Yabancı yatırım fonu, millî sınırlar dışında kurulan kolektif yapılardır. Bu fonlar, uluslararası finansal kurallar çerçevesinde oluşur. Bu sebeple yabancı hisse yatırım fonları ülkelere göre farklı şartlar ve hukuki düzenlemelere tabi olabilir. Yabancı yatırım fonu nedir sorusuna detaylı bir cevap vermeden önce bu mali değerlerin ortaklık sunan araçlar olmadığı göz önünde bulundurulmalıdır. Diğer yandan yabancı hisse yatırım fonu, finansal bir hizmet sunar. Bu fonlar, para ve finansal değerlerin değişim gösterdiği piyasalara doğru yatırım yaparak gelir elde etmeyi amaçlar.
Yabancı yatırım fonu kuruluşları; sanayi, teknoloji, siber güvenlik, emlak, enerji, sağlık ve finans sektörlerinde faaliyetlerde bulunabilir. Bu sektörler üzerinden yatırım fonlarının değerinin artırılması amaçlanır. Sektör yatırımları çeşitli holdingler üzerinden yapılabilir. Yabancı yatırım fonları uluslararası döviz kurları ile işlem görebilir. Türkiye’de satılabilen fonların sahip olması gereken şartlardan biri, satış işlemlerinin TCMB’nin günlük faaliyet gösterdiği döviz türleri üzerinden yapılmasıdır.
Norveç Varlık Fonu'ndan Türk Şirketlerine 1,3 Milyar Dolar Yatırım!
Yabancı Yatırım Fonu Hangi Şartları Taşımalıdır?
Türkiye’de satışa sunulacak fonların döviz kurları uyumluluğu dışında sahip olması gereken çeşitli şartlar bulunur. Bu fonların denetlenmesi için kuruluş belgelerinin sağlanması ve taahhütnamenin verilmesi gibi faaliyetler gerekir. Denetim açısından uluslararası uygunluk için yıllık olarak finansal tabloların bağımsız denetimden geçmesi gerekir. Diğer bir şart ise fonun net varlığı hakkındadır. Bu net varlık en az 10 milyon euro değerine karşılık gelmelidir. Söz konusu varlığın en fazla %20’si Türk kamu kuruluşları ile ihracatçılarının para ve sermaye piyasası araçları ile ilişkili olabilir.
Sermayenin tamamı üzerinde yüksek oranda bir hakkın oluşumunu engellemek için fon kuruluşunun net varlık değerinin %10’undan fazlasına kendisinin sahip olmaması gerekir. Aynı zamanda kuruluşun yine %10’dan yüksek bir oranının aynı kurumla ilişkili sermayelere yatırılmamış olması da şarttır. Kalan şartlar ise Türkiye’nin otoritesini korumayı amaçlamaktadır. Yatırım fonunun satışı için ilgili otoriteden izin alınması, portföy danışmanlığı kullanılacaksa yetki belgesi ve finansal işlemlerin Türk Hukuk Sistemi’ne uygun olması gerekir. Yabancı yatırım fonlarının Türkiye içerisinde bulunan bir temsilcisi de olması istenir.
Yabancı Yatırım Fonlarının Alımı ve Satımı Nasıl Yapılır?
Yabancı yatırım fonlarının satışı tahsisli veya standart şekilde yapılabilir. Tahsisli satışlarda sadece bir şart aranır. Bu şart, fonun net varlık değerinin %80’inin kamu borçlanma araçlarıyla Türkiye’de yerleşik bulunan ihracatçıların sermaye ve para değerleri dışında olmasıdır. Standart satış işlemlerinde ise mevzuatta belirtilen şartlarının tamamının fon kuruluşu tarafından sağlanması gerekir.
Satış işlemleri başlamadan önce kuruluşun şartları taşıdığına dair kanıtlar ve belgeler ile ilgili otoriteye başvuru yapması gerekir. Denetim sırasında ilgili otorite isterse fon kuruluşunun bulunduğu ülkeden bilgi talep edebilir. Şartları taşıdığı kurul tarafından belirlenen yabancı borsa yatırım fonu, temsilci aracılığıyla satış yapabilir.
