Borsa payı, taraflardan alım satım işlemi sırasında alınan belirli orandaki ödemedir. Söz konusu ödemenin oranı, Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. “Borsa payı nedir?” sorusuna detaylı bir cevap vermeden önce bu oranın, piyasa koşullarına göre değiştiği ve belirli aralıklarla güncellendiğini aktarmakta fayda vardır. Tarafların her birinden alınan bu ödemenin güncel oranlarını düzenli olarak incelemek, borsa işlemlerinden kâr elde etmek noktasında önem taşır.
Bahsi geçen bu ödeme; Pay Piyasası’na dayalı işlemlerde ve Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı (TLREF) ile birlikte Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sözleşmelerinde belirli aralıklarla değişen oranlar üzerinden talep edilir. Bunlar dışında yapılan işlemler için vadeli opsiyon sözleşmelerine göre tarafların her birinden borsa payı alınır. Söz konusu olan paya ek olarak işlem için tercih edilen aracı kuruluşlar da yetkili kurumlar tarafından belirlenen oranlar üzerinden komisyon talep eder. Borsada işlem gören hisselerden kâr elde etmek isteyen yatırımcılar, ilgili payı ve aracı kuruluşun komisyon ödemesini yaptıktan sonra alım ve satım yapmaya devam edebilir.
Borsa Payı Nasıl Hesaplanır?
Borsa payı hesaplamasında hisse senedinin türü belirleyici olur. Vadeli ve opsiyon sözleşmelerinde bu oran, işlem hacmi üzerinden hesaplanır. Menkul kıymetin işlem miktarı ve fiyatının çarpımı sonucunda elde edilen rakam hacim değerini verir. İşlem hacmine konu olan hisselerin el değiştirme sıklığı, değerde değişimler meydana getirir. Piyasada oluşan negatif beklentiler ise işlem hacminin düşüş göstermesinde önemli rol oynar. Buna bağlı olarak hisseden elde edilen kâr miktarında da azalma meydana gelir.
TLREF ve DİBS vadeli sözleşmelerinde ise nominal değer üzerinden pay hesaplanması yapılır. Nominal değer; şirket hisse senetleri üzerinde yer alan pay miktarını gösterir. İlgili değerin alt sınırı, Türk Ticaret Kurumu tarafından belirlenir. Piyasa hareketlerinden etkilenmeyen bu değer, alım ve satım sırasında değişiklik gösterebilir. Bu değere, ödenmiş sermaye miktarını hisse sayısına bölerek ulaşılır. Nominal değerin şirketler tarafından kolay bölünebilir rakamlar üzerinden belirlendiği gözlemlenir. Bu sayede pay ve değer hesaplaması hissedarlar için son derece pratik bir hâle gelir.
Yabancı Yatırımcının İlgisini Çekebilecek Cazip Hisseler
Borsa Payı Komisyon Oranları Nasıl Değişmektedir?
Mevzuatta belirlenen oranlar dâhilinde Sermaye Piyasası’nda işlem gören araçlar üzerinden komisyon alınır. Alım ve satım sırasında ödenen bu oranın belirlenmesinde tercih edilen aracı kuruluş önem arz eder. Borsa payı komisyon oranı, aracı kuruluşlara göre değişiklik gösterir.
Yetkili kurumlar tarafından belirlenen alt ve üst limitler de bahsi geçen oranın belirlenmesinde önemli bir etkendir. Hisse senedi alım satım işlemlerinde uygulanan bu orana yasal BSMV ve borsa payı da eklenir. Dolayısıyla işlem sırasında elde edilen kâr oranında ilgili komisyonla birlikte ödenen diğer paylar da göz önünde tutulur.
