalarda yeni Başkan Trump’ın volatiliteye neden olması beklenirken ABD’deki yüksek borç stokunun enflasyona neden olması, Fed’in faiz indirimlerine ara vermesi ve Trump ile Fed Başkanı Powell arasında yaşanabilecek olası gerilimler piyasalar üzerinde risk teşkil ediyor.
Ders 3: “İnsan, para kaybetmemek için ne yapması gerektiğini anlayınca, para kazanmak için ne yapması gerektiğini de anlamaya başlıyor.”
2024, S&P 500’ün rekor üstüne rekor kırarak kısa vadeli piyasa hareketlerinin cazibesiyle yatırımcıları çeken bir yıl olsa da uzun vadeli yatırım stratejilerine sadık kalanların kazançlı çıktığını gördük. Bu da yatırımcılara teknik disipline odaklanmanın önemini bir kez daha gösteriyor.
Morgan Housel’ın ise teknik disiplinin önemini “Yatırım yapmanın en büyük düşmanı, duygularınızdır.” sözüyle özetliyor. Dolayısıyla yatırımlarına uzun vadeli odaklanmak, risklerini minimize etmek, stratejik yatırım araçları ve sektörler ile portföy dağılımını sağlamak, teknik disiplinin en önemli maddeleri olarak gösterilebilir.
Örneğin, ABD borsalarına bu yıl gündemde olan yapay zekâ ve kuantum teknolojilerindeki gelişmeler, uzun vadeli büyüme potansiyeli sunarak yatırımcılara büyük fırsatlar sundu. Tesla, Broadcom, Palantir ve Nvidia gibi teknoloji devleri de 2024 boyunca uzun vadeli stratejilere sadık kalan yatırımcılar için önemli kazançlar sağladı.
BIST tarafında ise parasal sıkılaşma yatırımcıların teknik disiplinini zorladı ve duygusal yatırım kararlarını tetikledi. Ancak teknik disipline uyarak düşüşleri fırsata çevirmek, defansif sektörlere yatırım yapmak ve fonlara yönelmek, bu süreçte portföyünü korumanı sağlayabilir.
Fon toplam büyüklüğü 2024 yılının başında 1,5 trilyon TL olurken bu rakam yıl içinde 173% artarak 4,1 trilyon TL’ye ulaştı. Enflasyonun üzerinde portföy büyüklüğü artışlarının en büyük oyuncusu ise para piyasası fonları oldu. Yüksek faiz ortamında risksiz getiri varlıklarının BIST100 endeksini yendiği belirtilebilir.
Peki şimdi ne olacak? TCMB’nin parasal gevşeme sürecine girmesiyle fonlardan çıkan paranın hisse senedi piyasalarına kayması bekleniyor. Para piyasası fonlarında bulunan 1,5 trilyon TL’nin ve bankalarda bulunan 11 trilyon TL’nin üzerinde mevduat tutarının çok küçük bir kısmının hisse senetlerine girmesiyle endekste yeniden yükseliş hareketi öne çıkabilir.
2025’e hazırlanırken de odak noktan teknik disiplin olmalı. Hedeflerine uygun hisseleri belirle, portföyünü düzenli olarak gözden geçir ve piyasa koşullarına göre esnek kal.
Ders 4: “Ralliler sırasında en fazla para, kalabalığın tersine hareket edenler tarafından kazanılır.”
2024 yılının en unutulmaz günlerinden biri şüphesiz ki Japonya’da başlayan satış dalgasının küresele yayıldığı 5 Ağustos günüydü.
Japonya Merkez Bankası’nın faiz artırımına gitmesi sonrası, bankanın bundan sonra faiz artış döngüsüne girmiş olabileceği yönündeki fiyatlamayla Japonya hisseleri 1987’den bu yana en sert düşüşü yaşadı. Asya piyasalarındaki satış paniği ABD borsalarında da 5%’lik geri çekilmeyi beraberinde getirdi. Daha kırılgan olan Borsa İstanbul’da ise güne devre kesici ile başlanırken gün sonunda endeksteki düşüş 5%’i aştı.
Ancak dikkat çekici farklı bir nokta var: Yatırımcılar piyasadaki düşüşe karşı panik satışları yaparken, kurumsal yatırımcılar alım yönünde pozisyonlanıyordu.
JPMorgan’ın analizine göre 5 Ağustos’ta bireysel yatırımcılar 1 milyar dolarlık hisse satışı gerçekleştirirken portföy yönetim şirketleri gibi kurumsal yatırımcılar 14 milyar dolarlık alım gerçekleştirdi ve bu alımlar son 12 aylık ortalamanın üzerinde gerçekleşti.
Yani, bireysel yatırımcıların panik satışı yaparken, kurumsal yatırımcılar kalabalığın tersine hareket ederek piyasadan kazanç sağlama fırsatını değerlendirdi. Bu durum da piyasalarda en büyük kazançları kalabalığın tersine hareket edenlerin elde ettiğini bir kez daha kanıtladı.
Ders 5: “Anladığınız şeye yatırım yapın. Risk, ne yaptığınızı bilmemekten kaynaklanır.”
2024, bilinçli yatırımcıların kazandığı bir yıl oldu.
Merkez bankalarının açıklamaları, ekonomik veriler ve şirket bilançoları hakkında bilgi sahibi olan yatırımcılar, kararlarını daha bilinçli aldı ve piyasa fırsatlarını yakalayabildi.
Bilgi eksikliği ise panik satışları, yanlış kararlar ve kayıplar getirdi. Finansal okuryazarlık, piyasayı anlamak ve stratejik kararlar almak için en önemli araçlardan biri haline geldi.
2025’e girerken kendine şu soruyu sor: Yatırımların hakkında ne kadar bilgi sahibisin?
Eğer eksik hissediyorsan, finansal raporları okumayı, analiz yapmayı ve ekonomik göstergeleri takip etmeyi alışkanlık haline getirebilirsin.
Unutma, bilgi güçtür.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Investing, Simply Wall St, Morningstar
