Tüzel Kişi Nedir? Gerçek Kişi ile Arasında Nasıl Bir Fark Vardır?

Hukuk nezdinde iki farklı “kişi” tanımı bulunuyor. Gerçek ve tüzel kişi olarak yapılan bu ayrım, ticari faaliyetleri düzenleyen kanunların yapı taşları arasında bulunuyor. Özellikle de ticari faaliyet yürüten ya da yatırım planları yapan kişilerin, gerçek ve tüzel kişilerin özellikleri hakkında fikir sahibi olması önemli. Gerçek ve tüzel kişi kavramları hakkında aklına takılan tüm detaylar sayfanın devamında!

Tüzel ve gerçek kişi kavramları, hukuki zeminde şirket sahibi ve şirketin hak ve sorumluluklarını ayırıyor. Aynı zamanda sosyal ya da ticari hedefler doğrultusunda örgütlenen çeşitli toplulukların ticari faaliyetlerini de düzenliyor. Yani anlayacağın resmi evraklarda ya da günlük sohbetlerde sıklıkla karşına çıkması muhtemel bu unsurlar ticari faaliyetlerin tam da odağında yer alıyor. Bu ön keşfin ardından konu hakkında daha çok merak duymaya başlamış olmalısın. Öyleyse gel, tüzel kişi ne demek, gerçek kişi ne demek ve tüm bu kavramlar neyi ifade ediyor birlikte keşfedelim.

Tüzel Kişi Nedir? Tüzel Kişi Kimdir?

Tüzel kişi, çeşitli toplulukların belirli amaçlar çerçevesinde kanun ve yasal yönetmeliklere uygun şekilde bir araya geldiği yapıyı ifade ediyor. Tıpkı gerçek kişiler gibi ticari faaliyetler sürdürebilen tüzel kişilere farklı sorumluluk ve cezai yaptırımlar yükleniyor. Tüzel kişi pek çok kişinin bir araya gelmesiyle oluşan bir topluluğun tek bir kişi olarak temsil edilmesine olanak tanıyor. Tüzel kişi ünvanı, topluluklar adına karar veren ve onları tek bir imza yetkisinde buluşturan yetkili rolünü üstleniyor. Ayrıca bu toplulukların faaliyetlerinden doğacak sonuçların da muhatabı oluyor.

Tüzel Kişi Türleri Nelerdir?

Tüzel kişi kavramı kendi içerisinde iki alt başlığa ayrılıyor. Kamu ve özel tüzel kişilikler olarak tanımlanan bu alt başlıkların özelliklerine kısa bir bakış atmak için ve özel ve kamu tüzel kişilikleri kimlerdir keşfetmek için işte tablomuz:

Kimler Tüzel Kişi Olabilir?

Tüzel kişi olmayı hedefleyen toplulukların kanunlar kapsamında belirlenen başvuru, denetim ve oluşum şartlarını sağlaması gerekiyor. Bir şirketin kuruluş başvurusu sırasında, oluşturulan şirketin hangi kişilik kategorisine ait olduğu belirleniyor. Ardından bu kategoriye uygun işlemler yürütülüyor ve statüler kazanılıyor. Tüzel kişiliğe sahip şirketler, kuruluşları için statü başvuruları yapıyor. Sonrasında şirket özellikleri belirleniyor ve yasal yükümlülükler sağlanıyor. 

Şahıs şirketi kuran kişilerin ilerleyen dönemde tüzel kişilik kazanmak için şirket yapısını değiştirme olanağı bulunuyor. Bunun için örgütlenme, belirli ve sürekli amaç, hukuk düzenince tanınma unsurlarının eksiksiz tamamlanması şartı aranıyor. Sonrasında başvuru süreci tamamlanarak tüzel kişi vasfı kazanılabiliyor. 

Gerçek Kişi Nedir? Gerçek Kişi Kimdir?

Gerçek kişi, bir kişinin doğduğu andan itibaren başlayıp vefatına kadar sahip olduğu hakları ve bireyin kendisini tanımlamak için kullanılan bir kavram. Kanunlar kapsamında gerçek kişi tanımında sağlıklı olmak ve tam sağ olmak şartı yer alıyor. Gerçek kişilerin bireysel özgürlüğü çerçevesinde karar verme, alacaklı ve borçlu olma hakları bulunuyor. Modern hukuk kapsamında kişinin dili, dini, ırkı ya da etnik kimliği gerçek kişi haklarına sahip olmasının önünde bir engel teşkil etmiyor.

Gerçek Kişi Türleri Nelerdir?

Kanun nezdinde gerçek kişi olarak kabul edilme şartlarına hakim olduğuna göre şimdi de aklında yer tutması muhtemel olan gerçek kişi türlerine hızlı bir bakış atalım:

• Bireyler: Modern hukuk kuralları kapsamında, her insan bir gerçek kişi olarak kabul ediliyor. Böylece tüm bu kişiler yasalar önünde eşit haklara ve yükümlülüklere sahip oluyor.
• Adi Şirketler: Adi şirketlerin sahibinden ayrı bir tüzel kişiliği bulunmuyor. En basit iş ortaklığı olarak da tanımlanan adi şirketler tescil gerektirmeden hızlıca kurulabiliyor. Bununla birlikte şirketin tüm ortakları şirketin mal varlığına elbirliği mülkiyeti ile sahip kabul ediliyor. Dolayısıyla alacaklar ve hukuki yaptırımlar söz konusu olduğunda da şirket sahipleri doğrudan sorumlu oluyor.
• Adi Komandit Şirketler: Ticari bir işletmeyi ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan adi komandit şirketler de gerçek kişi sınıfında yer alıyor. Bununla birlikte söz konusu adi komandit şirketler olduğunda sınırsız sorumlu ortakların ve sınırlı sorumlu ortakların hak ve sorumlulukları arasında çeşitli farklar bulunuyor.

Tüzel Kişilik Hangi Anda Kazanılır?

Tüzel kişilik kazanabilmek için öncelikle bir kuruluşun ya da kurumun yasalar tarafından tanınıyor olması şartı aranıyor. Dolayısıyla öncelikle bu tür bir organizasyonun yasalar nezdinde kabul görmesi gerekiyor. Yasalar kapsamında kabul görüldüğünde başlayan tüzel kişilik, bu kurum ya da kuruluşun faaliyetleri sona erdiğinde, kapatıldığında ya da dağıtıldığında sona eriyor. Tüzel kişi olmaya hak kazanılması için şart koşulan unsurlar ise bu şekilde sıralanıyor:

• Örgütlenme: Tüzel kişiliğin amacını gerçekleştirmek hedefiyle oluşturulan özel yapılandırmaya örgütlenme adı veriliyor. Ayrıca bir bireyin ya da topluluğun tüzel kişilik taşıması için öncelikle amacını hayata geçirecek nitelik ve organlara sahip olduğunu kanıtlaması gerekiyor. Hukuk çerçevesinde her tüzel kişi oluşumu için ayrı ayrı belirlenen organizasyon yapılarını benimseyen ve örgütlenme koşulunu yerine getiren tüzel kişiler, bağımsız bir statü elde etme hakkı kazanıyor.
• Belirli ve sürekli amaç: Tüzel kişilik kazanmanın belirlilik ve sürekli amaç taşımasına dair şartlar Türk Medeni Kanununun 47/1 Maddesi kapsamında belirleniyor. Bu kanun doğrultusunda tüzel kişiliğin net bir amacının olması gerekiyor. Ayrıca tüzel kişiliğin belirli bir amacı daimi olarak gerçekleştirmek amacıyla örgütlenmesi bekleniyor. Bu noktada geçici bir hedef amacıyla kurulan grupların veya toplulukların tüzel kişilik statüsü kazanma hakkı bulunmuyor.
• Hukukça tanınma: Tüzel kişiliğin kabul edilmesi için hukuk sistemi nezdinde tanınması ve kabul görmesi gerekiyor.

Tüzel Kişi ve Gerçek Kişi Arasındaki Farklar Nelerdir?

Tüzel ve gerçek kişi unsurları, özellikle de ticari faaliyetler söz konusu olduğunda önemli temel farklılıklar içeriyor. İşletmelerin ve işletme sahiplerinin hak ve sorumlulukları doğrudan bu iki ana unsur çerçevesinde belirleniyor. Her iki kavram hakkında genel bir bilgi düzeyine eriştiğine göre, dilersen şimdi de farklarına odaklanalım. Tüzel ve gerçek kişi arasında bulunan temel farklar şu şekilde özetleniyor:

• Tüzel kişiler kurumsal toplulukları temsil ediyor, gerçek kişiler ise bireysel kategoride yer alıyor.
• Tüzel kişilik faaliyetlerine kuruluşuyla başlıyor ve bu faaliyetler tüzel kişiliğin kapanışıyla sonuçlanıyor. Gerçek kişilik ise doğumla birlikte başlıyor ve ölümle sona eriyor.
• Tüzel kişiler, sosyal veya kazanç odaklı faaliyetler amacıyla örgütleniyor. Gerçek kişiler ise kendi adına işlem yapıyor ve sorumluluğu bireysel olarak üstleniyor.
• Tüzel kişilerin temsiliyet hakkı yöneticiler veya atanmış kişilerde bulunuyor. Gerçek kişilikler ise bizzat kendisini temsil ediyor.
• Tüzel kişilerin hukuki veya kamu alanında çeşitli imtiyazları olabiliyor. Ancak gerçek kişiler, hukuki zeminde eşitlik ilkesine bağlı olarak imtiyaz hakkına sahip olamıyor.

Tüzel kişi ve gerçek kişiler hakkında merak ettiğin tüm detaylara artık hakimsin! Eğer yatırımlarını artırma planın ya da ticarete ilgin varsa App Store veya Play Store üzerinden Midas uygulamasını indirebilir ve finans dünyasının derinliklerine inebilirsin. Hadi, harekete geç! 

Hisse senetleri riskli yatırım ürünleridir. Şirketlere ortaklık, hem kârlarına hemde zararlarına ortaklık anlamına gelir. Ana paranızdan kâr etme ihtimaliniz olduğu gibi, zarar etme ihtimalinizde bulunmaktadır.