Teminat, Türkçede güvence anlamında kullanılan bir sözcüktür. Finans, borsa ve sigortacılık gibi daha pek alanda sıklıkla kullanılan bu terim, özel anlamlara da sahiptir. “Teminat nedir?” sorusunun cevabı, borsa ve finans alanında çeşitli işlemler yapabilmek için hesabınızda bulunması gereken paradır şeklinde verilebilir. Teminatın miktarı yapılacak olan işleme göre değişiklik gösterebilir. Bu para ile işlem yaptığınız kuruluş, alım ve satımlarda doğabilecek maddi yükümlülüklere karşı kendini güvence altına alır.
Teminat Nasıl ve Neden Alınır?
“Teminat ne demek?” sorusu kadar merak edilen bir diğer konu ise söz konusu güvencenin nasıl alındığıdır. Öncelikle neden bir güvenceye ihtiyaç duyulduğunu açıklamak gerekir. Finans alanında kimi zaman yatırım veya iş yapmak için kişiler borçlanmayı seçebilir. Borçlanarak yapılan işlemlerde genellikle yatırımcılar, ödemelerini elde edecekleri kâr ile karşılamayı planlar. Bu durum borcu sağlayan kurum için bir risk oluşturur. Eğer yatırımcının yaptığı işlemler, beklenilen kârı sağlamaz veya zarara uğramasına neden olursa bu durumda borç veren kurum da maddi kayıp yaşar. Bu olumsuzluğun önüne geçebilmek için kişilerden bir teminat bedeli talep edilir. Bu bedel yapılacak olan işleme veya borç verilen miktara göre değişiklik gösterebilir. Borçlu kişi, belirlenen vadede yükümlülüklerini yerine getirmezse kaynağı sağlayan kurum gösterilen teminat bedeline el koyarak zararını önlenmiş olur.
Yabancı Yatırımcının İlgisini Çekebilecek Cazip Hisseler
Teminat Mektubu Nedir ve Ne İşe Yarar?
Teminat mektubu, bankaların müşterilerine verdiği bir güvence belgesidir. Hem gerçek hem de tüzel kişiler bu belgeyi alabilir. Güvence mektubu, kişinin belirlenen sürede üstlendiği borcu karşılamaması durumunda bankanın doğan zararı karşılayacağını gösterir. Bu belgeyi alabilmek için kişilerin müşterisi olduğu bankaya talepte bulunması gerekir. Talep işlemi sırasında belgenin neden gerekli olduğu ve hangi amaçla kullanılacağı gibi bilgiler de bankayla paylaşılır.
Hisselerde Teminat Ne Demek?
Borsada bazı piyasalarda işlem yapabilmek için kişilerin bir güvence sunması zorunludur. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası bu alanlardan biridir. VİOP’ta işlem yapabilmek için hesabınızda TL bazında bir miktar para bulunması gerekir. Bu miktar da teminat olarak isimlendirilir. Teminat miktarları bu piyasada işlem gören farklı sözleşmeler için değişiklik gösterebilir. Güvence miktarları, VİOP’ ta kaldıraç oranının hesaplanmasında da kullanılır. İşlem hacminin teminat tutarına bölünmesiyle sözleşmenin kaldıraç oranı elde edilir.
Teminat Bedelleri Nasıl Belirlenir?
Teminat bedelleri yapılacak olan işlem ve vadeye göre değişiklik gösterebilir. VİOP’ta teminat bedelleri, Borsa İstanbul A.Ş. tarafından hesaplanır. Bu piyasada işlem gören sözleşmeler için belirlenen miktarlar, SPAN parametreleri başlığı altında yayımlanır. Kullanıcılar bu kısımdan güvence miktarlarını kontrol edebilir.
VİOP’ta sözleşme teminatlarının yanı sıra başlangıç ve sürdürme güvenceleri de bulunur. Başlangıç güvencesi, işlem açmadan önce hesapta bulunması gereken meblağdır. Sürdürme teminatı ise başlangıç güvencesinin Vadeli İşlemler Piyasası’ndaki olumsuz değişimler sonucu oluşan zarar neticesinde ineceği asgari teminat seviyesini gösteren tutardır. Bu miktar ilgili mevzuata göre %100 olarak belirlenmiştir.
