Para birimleri arasındaki takas işlemleri, hem bireysel hem de kurumsal yatırımcılar için büyük bir önem taşır. Swap, bu değişim işlemlerinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Söz konusu yönteme dayalı para değiş tokuşları kurumsal yatırımcıların yanı sıra ülkeler tarafından da gerçekleştirebilir. Döviz değişim işlemleri bu açıdan uluslararası para dengelerini etkileyen bir yapıya sahiptir.
Swap Nedir?
Swap kelimesi, İngilizcede “Değiş tokuş”, “Takas” gibi anlamlar taşır. Bu terim, finans terminolojisinde döviz cinsinin karşılıklı takas edilmesini ifade eder. Söz konusu işlemler iki tarafın varlık ve faiz ödemelerinin karşılıklı olarak değiştirilmesine dayanır. Döviz değişimi, bir anlamda varlık transferi olarak tanımlanabilir. Bu işlemler standart para ve hisse transferlerine göre farklı bir karaktere sahiptir.
Döviz değişim işlemleri genellikle borç ve faiz transferi için gerçekleştirilir. Söz konusu işlemlerde eş zamanlı bir değişim gerçekleşir. Bu değişim, farklı para birimlerine dâhil olan varlıklar üzerinden uygulanır. Takas işlemlerinde varlık transferi çeşitli finansal varlıklar üzerinden gerçekleşir. Bu dönüşüm, finansal kayıpların giderilmesine ve varlık yönetiminde stabilite sağlanmasına yardımcı olur.
Swap Türleri Nelerdir?
Swap işlemi türler değiş tokuş edilen varlık türüne göre belirlenir. Bahsedilen yöntemlerin tamamı, nakit akışının değişimine dayanır. Bu değişim için kullanılan enstrümanlar ise farklılık gösterir. Söz konusu türler arasından piyasa koşullarına ve yatırımcı ihtiyaçlarına göre seçim yapılabilir. Döviz değişim enstrümanlarıyla faiz, borç ve finansal risk transferi yapmak mümkündür. İşlem prosedürleri değişim için kullanılan enstrümana göre belirlenir. Yapılan işlemler bu duruma göre değişiklik gösterir. Swap türleri arasında ön plana çıkan başlıca işlemler şunlardır:
En Yüksek Yıllık Kâr Büyümesi Açıklaması Beklenen Şirketler
Para Swapı İşlemleri
Para swapı, tarafların önceden anlaşmasıyla yapılan bir işlemdir. Söz konusu anlaşma, belirli miktarlardaki nakit paranın değişimine dayanır. Değişim, iki farklı para birimine dâhil olan varlıklar üzerinden gerçekleşir. Bu işlem için öncelikle eldeki ana paranın dövize çevrilmesi gerekir. Dönüştürülen ana para, anlaşmada olduğu biçimde el değiştirir.
Anapara üzerinden yapılan işlemler genellikle risk yönetimi amacıyla gerçekleştirilir. Bu işlemlerde transfer edilen miktar döviz kuru üzerinden belirlenir. Tarafların amacı, düşük getiriye sahip para birimini elden çıkarırken kur riskinden korunmaktır. Bu sayede, minimum miktarda değer kaybıyla farklı bir para birimine geçiş sağlanır. Para swapı genellikle bankalar ile şirketler veya ülkeler arasında yapılır. Finans kurumları, döviz stoklarındaki ihtiyacı karşılamak için değişim taleplerini kabul edebilir.
Faiz Swapı İşlemleri
Faiz swapı, belirli bir anapara tutarı üzerinden yapılır. Bu işlemde esas olan, sabit ve değişken faizlerin transferidir. Anapara, transfer esnasında herhangi bir değişime uğramaz. Faiz ödemeleri ise para birimleri arasında değişiklik gösterir. Bahsedilen işlem, borçlanan taraflar arasında yapılır. Faiz transferi, borçların yönetimini kolaylaştıran bir işlem olduğu için tercih edilir.
Sabit ve değişken faizlerin transferi, nakit akışının düzenlenmesine yardımcı olur. Bu sayede, kurumların finansman maliyetlerinin düşürülmesi sağlanır. Söz konusu işlemler aynı zamanda faiz riskinin minimuma indirilmesine de yardımcı olur. Faiz değişimi, nakdin yanı sıra hisse senedi ile de yapılabilir. Transfer işlemlerinde, faiz oranıyla eşdeğer hisseler ve finansal varlıklar kullanılabilir.
Çapraz Döviz Swapı İşlemleri
Kur farklılığı üzerinden yapılan faiz transfer işlemleri çapraz döviz swapı olarak adlandırılır. Bu işlemler, faizi yüksek olan para biriminden yararlanmak amacıyla gerçekleştirilir. Faiz değişiminde olduğu biri çapraz döviz transferlerinde de bir borç transferi söz konusudur. Taraflar, faiz ödemelerini yerine getirme yükümlülüğü üzerine anlaşır. İşlemler, hisse türünden varlıklarla yapılabilir.
Çapraz döviz transferleri BDDK tarafından sınırlandırılır. Bu sınırlandırmanın sebebi, piyasa spekülasyonlarının engellenmesidir. Döviz edinerek fiyat ve kur farkından dolayı para kazanmak için belli bir limit söz konusudur. İşlemler, BDDK tarafından belirlenen limitler dâhilinde yapılabilir.
Swap İşleminin Özellikleri Nelerdir?
Döviz değişim işlemleri, standart finansal aktivitelerle aynı yapıda değildir. Söz konusu transfer, düzenli borsalarda yapılmaz. Değişim koşulları, tarafların ihtiyaçlarına göre belirlenir. Varlık transferleri ise bu ihtiyaçlar doğrultusunda düzenlenen planlar dâhilinde yapılır. Başka bir ifadeyle; bu işlemlerde bütün standartlar taraflar arasındaki koşullarla belirlenir. Sözleşmeler, varlık değerlerinin belirlenmesinden para transferine kadar sürecin tamamını belirler.
Taraflar arasında nakit akışının sağlanması döviz değişim işleminin özellikleri arasındadır. Söz konusu transferler, faiz yönetimine yardımcı olur. Bu işlemler aynı zamanda tarafların birbirlerinin alacaklarını üstlenmesini sağlar. Swap, klasik bir para transferi değildir. Transfer edilen varlıklar; faiz, borç, risk primi ve emtia değerleriyle belirlenir.
Swap İşleminin Kullanım Alanları Nelerdir?
Aktif getiri oranlarının yükseltilmesi, swap işleminin kullanım alanları arasında önemli bir yere sahiptir. Transferler, genellikle borçlanma ve kur farkından yararlanarak gelir yükseltmek amacıyla yapılır. Söz konusu işlemler, borç faizlerinin değiştirilmesi amacıyla da yapılabilir. Bu sayede, yüksek giderlerin önlenmesi ve borçların makul bir seviyeye getirilmesi sağlanır. Kaynak kullanım maliyet revizyonu, takas işlemlerinin tercih edildiği alanlardan biridir. Farklı para birimleri arasındaki varlık transferiyle maliyet düşürmek mümkündür.
Swap işlemleri risk yönetimi amacıyla da kullanılabilir. Bu kullanımın temel amacı, yüksek faizlerden kaynaklanan riskleri önlemektir. Finansal tehlikeler bu sayede elimine edilebilir. Bu kullanım, ülkeler ve şirketler tercih edilir. Döviz değişimi, aynı zamanda arbitraj alanında da kullanılan bir yöntemdir. Arbitraj alım satımlarında swap transferleri tercih edilebilir.
Swap İşleminin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Fonlama maliyetlerinin azalması, döviz transfer işleminin avantajları arasında ön plana çıkan başlıca etkenlerden biridir. Faiz transferi, kredi kullanma maliyetinin düşmesini sağlar. Bu sayede farklı piyasalara erişmek mümkün olur. Söz konusu transferler, yeni finansman kaynaklarına ulaşmayı da kolaylaştırır. Bu işlemler, riskleri azaltmanın yanı sıra piyasaların rahatlamasına yardımcı olur.
Swap işleminin riskleri, bu transferler için resmi bir piyasanın olmamasından kaynaklanır. Söz konusu değişimler için organize bir borsa sistemi söz konusu değildir. Transfer sözleşmeleri, belli standartlara göre belirlenmez. Bu durum, takas işlemlerinde spekülasyon riskini arttırır. Böyle bir durumda finansman kayıp ihtimâli artar. Döviz değişim işlemleri, faiz ve kur riskini tamamen ortadan kaldırmaz. Para birimleri arasında transfer yaparken bu durumu da göz önünde bulundurmak gerekir.
Swap Anlaşması Nedir ve Ne İşe Yarar?
İki ülke arasında karşılıklı para takası için düzenlenen sözleşmeler swap anlaşması olarak adlandırılır. Bu anlaşmalar, döviz kurları arasında değişim sağlar. Anlaşmalar ile yapılan transferler, ülkelerin yurt dışı piyasalarına ulaşmasını kolaylaştırır. Bu sayede, iki taraf da farklı piyasalarda hareket etme konusunda ihtiyaçlarını karşılamış olur. Anlaşmalar nakit ve faiz değiş tokuşunun yanı sıra emtia değerlerinin transferi için de yapılabilir.
Döviz değişim anlaşması, ülkeye giren döviz kurunu artırır. Bu sayede, faiz oranları ve kur riskini indirmek mümkün olur. Farklı para birimleri arasındaki değişim koşulları sözleşmede belirlenir. Bahsedilen sözleşmeler, ülkelerin uluslararası piyasalara girişini kolaylaştırır.
