Midas’ı indirmek için QR kodu taratın
Bilindik, çok kullanıcılı borsa sitelerinde ve finans hakkında paylaşım yapan sosyal medya hesaplarında “YTD” kelimesi sıklıkla görülür. Bilgi içerikli cümlelerin sonuna eklenen YTD açılımı “Yatırım tavsiyesi değildir.” anlamına gelir. Kelimelerin baş harflerinden oluşan bu kısaltma, şimdilerde hemen hemen tüm borsa sitelerinin kullandığı bir terim hâline gelmiştir. Borsada YTD, bir haber ve bilgi paylaştıktan sonra bunun kişisel görüşler üzerine kurulu olduğunu ifade etmek için kullanılır. Söz konusu yoruma göre yatırım yapıp zarar etme durumunda borsa sitelerinin sorumluluk altına girmesini engeller.
Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilen yatırım kurumları ve SPK lisanslı kişiler, yorum veya analizlerinin sonuna bir uyarı koyar. Analizlerin sonuna eklenen yatırım tavsiyesi değildir yazısıyla kişilerin birikimleri hakkındaki kararlarını etkilememek amaçlanır. Yatırımcıların düşüncelerini etkilemek, kişi veya kurumları büyük bir yükümlülük altına sokar. Böyle bir durumla karşılaşmamak için SPK, uyarı metnini analizin sonunda bulundurmayı zorunlu hâle getirir.
Bir yatırımcı olarak hisse senedi almayı düşünüyorsanız bununla ilgili okuduğunuz analiz ve yorumlarda YTD kısaltmasını sıklıkla görürsünüz. Burada size yapılan uyarı, aslında paylaşılan yorumların yatırım danışmanlığı adı altında yapılmadığı ve öznel fikirler içerdiğidir. Yatırım danışmanlığı hizmeti ise kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak yapıldığı için şahsa özel olarak verilir. Dolayısıyla hisse senedi yatırımı yaparken birtakım çekinceleriniz varsa bu özel hizmetten yararlanmanız birikimleriniz için çok daha doğru bir hamle olur.
Güçlü Sektörlerin Rasyolarına Göre Cazip Hisseleri
YTD uyarısını yapılmadığında neler olabileceği bir örnek üzerinden çok daha rahat anlaşılabilir. Örneğin, bir kişi sonuna yatırım tavsiyesi değildir cümlesini eklemeden hisse senedi konusundaki fikirlerini, yorumlarını ve analizlerini paylaştı. Bazı yatırımcılar da bu yorumları mantıklı bularak birikimlerini analist aracılığıyla şekillendirdi. İlerleyen dönemlerde ilgili hisseler düşmeye başlarsa bu yatırımcıların zarar edeceği anlamına gelir. Bu noktada yatırımcılar tarafından yapılan analizlerin ekran görüntüsü alınarak SPK’ye başvurulur. SPK tarafından konu incelendikten sonra yatırım yorumlarını paylaşan kişiye işlem yasağı getirilir. Ayrıca 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezası verilir.
Örnekte de görüldüğü üzere yorumlarını paylaşan kişi, yazısının sonuna yatırım tavsiyesi değildir uyarısı koysaydı bu yükümlülük altından kalkacak ve suç işlememiş sayılacaktı. SPK tarafından herhangi bir izniniz bulunmuyorsa yatırım tavsiyesi vermemeli ve yetkisi bulunmayanların da yorumlarına nesnel çerçeveden yaklaşmalısınız. Geleceğiniz için birikimlerinizi değerlendirmek ve planlarınızı netleştirmek istiyor fakat nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız Midas borsa yatırım rehberine göz atabilirsiniz. Yatırımcılar için hazırlanan bu rehber sayesinde birikimlerinizi harekete geçirmek için daha doğru adımlar atabilmeniz mümkündür.
Şirketler, Borsa İstanbul tarafından belirlenen kriterlere bağlı olarak pazarlarda işlem görür. Pay piyasası, pazarlar arası değerlendirmelere göre değişiklik gösterir. Dönemsel olarak yapılan toplantılar sonucunda 1 Temmuz 2022 tarihi itibarıyla yeni hisse pazarı devreye girmiştir. Yapılan bu değişiklik sonucu, para piyasalarında işlem görecek emtialarda da farklılıklar ortaya çıkmıştır. Buna göre; Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar’da hisselerin işlem gördüğü alanlar değişmiştir. Yıldız Pazar, halka açık piyasa değeri 100 milyon TL’nin üzerinde olan şirketlerin hisselerinin işlem gördüğü piyasaları temsil eder. Emtia pazarını yakından takip eden yatırımcılar ve şirketler için bu değişiklik oldukça önemlidir.
Net Nakit Pozisyonu En Güçlü 10 Şirket
Ekonomi piyasalarında yaşanan değişiklikler yatırımcıların hisse alış ve satış süreçlerini önemli ölçüde etkiler. Borsada pazar değişikliği ise dönemsel değerlendirme toplantılarının ardından ilan edilir. Buna göre Borsa İstanbul’da 3 ayda bir olacak şekilde pazar değişikliği yapılır. Pazar değişikliği yaşayan şirketlerin hisseleri tüm kamuoyuna aynı anda sunulur. Yatırım faaliyetlerinde bulunan şirketler, borsada pazar değişikliğini yakından takip ederek hisse alış ve satışlarını hayata geçirir. Yeni hisse pazarı değişikliği en son 1 Temmuz 2022 tarihinde yapılmıştır. Bu tarihe göre bir sonraki pazar değişikliği ise 1 Ekim 2022 gününde olacaktır.
Borsada, şirketlerin işlem gördüğü pazarlar hisse satışları ve yatırım araçları noktasında dönem dönem değişikliğe uğrar. Ana Pazar’daki şirketlerin halka arz edilen kısmının piyasa değeri 300 ile 75 milyon TL aralığındadır. Bu kapsamda piyasa değeri belirtilen aralıkta olan şirketler, Ana Pazar’da işlem görür. Yeni hisse pazarı değişikliği yapıldığında en çok geçiş Ana Pazar’dan Yıldız Pazar’a meydana gelir.
Borsada şirketlerin işlem gördüğü bir diğer alan ise Alt Pazar’dır. Alt Pazar, ilk kotasyonda halka açık bir şekilde işlem gören hisselerin 75 ila 40 milyon TL aralığında değerlenen paylarını temsil eder. Alt Pazar’da işlem gören hisseler, kotasyon yönergesine göre belirlenir. Bu yönergeye göre yıldız ve ana pazarlardan çıkarılmaya neden olacak gelişmelerin ortaya çıktığı paylar Alt Pazar’da işlem görür.
Yatırımcı nasıl olunur öğrenmek için öncelikle bilinmesi gereken kavramlar mevcuttur. Bireylerin finansal terimlere hâkim olması bu noktada büyük önem taşır. Yatırım yapan kişiler üç farklı kalıba göre ayrılır. Bunlar muhafazakâr, orta ve agresif olarak adlandırılır. Gruplandırmadaki amaç, yatırım yapanların hareket alanını ve hedeflerini tanımlamak içindir.
Yatırım yapan kişiler için başlangıç aşamasında yararlanabilecekleri belirli bir sermaye olması kritiktir. Böylece bu varlıklar üzerinden hamleler yapmak mümkün olur. Gelir-gider hesabı ve risk yönetimi de kaynaklar baz alınarak yapılır. Akıllı yatırımcılar için kullanılan araçların yanı sıra kâr-zarar dengesi de önem taşır. Yatırımcı nedir denildiğinde akla gelen ilk kavramlardan biri de borsadır. İşlemlerin şirket tahvillerinde olduğu gibi borsa üzerinden yapılması da mümkündür.
Melek yatırımcı nedir sorusu kısaca yolun başındaki girişimcilere kaynak sağlayanlar olarak açıklanabilir. Söz konusu bireyler, potansiyel gördükleri yeni şirketlere destek sağlar. Birçok kişi tarafından merak edilen melek yatırımcı nasıl olunur sorusunun cevabı için birkaç aşama mevcuttur.
Melek yatırımcı adaylarında aranan şartlardan biri yüksek gelir düzeyine veya servete sahip olmaktır. Lisans almadan önceki iki takvim yılı içerisinde gayri safi gelir 200.000 TL ve üzeri olmalıdır. Ayrıca müracaat anında bulunan her türlü gayrimenkul varlıklarından oluşan özel birikiminin toplam değerinin 1.000.000 TL ya da daha yüksek olması şartı mevcuttur.
Gerekli lisansı alabilmek için farklı tecrübe kriterlerinden birini sağlamak yeterlidir. Banka ve diğer finansal kuruluşlarda portföy yöneticisi pozisyonunda veya proje, kurumsal finansman gibi birimlerde en az iki yıl çalışma şartı aranır. Bunun yerine lisans alınmadan önceki son 5 yıl içinde cirosu minimum 25.000.000 TL olan bir işletmede genel müdür yardımcısı ya dengi bir konumda olmak da yeterlidir.
Melek yatırımı yapanlar, Türkiye’de Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) tabiriyle de ifade edilir. Bu kişilerin yaptığı yatırımların amacı başlangıç aşamasındaki şirketlerin belirli bir noktaya gelene kadar ilerlemesini sağlamaktır. Melek yatırımcıların kendileri de bu süreçten kazançlı çıkar. Kendi hissesinin %75’ine denk gelen kısmını gelir vergisinden düşen yatırımcı, ciddi anlamda fayda elde eder.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
İyi bir yatırımcı nasıl olunur sorusunun cevabı oldukça geniş kapsamlıdır; fakat ilk etapta yapılması gerekenler oldukça nettir. Bir hedefi olan, bunu belirli bir zamana yayan ve riskleri değerlendirme noktasında başarılı olan kişiler her zaman daha iyi bir yatırımcı olmaya adaydır. Bunun yanı sıra portföyünü ve birikimini genişletmek için doğru yöntemlere başvurmak da atlanmaması gereken bir konudur.
Nitelikli yatırımcı nasıl olunur sorusu da finans alanıyla ilgilenenler arasında sıkça gündeme gelir. Bu sorunun yanıtını verirken de bazı şartlardan bahsetmek gerekir. Sermaye Piyasası Kurulu Tanıtım Rehberi’ne göre 1 milyon birim paraya ve çeşitli araçlara sahip kişiler bu tanıma uyar.
Borsa yatırımı nasıl yapılır sorusunun yanıtını bilmek için öncelikle izlenmesi gereken adımlar mevcuttur. Bu işlem için bankada vadesiz bir hesabınız ya da aracı bir kurumda paranız olması gerekir. Borsa üzerine katılım sağlamak için yatırım hesabı açtırabilirsiniz. Bu işlemin ardından şubeler aracılığıyla ya da internet bankacılığı ile hisse alıp satmanız mümkün olur. Bu konularda yatırımcı tavsiyelerini düzenli olarak takip ederek de başarınızı artırabilirsiniz.
Yatırım ortaklıkları, menkul kıymetlerin alım ve satımı sırasında oluşan fark sayesinde kâr etmeyi amaçlayan kuruluşlardır. Bu kuruluşlar, kayıtlı sermaye esasına göre kurulan anonim şirketlerdir. Yatırım ortaklıklarının; ticari, sınai ve zirai faaliyetlerle uğraşmak gibi görevleri yoktur. Menkul kıymet alım satımına aracılık edemeyen bu kuruluşlar, kredi verme ve ödünç alma işlemlerinde de bulunamaz.
Yatırım ortaklıkları, getiri potansiyeli olan alanlara yönelerek kâr sağlamayı amaçlar. Bu doğrultuda; yabancı, özel veya kamu sektörü borçlanma senetleri ve paylarına, altın ve diğer kıymetli madenlere yatırım yapabilirler. Ayrıca bir yatırım ortaklığı; hisse senedi, kıymetli madenler, faiz, forward, finansal vadeli işlemler gibi pek çok farklı araç üzerinden de kâr edebilir.
Yabancı Yatırımcının İlgisini Çekebilecek Cazip Hisseler
Herhangi bir anonim şirkette kurucu olabilen gerçek ve tüzel kişiler, yatırım ortaklığı oluşturabilir. Bununla beraber düzenlemeler, kurucuların belirli şartları taşımasını bekler. Kurucuların müflis olmaması ve rüşvet, sahtecilik, kaçakçılık gibi yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olması gerekir. Sermaye Piyasası Mevzuatı’na aykırı işlemlerde bulunmaları da kurucuların ortaklıklarına engel teşkil eder. Ayrıca ortaklığın resmî olarak kurulabilmesi için bazı zorunlu kriterler mevcuttur. Bu kriterler karşılandığı takdirde yatırım ortaklığı kurmak mümkündür.
Yatırım ortaklıklarının kurulabilmesi için belirli şartlar vardır. Bunlardan ilki, kayıtlı sermaye esasına göre anonim şirket olarak kurulmalarıdır. Yatırım ortaklıkların başlangıç sermayeleri, kurulca belirlenen miktar kadar olmalıdır. Tüm payların nakit karşılığının çıkartılması ve kurucular arasında en az bir kişinin lider sermaye sahibi olması gerekir. Ayrıca bu kuruluşların ticaret unvanları, “Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı” ibaresini taşımak zorundadır. Yatırım ortaklıklarının esas sözleşmelerinin ise Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre düzenlenmesi gerekir.
Yatırım ortaklıkları, A ve B olmak üzere iki ayrı tiptedir. A tipi, portföy değerinin minimum %25’ini Türkiye’de kurulmuş olan ortaklıkların paylarına yatırmıştır. Bunların dışında kalan tüm yatırım ortaklıkları ise B tipi olarak adlandırılır. 2006 yılına kadar olan düzenlemelere göre B tipi yatırım ortaklığı, portföy işletmeciliğinde vergi ödemekle mükellefti. A tipi ise bu bakımdan vergiden muaftı. Ancak yapılan düzenlemelerle her iki tip de aynı şekilde vergilendirilmiştir.
Bu kuruluşlar faaliyet alanına göre de çeşitlere ayrılırlar. Sermaye Piyasası Kurulu tebliğlerine göre bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Bu yatırım ortaklığı biçimleri, birtakım parametrelere göre oluşturulur. Kuruluş şartları ve portföy türleri olarak farklılık arz eden bu ortaklıklar; maden, gayrimenkul veya risk (teşebbüs) endeksli portföylerine göre birbirinden ayrılır.
Yabancı yatırım fonu, millî sınırlar dışında kurulan kolektif yapılardır. Bu fonlar, uluslararası finansal kurallar çerçevesinde oluşur. Bu sebeple yabancı hisse yatırım fonları ülkelere göre farklı şartlar ve hukuki düzenlemelere tabi olabilir. Yabancı yatırım fonu nedir sorusuna detaylı bir cevap vermeden önce bu mali değerlerin ortaklık sunan araçlar olmadığı göz önünde bulundurulmalıdır. Diğer yandan yabancı hisse yatırım fonu, finansal bir hizmet sunar. Bu fonlar, para ve finansal değerlerin değişim gösterdiği piyasalara doğru yatırım yaparak gelir elde etmeyi amaçlar.
Yabancı yatırım fonu kuruluşları; sanayi, teknoloji, siber güvenlik, emlak, enerji, sağlık ve finans sektörlerinde faaliyetlerde bulunabilir. Bu sektörler üzerinden yatırım fonlarının değerinin artırılması amaçlanır. Sektör yatırımları çeşitli holdingler üzerinden yapılabilir. Yabancı yatırım fonları uluslararası döviz kurları ile işlem görebilir. Türkiye’de satılabilen fonların sahip olması gereken şartlardan biri, satış işlemlerinin TCMB’nin günlük faaliyet gösterdiği döviz türleri üzerinden yapılmasıdır.
Norveç Varlık Fonu'ndan Türk Şirketlerine 1,3 Milyar Dolar Yatırım!
Türkiye’de satışa sunulacak fonların döviz kurları uyumluluğu dışında sahip olması gereken çeşitli şartlar bulunur. Bu fonların denetlenmesi için kuruluş belgelerinin sağlanması ve taahhütnamenin verilmesi gibi faaliyetler gerekir. Denetim açısından uluslararası uygunluk için yıllık olarak finansal tabloların bağımsız denetimden geçmesi gerekir. Diğer bir şart ise fonun net varlığı hakkındadır. Bu net varlık en az 10 milyon euro değerine karşılık gelmelidir. Söz konusu varlığın en fazla %20’si Türk kamu kuruluşları ile ihracatçılarının para ve sermaye piyasası araçları ile ilişkili olabilir.
Sermayenin tamamı üzerinde yüksek oranda bir hakkın oluşumunu engellemek için fon kuruluşunun net varlık değerinin %10’undan fazlasına kendisinin sahip olmaması gerekir. Aynı zamanda kuruluşun yine %10’dan yüksek bir oranının aynı kurumla ilişkili sermayelere yatırılmamış olması da şarttır. Kalan şartlar ise Türkiye’nin otoritesini korumayı amaçlamaktadır. Yatırım fonunun satışı için ilgili otoriteden izin alınması, portföy danışmanlığı kullanılacaksa yetki belgesi ve finansal işlemlerin Türk Hukuk Sistemi’ne uygun olması gerekir. Yabancı yatırım fonlarının Türkiye içerisinde bulunan bir temsilcisi de olması istenir.
Yabancı yatırım fonlarının satışı tahsisli veya standart şekilde yapılabilir. Tahsisli satışlarda sadece bir şart aranır. Bu şart, fonun net varlık değerinin %80’inin kamu borçlanma araçlarıyla Türkiye’de yerleşik bulunan ihracatçıların sermaye ve para değerleri dışında olmasıdır. Standart satış işlemlerinde ise mevzuatta belirtilen şartlarının tamamının fon kuruluşu tarafından sağlanması gerekir.
Satış işlemleri başlamadan önce kuruluşun şartları taşıdığına dair kanıtlar ve belgeler ile ilgili otoriteye başvuru yapması gerekir. Denetim sırasında ilgili otorite isterse fon kuruluşunun bulunduğu ülkeden bilgi talep edebilir. Şartları taşıdığı kurul tarafından belirlenen yabancı borsa yatırım fonu, temsilci aracılığıyla satış yapabilir.