Bir yatırım menkul kıymetinin yani hisse senedinin betası (β), tüm piyasaya göre getiri oynaklığının ölçümüdür. Beta katsayısı, risk ölçüsü olarak kullanılır. Beta katsayısı yüksek olan bir şirketin riski ve beklenen getirisi daha fazladır.
Beta, bir bütün olarak piyasaya kıyasla bir menkul kıymetin ya da portföyün sistematik riskinin ölçüsüdür. Sistematik risk ile varlıklar için beklenen getiri arasındaki ilişkiyi tanımlayan sermaye varlık fiyatlandırma modelinde (CAPM) kullanılır. CAPM hem bu varlıkların riskini hem de sermaye maliyetini göz önünde bulundurarak menkul kıymetleri fiyatlandırmak ve varlıkların beklenen getirilerine ilişkin tahminler oluşturmak için tercih edilen bir yöntemdir.
Bir menkul kıymetin veya yatırım portföyünün genel piyasadaki hareketlere duyarlılığının ya da korelasyonunun ölçüsü, “Borsada Beta katsayısı nedir?” sorusunun cevabıdır. Bireysel menkul kıymetin/portföyün getirilerini genel piyasanın kazançları ile karşılaştırarak istatistiksel bir risk ölçümü elde edilebilir. Bu sayede piyasaya atfedilebilecek risk oranı belirlenebilir.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Beta Katsayısı Nasıl Hesaplanır?
Borsada Beta’nın anlam taşıması için hisse senedinin hesaplamasında kullanılan kıyaslama ile ilgili olması gerekir. Peki beta katsayısı nasıl hesaplanır? Beta katsayısı hesaplanırken incelenecek alanların verilerinin farklı olmasının sebebi, tahmin seçeneğinin fazlalığından kaynaklanır. Dikkate alınan dönemin süresi gibi faktörler, farklı bir tablo çizebilecek ve çeşitli sonuçlar doğurabilecek olan beta hesaplamasına dâhil edilir.
Hesaplama işlemi için MS Excel programı tercih edilebilir. Bu işlem, son derece kolaydır. Katsayının bulunabilmesi için analiz edilen şirketin geçmişe dayalı art arda gelen hisse fiyatlarının bilinmesi gerekir. Üç Beta formülü vardır. Bunlar; varyans/kovaryans yöntemi, MS Excel’de eğim işlevi ve regresyon formülü olarak sıralanabilir. “β = Piyasa Getirisinin Hisse Senedi Getirisi ile Kovaryansı/Piyasa Getirisinin Varyansı” formülü sayesinde hesaplama yapılabilir.
Beta Katsayısı Nasıl Yorumlanır?
Beta katsayısı yorumlama birçok değişkene bağlıdır. Beta katsayıları negatif ya da pozitif olabilir. Bu katsayı, yordayıcı değişkendeki her 1 birimlik değişim için sonuç değişkenindeki değişimin derecesidir. T testi ise beta katsayısının sıfırdan önemli ölçüde farklı olup olmadığını değerlendirir. Söz konusu katsayı istatistiksel olarak anlamlı değilse değişken sonucu önemli ölçüde tahmin etmez.
Beta katsayısı anlamlıysa bu değerin işaretini incelemek gerekir. Beta katsayısı pozitif ise yorum ve yordayıcı değişkendeki her 1 birimlik artış, sonuç değişkeninin ilgili katsayı kadar artacağını ifade eder. Beta katsayısının negatif olması ise yorum ve yordayıcı değişkendeki her 1 birimlik artış için sonuç değişkeninin katsayının değeri kadar azalacağını belirtir.
