Şirketlerin büyüme ve genişleme stratejilerinde en sık duyulan kavramlardan biri de iştirak kavramıdır. Bir şirketin, başka bir şirkette hisse sahibi olmasıyla ortaya çıkan ortaklık modeli, yatırım dünyasında önemli yer tutar. İştirak sayesinde bir şirket, başka bir şirketin yönetiminde söz sahibi olarak onun kârına ortak olur. İzlenen bu tür bir strateji, şirketlerin farklı sektörlere giriş yapmasını, risklerini dağıtmasını ve yeni pazarlara açılmasını sağlar. Peki, iştirak tam olarak ne anlama gelir, nasıl kurulur ve şirketler için neden bu kadar önemlidir? Sen de bu soruların yanıtlarını merak ediyorsan, aradığın yanıtları içerikte bulabilirsin.
İştirak Nedir?
Bir şirketin başka bir şirkette belirli hisse oranına sahip olmasıyla ortaya çıkan ortaklık türüne iştirak adı verilir. Hisse oranı, genellikle %10 ile %50 arasında değişir. Eğer bir şirket, başka bir şirkette %50’den fazla hisseye sahipse bu durumda “bağlı ortaklık” olarak adlandırılır. Şirketler arasında bir sermaye bağlantısı kuran iştirak, şirketin diğer işletmenin karar mekanizmalarında söz hakkına sahip olmasını sağlar.
İştirak edilen şirketler genellikle büyüme potansiyeli yüksek, stratejik açıdan önemli ya da gelecekte değer kazanacağı düşünülen firmalardır. İştirak modeli, şirketlerin kârlılıklarını artırmalarına ve risklerini çeşitlendirmelerine olanak tanır. Ayrıca iştirak eden şirket, ortaklığı sayesinde sektör bilgisinin yanı sıra sektördeki rekabet gücünü de artırabilir.
İştiraki Ne Demek?
İştiraki, bir şirketin hisse sahibi olduğu diğer şirketi ifade eden terimdir. Terim, şirketin sahibi olduğu iştiraklere atıfta bulunur. Örneğin, bir holdingin bünyesindeki alt şirketler holdingin iştirakleri olarak kabul edilir. İştiraki olan bir şirket, bağlı şirketin yönetiminde söz sahibi olarak kârına ortak olur.
İştiraki olan şirketler genellikle bir holding yapısında bulunarak ana şirketin büyüme stratejilerinin parçası olarak faaliyet gösterir. Bu sayede holdingler farklı sektörlerdeki şirketlere yatırım yaparak risklerini dağıtabilir, büyüme fırsatlarını değerlendirebilir. İştiraki olan şirketler bazen tamamen bağımsız faaliyet gösterebilirken, bazen de ana şirketin kontrolünde faaliyet gösterir.
Bağlı Ortaklık Nedir?
Bir şirketin başka bir şirketteki hisse oranının %50’nin üzerinde olduğu durumda ortaya çıkan ortaklık türü bağlı ortaklık olarak bilinir. Bu durumda iştirak eden şirket, bağlı ortaklığın kontrolünü elinde bulundurur. Bağlı ortaklık, ana şirketin karar mekanizmalarına doğrudan müdahale edebildiği ve finansal raporlarını konsolide edebildiği ortaklık modelidir.
Bağlı ortaklıklar holding yapısına sahip şirketlerde yaygın olarak görülür. Ana şirket, bağlı ortaklık üzerinden başka sektöre giriş yapabilir ya da stratejik avantaj elde edebilir. Bağlı ortaklıklar, genellikle tam kontrol sağlanan ve yönetim açısından ana şirkete bağlı olan firmalardır. İlgili ortaklık modeli, şirketin genişleme stratejilerinde önemli yer tutar.
Bağlı Ortaklık ile İştirak Arasındaki Fark Nedir?
Bağlı ortaklık ile iştirak arasındaki en temel fark şirketin hisse oranıdır. İştirak, bir şirketin başka bir şirkette %10 ile %50 arasında hisseye sahip olmasıdır. İştirak eden şirket, diğer firmanın kârına ortak olsa da tam kontrolü elinde bulundurmaz. Bağlı ortaklık ise bir şirketin başka bir şirkette %50’den fazla hisseye sahip olduğu ortaklık türüdür. Bu durumda bağlı ortaklık, iştirak eden şirketin tam kontrolüne girer.
İştirak modelinde şirket yönetiminde kısmi bir etki söz konusuyken, bağlı ortaklıkta tam kontrol sağlanır. Holding yapılarında sıkça görülen bağlı ortaklık şirketin finansal tablolarına doğrudan dahil edilir. İştirak ise kısmi kontrol sağlayarak şirketin büyüme stratejilerine katkıda bulunur. Bu sebeple şirketler büyüme hedeflerine göre iştirak veya bağlı ortaklık modellerinden birini tercih ederler.
İştirak Şirketi Ne Demek?
Bir şirketin hisse sahibi olduğu ve kârına ortak olduğu başka bir şirkete iştirak şirketi adı verilir. Örneğin, bir holding bünyesindeki finans, inşaat, gıda ve enerji sektöründeki şirketler holdingin iştirak şirketleri olarak kabul edilir. Ana şirketin büyüme stratejilerine katkıda bulunan bu şirketler, aynı zamanda holdingin portföy çeşitlendirmesine destek olur.
İştirak şirketleri, bağımsız şekilde faaliyet gösterebileceği gibi ana şirketin kontrolünde de faaliyet gösterebilir. Şirketlerin faaliyet alanı genellikle ana şirketin büyüme stratejileri ile paralel olarak belirlenir. Yatırımcılar, iştirak şirketlerinin performansını analiz ederek bu şirketlerin kârına ortak olma fırsatını değerlendirebilir.
İştirak Modelleri ve Stratejileri
Şirketler, stratejik hedeflerine ve yatırım planlarına göre farklı iştirak modelleri kullanır. En yaygın iştirak modelleri şu şekilde özetlenebilir:
- Doğrudan İştirak: Bir şirket, başka bir şirkette doğrudan hisse satın alarak ortak olur. Böyle bir iştirakte şirketin büyüme potansiyeli dikkate alınır.
- Dolaylı İştirak: Bir şirket, bir holding aracılığıyla başka şirkete iştirak eder. Başka bir deyişle, holdingler aracılığıyla farklı sektörlerdeki şirketlere yatırım yapılır.
- Bağlı Ortaklık Modeli: Şirket, başka bir şirkette %50’den fazla hisseye sahip olarak yönetim kontrolünü eline alır.
İştirak Yoluyla Yatırım Yapmanın Riskleri Nelerdir?
Her yatırım modelinde olduğu gibi, iştirak yoluyla yatırım yapmanın da belirli riskleri vardır. Bu riskler, yatırım yapılan şirketin mali durumu, sektörün genel durumu ve makroekonomik koşullara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İştirak edilen şirketin kârlılığı beklendiği gibi olmazsa yatırımcılar bekledikleri getiriyi elde edemeyebilir. Öte yandan iştirak edilen şirketin zarar etmesi durumunda oluşan zarar doğrudan yatırımcının portföyüne de yansır. Bu sebeple şirketin finansal tablolarının ve büyüme potansiyelinin detaylı şekilde analiz edilmesi gerekir.
İştirak yolula yatırım konusundaki dir diğer önemli risk de yönetim kontrolü eksikliğidir. İştirak edilen şirketin hisse oranı %50’nin altında olduğunda kontrol gücü ana şirkette değil o şirketin yönetiminde olur. Bu durumda yatırımcılar karar süreçlerine müdahale edemediğinden şirketin aldığı stratejik kararlardan doğrudan etkilenir. Özellikle sektördeki rekabet koşulları, ekonomik krizler veya şirketin yönetim değişiklikleri gibi dış etkenler, iştirak modelinde beklenmeyen sonuçlara yol açabilir. Bu sebeple iştirak yatırımları yapmadan önce risk-getiri analizi yapmak ve potansiyel riskleri en aza indirmek önemlidir.
İştirakin Şirketlere Faydaları Nelerdir?
İştirak, şirketlere pek çok avantaj sağlar. Söz konusu avantajlar şirketlerin büyüme stratejileri ve finansal güçlerini artırma hedefleriyle doğrudan ilişkilidir. İştirak modelinin şirketlere sunduğu bazı önemli faydalar şunlar olabilir:
- İştirak yoluyla şirketler, farklı sektörlere yatırım yaparak risklerini çeşitlendirebilir. Bu da bir sektörde yaşanabilecek olası kayıpların, diğer sektörlerden elde edilen kazançlarla dengelenmesini sağlar.
- İştirak edilen şirketlerin kârına ortak olunması, ana şirketin gelirlerinin artmasını sağlar. Özellikle kârlı projelere yapılan iştirak yatırımları, uzun vadede yüksek getiri sunar.
- İştirak eden şirket, iştirak yoluyla farklı sektörlere ve yeni pazarlara daha kolay giriş yapabilir. Böylece şirketin uluslararası piyasalarda da varlık göstermesine olanak tanınmış olur.
- İştirak edilmesi şirketlerin yeni teknolojilere, yenilikçi çözümlere ve iş ortaklıklarına daha hızlı erişmesini sağlar. Bu da şirketin rakiplerine karşı üstünlük sağlamasına katkıda bulunur.
Şirketlerin büyüme hedeflerini destekleyen iştirak riskleri çeşitlendiren ve yeni pazarlara açılma fırsatı sunan stratejik ortaklık modelidir. Sistem, şirketlerin kârlılığını artırırken yatırımcılara da ek kazanç fırsatları sunar. İştirak edilen şirketin hisse oranına bağlı olarak kontrol gücü sağlanabileceğinden şirketin karar süreçlerinde etkili olma imkanı tanır. Doğru iştirak modellerini kullanarak şirketler finansal gücünü artırabilir, rekabet avantajı elde edebilir ve uzun vadeli büyüme hedeflerine ulaşabilir. Sen de iştirak eden şirketlerin sunduğu fırsatları takip etmek ve yatırımlarını kolayca yönetmek istersen Midas uygulaması üzerinden hisse senetlerine hızlı şekilde yatırım yapabilirsin.
Hisse senetleri riskli yatırım ürünleridir. Şirketlere ortaklık, hem kârlarına hemde zararlarına ortaklık anlamına gelir. Ana paranızdan kâr etme ihtimaliniz olduğu gibi, zarar etme ihtimalinizde bulunmaktadır.
