Finans ve işletme sektöründe kullanılan “efektif” terimi paraya çevrilebilir varlık veya nakit anlamına gelir. Nakit para ve nakdi karşılığa dönüştürülebilen varlıklar olarak tanımlanan efektif, işletmelerin günlük nakit ihtiyaçlarını karşılamak için kullandıkları en likit araçtır. Efektif, maaş ve tedarikçi ödemeleri ile acil ihtiyaçlarda başvurulan birincil likidite türü niteliğindedir. Peki, efektif alış ve satış kurları ne demektir? Efektif talep ve faiz oranı gibi terimlere dair merak edilenlere bu içeriğimizde cevap verdik.
Efektif Talep Nedir?
Finans ve bankacılık sektöründe kullanılan efektif kavramı yabancı para birimlerinin banknot halini ifade eder. Örneğin bankalar aracılığıyla tedarik edilen ABD Doları veya Euro gibi banknotlar efektif olarak isimlendirilir. Efektif, döviz üzerinden yapılan alım satım işlemlerinde, yurt dışı seyahatlerinde kullanılan en likit varlık türlerinden biridir.
Efektif talep ise bir mal veya hizmete yönelik satın alma gücüne dayalı ve gerçek talebi ifade eder. Ürün veya hizmetin fiyatı, gelir düzeyine göre değişkenlik göstererek mikro düzeyde birey ve firmaların satınalma kararlarını, makro düzeyde ise pazardaki toplam talep ve satın alma düzeyini etkiler. Efektif talep, potansiyel talepten farklı olarak piyasada gerçekleşen talebi gösterir.
Efektif Kur Nedir?
Bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimleri karşısındaki değerini gösteren efektif kur, döviz kurlarının belirlenmesinde kullanılan bir değerleme faktörüdür. Ülkelerin, genellikle merkez bankalarının inisiyatifinde döviz politikalarının uygulanmasında efektif kur önemli rol oynayabilir. Ülkenin uluslararası ticarette sıklıkla kullandığı bazı döviz birimlerinin ağırlıklı ortalamasının alınmasıyla hesaplanan efektif döviz kuru ülkedeki döviz ticaretinin yoğunluğuna ve ticaret paydaşlarının tüm ticaret hareketliliğindeki payına göre değişkenlik gösterebilir. Efektif kurun para politikalarındaki etkinliği özellikle rekabet gücünün dengelenmesi ve dövizde fiyat istikrarının sağlanmasına yönelik oluşturulacak stratejilerde kendini gösterir.
Efektif Alış Kuru Nedir?
Efektif alış kuru, yerli para birimiyle döviz satın alınan kuru ifade eder. Bankalar, döviz büroları veya merkez bankası tarafından, belirli bir periyotta yapılan döviz alımlarının ağırlıklı ortalamasının alınmasıyla belirlenir.
Efektif Satış Kuru Nedir?
Efektif satış kuru, döviz büroları, bankalar ve merkez bankası üzerinden gerçekleşen döviz satışlarının ağırlıklı ortalaması hesaplanarak elde edilen bir veridir. Banknot döviz satışları üzerinden belirlenir.
Efektif Satış Kuru Ne Zaman Kullanılır?
Efektif satış kuru yurt dışı seyahatlerinde, uluslararası ticari faaliyetlerde, kısacası yerli para ile döviz birimleri arasında banknot formunda takasın gerçekleştiği tüm ticaret biçimlerinde kullanılır.
Efektif Faiz Oranı Nedir?
Efektif faiz oranı bir kredinin, yatırımın, borç veya alacağın gerçek maliyetini gösteren veridir. Kredi hesaplamalarında yalnızca faizin nominal artışının değil, aynı zamanda uygulanacak vergilerin, sigorta bedellerinin, vade süresinin, komisyon ve diğer ek maliyetlerin de eklenmesiyle hesaplanan efektif faiz oranı bir varlık transferinin taraflara oluşturacağı gerçek maliyeti tespit etmekte kullanılır.
Efektif Paranın Özellikleri ve Etkileri Nelerdir?
Efektif para, piyasada fiziksel olarak kullanılan nakit paradır. Yurt içi ve uluslararası ticaretin temel alışveriş metası olması sebebiyle piyasaların şekillenmesinde birincil öneme sahiptir.
- Fiziksel bir varlıktır, kolayca taşınabilir.
- Merkez bankaları tarafından sınırlı sayıda piyasaya sürüldüğü için değerinde sert dalgalanmalar yaşanmaz.
- Merkez bankaları tarafından basılır; yasal statüye ve tüm ülkede geçerliliğe sahiptir.
- Bireysel düzeydeki ticarette yaygın şekilde kullanılır.
- Sabit değere sahiptir. Üzerinde yazılı nominal değeriyle işlem görür.
Ayrıca efektif para, piyasalar ve ülke ekonomisinde şu etkilere sahiptir:
- Efektif paradaki artış piyasaların canlanmasını tetikleyerek ekonomik büyümeye imkan sağlayabilir.
- Efektif paradaki artış likiditenin ve krediye erişimin kolaylaşmasına olanak tanıyabilir.
- Efektif para miktarındaki artış yerli paranın değer kaybına ve döviz karşısında satın alma gücünün azalmasına sebep olabilir.
- Efektif paradaki radikal artışlar piyasalarda fiyat dalgalanmalarına ve uzun vadede yüksek enflasyon periyotlarının oluşmasına yol açabilir.